ABD’de 2016 yılındaki başkanlık seçimlerine Rusya’nın müdahale ettiği iddialarına yönelik soruşturma yürüten özel yetkili savcı Robert Mueller Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu’nda Kongre üyelerinin sorularını yanıtladı. Merakla beklenen oturumdaki ifadesinde Mueller raporun iddia edildiği gibi Başkan Trump’ı tamamen aklamadığını söyledi.
Daha önce FBI Başkanlığı görevinde bulunan 74 yaşındaki savcı Robert Mueller, oturum başlamadan önce yemin etti. Basın mensuplarının yoğun ilgi gösterdiği oturumda “Kariyerim boyunca demokrasimize yönelik bazı meydan okumalara tanık oldum. Rus hükümetinin seçimlerimize müdahale etme çabası bu meydan okumaların en ciddileri arasında” şeklinde konuştu.
“Başkan dahil kimse yasaların üzerinde değil”
Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu Başkanı Demokrat Partili Jared Nadler oturum başlarken bir konuşma yaptı. Rusya soruşturması konusunda Trump’ı sıkıştıran çıkışlarıyla bilinen Nadler ABD Başkanı dahil olmak üzere kimsenin yasaların üzerinde olmadığını vurguladı.
Nadler “Adalet Bakanlığı politikası eylemlerinden dolayı Başkan’ı suçlamanızı engellemesine rağmen, Başkan’ın tamamen aklanmadığını net bir şekilde ifade ettiniz. Bu şekilde hareket eden bir başka kişi suçlamalarla karşı karşıya kalabilirdi. Bu ülkede Başkan bile yasalardan üstün değildir” ifadelerini kullandı.
Özel yetkili savcı Robert Mueller, “Hazırladığımız rapor benim ifademdir” sözleriyle de komisyondaki oturumda rapor metninin dışına çıkmayacağının mesajını verdi.
Başkan Trump’ın partisi Cumhuriyetçi Parti, başlangıçta FBI’ın bünyesinde başlatılan ancak o dönem gizli tutulan Rusya soruşturmasının kökenine ilişkin soruları yanıtlaması beklentisi içindeydi.
Ancak özel yetkili savcı Robert Mueller, oturumun başında yaptığı konuşmada ifadesinin sınırlı olacağını, oturum esnasında soruşturmayı kendisinin sonradan devraldığı ve hala devam eden soruşturmaların selametini etkilememek amacıyla, Rusya soruşturmasının nasıl başladığına ilişkin soruları yanıtlamayacağını söyledi.
Oturumun başlangıcında söz alan Adalet Komisyonu’nun Cumhuriyetçi üyesi Doug Collins ise hararetli bir şekilde yaptığı konuşmada “Başkan Ruslarla komplo içerisine girmedi. Bugün duyacağımız hiçbir şey bu gerçekleri değiştiremez” dedi. Collins, “Başkan’ın soruşturma konusundaki tavrı anlaşılabilir şekilde olumsuzdu ancak Başkan yine de soruşturmayı kapatmak için yetkisini kullanmadı” sözleriyle Başkan Trump’ı savundu.
“Trump’ın Ruslarla komplo içinde olduğuna ilişkin yeterli delil bulamadık”
Mueller 22 ay süren soruşturma sırasında, ABD kamuoyunun çıkacak sonuçtan tatmin olabilmesi için kapsamlı ve titiz bir çalışma yürüttüklerini ve soruşturmanın gerekenden tek bir gün bile uzun sürmemesi için çaba gösterdiklerini vurguladı. Mueller soruşturma sonrası ekibiyle hazırladığı raporda da belirttiği gibi, Rusların 2016’daki başkanlık seçimlerine sistematik şekilde müdahale ettiğini tespit ettiklerini ancak “Trump’ın Ruslarla suç teşkil edecek şekilde bir komplo içinde olduğuna ilişkin yeterli delil bulamadıklarını” söyledi.
Mueller, Trump’ın sık sık kullandığı (Ruslarla) “İşbirliği olmadı” ifadesine atıfta bulunarak bu ifadenin hukuki bir terim olmaması sebebiyle raporda bu konuyu ele almadıklarını belirtti. “İşbirliği” ve “komplo” terimlerinin eş anlamlı olmadığının altını çizdi.
“Trump görevden ayrıldıktan sonra suçlanabilir”
Mueller raporunda Trump’ın soruşturmaya müdahale ederek adaleti engelleyip engellemediği konusunda bir sonuca varmamıştı. Trump’ın adalet bakanı William Barr ise rapora ilişkin düzenlediği basın toplantısında raporun Başkan Trump’ı tamamen akladığını savunmuştu.
