İngiltere Başbakanı Theresa May, parlamentoda yapılan güven oylamasından başarıyla çıkmasının ardından İngiltere’nin AB’den çıkışında izlenecek yol için muhalif partilerle görüşmelere başladı. May’in AB ile vardığı Brexit anlaşması parlamentoda reddedilmişti. May, İngiltere’nin AB ile arasında hiçbir anlaşma olmadan birlikten çıkmasını önlemek için parlamentodaki partilerle bir B planı üzerinde çalışacak.
AB ülkeleri ise Brexit anlaşmasının İngiliz parlamentosunda reddedilmesinin ardından 29 Mart’ta birlikten ayrılacak İngiltere’nin anlaşmasız şekilde birlikten çıkacağı varsayımına göre hazırlıklarını yapmaya başladı.
May, Brexit için B planını Pazartesi günü açıklayacak, parlamento üyeleri bir gün boyunca bu planı müzakere edecek ve 29 Ocak’a kadar üzerinde çalışacaklar.
Muhalif İşçi Partisi’nin lideri Jeremy Corbyn, May ile İngiltere’nin AB’den anlaşmasız çıkması seçeneğini masadan kaldırmadığı sürece görüşmeyeceğini söylemişti.
‘2016 referandumuyla aynı olamaz’
Corbyn son açıklamasında İngiltere’nin AB üyeliğiyle ilgili olası bir yeni referandumun 2016 referandumunun tekrarı niteliğinde olamayacağını söyledi.
Corbyn, ‘‘Ortaya koyacağımız seçeneklerle ilgili tartışmalıyız’’ dedi.
May ile görüşen Yeşil Parti lideri Caroline Lucas ise Başbakan’ın yeni bir anlaşmanın Pazartesiye kadar şekilleneceğine inanması durumunda bir ‘‘fantazi dünyasında’’ olacağını söyledi ve ‘‘parlamento çıkmazda’’ diye konuştu.
May şu ana kadar Brexit anlaşmasında çok az değişiklik yapmaya yanaştı ve Brexit’in AB’nin tek pazarını ve gümrük birliğini terk etmek anlamına geleceği ısrarından geri adım atmadı. Ancak birçok parlamento üyesi tek pazar ve gümrük birliği üyeliğinin sürdürüleceği daha yumuşak bir geçişin parlamentonun desteğini alabilecek tek plan olduğu görüşünde.
AB ise Brexit anlaşmasını yeniden müzakereye açmama konusunda kararlı görünüyor ve İngiltere hükümetiyle parlamento üyelerinin ne istediklerine karar vermeleri gerektiğini söylüyor.
Bazı parlamento üyeleri May’in AB ile müzakereleri uzatmasını ve 29 Mart olan AB’den çıkış tarihini ertelemesini, bazıları ise ikinci bir Brexit referandumu yapılmasını istiyor.
Fransa’dan anlaşmasız Brexit için önlem paketi
Fransa Başbakanı Edouard Philippe İngiltere’nin AB’den anlaşmasız ayrılması durumunu ele almak için özel bir kabine toplantısı düzenledi. Fransız meclisi Çarşamba günü İngiltere’nin AB’den anlaşmasız çıkması halinde 30 Mart’tan itibaren geçerli olacak bir önlemler paketini kabul etti.
Bu önlemler özellikle Manş Denizi altındaki tüneli kapsayan sınırlardaki ticaret ve ulaşımı düzenlemeyi ve Fransa’da yaşayan İngiliz çalışan ve emeklilerin daha uzun vadeli bir anlaşmaya varılana kadar ülkede kalmalarının önünü açmayı hedefliyor.
AB, Brexit görüşmeleri sırasında İngiltere’yi AB’nin tek pazarına erişimini korurken Avrupa ülkeleri vatandaşlarının ingiltere’deki serbest dolaşımını kısıtlayarak ve diğer temel AB prensiplerine uymayarak yalnızca pastanın kremasını yemek istemekle suçluyordu.
Ancak AB’nin Brrexit müzakerecisi Michel Barnier ise birliğin AB’yle serbest ticaretin ötesine geçecek bir anlaşma yapmaya açık olduğunu kaydetti. Barnier Lizbon’da gazetecilere yaptığı açıklamda ‘‘Daha sıkı bir ilişki istiyorlarsa buna açığız’’ dedi.
Pound euro karşısında yükselişte
İngiltere pound’u ise euro karşısında perşembe günü son iki ayın en yüksek düzeyinde çıktı. Bunun nedeni olarak May hükümetinin güven oyu almasıyla İngiltere’nin anlaşmasız bir Brexit’in önüne geçebileceği yönündeki inancın artması olduğu sanılıyor.
Bundan sonra neler olacak?
21 Ocak: May bir açıklama yapacak ve Brexit ile ilgili bundan sonraki planlarını içeren bir önergeyi meclise sunacak. Parlamento bu noktada önergeyi tartışmayacak.
21-29 Ocak: Parlamento üyeleri May’in önergesi için değişiklikler ve alternatifler önerecek.
Muhafazakar parlamento üyesi Nick Boles tarafından yapılacak değişiklik önerisi sadece Brexit’e alternatif bir yaklaşım getirmeyi önermeyecek, bunun ötesinde Boles sürecin kontrolünün parlamentoya geçmesini önerecek. Bu da parlamentonun kurallarını değiştirerek hükümete üye olmayan parlamenterlerin yeni kanunlar önerebilmelerinin önünü açabilecek.
29 Ocak: Parlamento bütün gün May’in önergesini ve diğer parlamenterler tarafından yapılan alternatif önerileri tartışacak.
Bu noktada parlamenterler yenilenmiş bir Brexit anlaşmasını oylamayacaklar ancak sunulan alternatiflere verilen oylar parlamentoda çoğunluğun desteklediği bir yöntem var mı bunu ortaya koyacak.
May parlamentonun desteklediği alternatifleri uygulamak zorunda değil, ancak bu süreç bunları uygulaması için May üzerinde büyük bir siyasi baskıya neden olacak.
Eğer seçeneklerden biri parlamenterlerin çoğunluğu tarafından kabul edilirse May, AB ile Brexit anlaşmasında değişiklik yapılmasını görüşebilir.
Yine de yeni bir anlaşmanın da nihai olarak parlamento onayından geçmesi gerekecek.
Eğer Boles’un değişiklik önerisi kabul edilirse hükümetin Mart başına kadar parlamentonun desteğini alacak yeni bir AB anlaşması hazırlaması gerekecek.
Boles’un değişiklik önerisi onaylanmazsa May’in 29 Mart’ta AB’den anlaşmasız çıkmanın önüne geçmek için Lizbon Anlaşması’nın AB’den ayrılmanın kurallarını içeren 50’nci maddesinde uzatma talep etmesi gerekiyor. Bu maddeye göre AB’den ayrılacak ülkeye müzakereler için iki yıl süre tanınıyor.