Oturumun başlangıcında Adalet Komisyonu Başkanı Jared Nadler savcı Mueller’a raporun Trump’ı tamamen aklayıp aklamadığını sordu. Mueller soruya “Hayır” yanıtını verdi.
Adalet Bakanlığı yönergesi uyarınca, görevde olan bir başkan hakkında suçlamada bulunulması olası değil. Mueller da soruşturmaya ilişkin raporunda, Adalet Bakanlığı’nın bu yönergesi kapsamında hareket ettiklerini belirtmişti. Mueller’a oturumda “Trump’a yönelik görevden ayrıldıktan sonra suçlama getirilip getirilemeyeceği” soruldu. Mueller bu soruya da “Evet” yanıtını verdi.
“Trump yüz yüze ifade vermeyi reddetti”
Başkan Donald Trump Rusya soruşturması kapsamında Mueller’ın ekibine yüz yüze ifade vermeyi reddetmiş, sorulara yazılı olarak yanıt vermişti. ABD Başkanı kendisine seçim kampanyası ekibinin Ruslarla irtibatı konusundaki ayrıntılı sorulara yazılı olarak verdiği cevaplarda genellikle “Hatırlamıyorum” ifadesini kullanmıştı.
Mueller’a oturumda “Başkan’ın soruşturma kapsamında yüz yüze ifadesini alabilmek için bir yıl boyunca çaba gösterdiniz. Ancak Başkan yüz yüze ifade vermeyi reddetti? Doğru mu?” diye soruldu. Mueller soruya “Evet” yanıtını verdi.
"Soruşturmayı hızlandırmak için yüz yüze mülakata çağırmadım"
Demokratlar Mueller’ın celp göndererek Trump’ı doğrudan yüz yüze ifade vermeye çağırmama kararını eleştirmiş, Trump’ın sorulara yazılı olarak cevap vermesinin olası siyasi hasarı engellediğini savunmuştu.
Eski özel yetkili savcı Mueller Trump’ın yazılı cevaplarının yüz yüze yapılacak bir mülakat kadar faydalı olmadığını söyledi. Trump'ı yüz yüze ifade vermesi için çağırması halinde bu talebe karşı mücadele edeceğini bildiği için soruşturmayı hızlandırmak adına çağırmama kararı aldığını savundu.
“Trump görevden alınmamı istedi”
Oturumda Kongre üyeleri tarafından sıklıkla Trump’ın soruşturma sırasındaki eylemleriyle adaleti engelleyip engellemediğine yönelik sorular yöneltildi. Mueller soruşturmanın hiçbir aşamada engellenmediğini, durdurulmadığını söyledi ancak adaletin engellenip engellenmediğini soruşturduğu için Trump’ın kendisini görevden almak istediğini belirtti.
Mueller’ın ifade verdiği oturumu izlemeyeceğini “belki bir kısmını” izleyeceğini daha önce söyleyen Trump Adalet Komisyonu’ndaki oturum başlamadan önce Twitter’dan “İşbirliği yok. Adalet engelleme yok” mesajını paylaştı. Oturum başladıktan sonra da “Amerika’yı Güçlü Tutalım” seçim sloganını büyük harflerle paylaştı.
Mueller’ı daha önce çıkar çatışmasıyla suçlayan Trump “Mueller’ın yanlış bir şekilde özel yetkili savcı görevine atanmadan bir gün önce FBI Başkanlığı görevine başvurmadığını ve mülakat yapmadığını söylediği haberi geliyor. (Başvurusu reddedildi.) Umarım yemin altındayken böyle bir şey söylemez çünkü ABD Başkan Yardımcısı dahil mülakatın yapıldığına ilişin görgü tanıkları var!” mesajını paylaştı.
“Soruşturma bir cadı avı değil”
Robert Mueller öğleden sonra da Temsilciler Meclisi’nin İstihbarat Komisyonu’nda Kongre üyelerinin sorularını yanıtladı. Buradaki oturumun odak noktası ise beklendiği gibi Trump’ın seçim kampanyası ekibi ve Ruslar arasındaki temasların ayrıntılarıydı.
Oturum sırasında Rusya soruşturmasının karşı-istihbarat boyutlarına ilişkin sorulara yanıt vermeyeceğini söyledi. Mueller’a yöneltilen sorular daha çok New York’ta Trump Tower’da Trump’ın oğlu ve Rus avukat arasında yapıldığı belirtilen görüşme, Trump’ın seçim kampanyası ekibinin rakibi Hillary Clinton’a ilişkin olumsuz bilgi elde etme çabası olduğuna ilişkin iddialara odaklandı.
Eski özel yetkili savcı Mueller yürüttüğü Rusya soruşturmasının Başkan Trump’ın pek çok nitelediği gibi “cadı avı” ya da “uydurma” olmadığını belirtti.
"Seçim kampanyası sırasında yabancılardan bilerek yardım almak bazı koşullarda suçtur"
Temsilciler Meclisi İstihbarat Komisyonu'ndaki oturuma Komisyon Başkanı Adam Schiff ve Mueller arasındaki diyalog damga vurdu.
Adam Schiff "Bugünkü ifadenizden başkanlık seçimi kampanyası sırasında yabancılardan bilerek yardım kabul etmenin etik olmayan bir hareket olduğunu anlıyorum" dedi. Robert Mueller da "Bazı koşullarda suçtur da" yanıtını verdi.
Trump: "Ülkemiz için bir utanç"
Mueller Temsilciler Meclisi’nin İsithbarat Komisyonu’nda ifade verirken, Başkan Trump da Twitter başında mesaideydi. Temsilciler Meclisi'ndeki oturumu ülke için bir utanç olarak niteledi.
Trump sık sık Fox News’da oturum sürerken dile getirilen yorumları paylaştı. Fox News yayınına katılan Katie Pavlich’in “Mueller soruşturmanın engellenip engellenmediği sorusuna hayır yanıtını verdi. Yani başka bir deyişle, “ENGELLEME olmadı” yorumunu ve yine Fox News yayınına katılan Chris Wallace’ın “(Bu oturum) Demokratlar ve Robert Mueller’ın itibarı için bir felaket oldu” yorumunu paylaştı.
Başkan Trump'ın avukatı Jay Sekulow da ikinci oturum devam ederken yazılı bir açıklama yaptı. Başkan Trump'ın Twitter'dan da paylaştığı yazılı açıklamada "Bu sabahki oturum özel yetkili savcının soruşturmasıyla ilgili sorunlu yönleri açığa çıkardı. Oturumda verilen ifade bu soruşturmanın siyasi olarak önyargılı savcılardan oluşan küçük bir grup tarafından yürütüldüğünü ortaya koydu" ifadeleri kullanıldı.
Temsilciler Meclisi'ndeki her iki oturum da Başkan Trump’ın azledilme sürecinin başlatılıp başlatılmaması konusunda kendi içinde bölünen Demokrat Parti açısından özellikle 2020 başkanlık seçimlerine giden yolda büyük önem taşıyor.
Başkan Trump sıklıkla Rusya soruşturmasını cadı avı ve kendisine yönelik bir darbe girişimi, Mueller ve ekibini de Demokratların siyasi ajandasını güden bir çete olarak nitelemişti. 2020 başkanlık seçimlerinde bir kez daha seçilmeyi uman Cumhuriyetçi Trump Rusya soruşturmasının artık gündemden düşmesini istiyor.
Mueller’ın tamamladığı Rusya soruşturmasını kapsamında aralarında 3 Rus’un da olduğu 34 kişi hakkında iddianame hazırlandı. Suçlu bulunan ya da suçunu itiraf edenler arasında Trump’ın eski seçim kampanyası yöneticisi ve diğer danışmanlar da bulunuyor.
Adalet Bakanlığı Pazartesi günü bir mektup göndererek Mueller’dan Kongre’nin iki komisyonunda vereceği ifadeyi raporun içeriğiyle sınırlı tutmasını istedi. Temsilciler Meclisi Adalet Komisyonu ve İstihbarat komisyonlarının başkanları ise söz konusu talimatı adalet bakanlığının yetki aşımı olarak niteledi.
Robert Mueller 448 sayfalık raporun redakte edilmiş halinin yayımlanmasının ardından 29 Mayıs’ta dokuz dakika süren bir basın toplantısı düzenlemiş ancak basın mensuplarından soru almamıştı.
2001-2013 yılları arasında her iki partiden başkanların yönetiminde FBI Başkanlığı görevini yürüten Robert Mueller, 2017 yılı Mayıs ayında, Trump’ın dönemin FBI Başkanı James Comey’yi görevden almasının ardından Adalet Bakanlığı tarafından özel yetkili savcı olarak Rusya soruşturmasına atanmıştı.
