Fransa, Avrupa ve Kanada, Mali'de cihatçı örgütlerle savaşmak üzere 2013'te başlattığı askeri operasyonlara son verdiklerini ve askerlerini eşgüdümlü şekilde Nijer'e çekeceklerini açıkladı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmaneul Macron, çekilmenin 4 ila 6 ay içinde aşamalı olarak yapılacağını, ancak Sahra bölgesinde terörle mücadeleye destek vermeye devam edeceklerini söyledi. Macron, Barkhane Operasyonu'nun bir başarısızlık olduğunu reddetti ve Rusya'yı bölgedeki Fransa karşıtı propagandanın arkasında olmakla suçladı.
Elysee Sarayı'nda dün gece Avrupa Birliği, Afrika Birliği, Sahra 5'lisi G5 Görev Gücü (Mali, Moritanya, Çad, Burkina Faso ve Nijer) üyesi liderleriyle biraraya gelen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, uzun süredir tartışma yaratan Fransa'nın Mali'deki askeri varlığına böylece son noktayı koydu. Resmi açıklama önce ortak ve yazılı olarak yapıldı.
Brüksel'de yapılacak AB-Afrika zirvesi öncesinde Paris'te toplanan AB, Afrika Birliği ve Kanada'nın ortak imzasıyla yayınlanan açıklamada, Paris ve Avrupalı ortaklarının askerlerini eşgüdümlü olarak çekeceği belirtildi. Fransa ve ortakları, açıklamada, "Sahel'deki silahlı terör gruplarının faaliyetlerinden kaynaklanan tüm zorluklarla yüzleşmek için uzun vadede Mali halkıyla ortaklığımızı ve bağlılığımızı sürdürme konusundaki güçlü irademizi yeniden teyit ediyoruz" diyerek, Mali'den ayrılsalar da Sahra bölgesinde farklı şekilde kalmaya devam edeceklerini belirtti.
Ortak açıklamaya imza atan ülkeler, "Mali geçiş hükümetinin engellemeleri nedeniyle, terörle mücadeleye yönelik mevcut askeri taahhütlerini etkin bir şekilde sürdürmek için siyasi, operasyonel ve yasal koşulların artık karşılanmadığına" inandıklarını kaydetti, bu gerekçelerle, operasyonlara tahsis edilmiş askeri kaynaklarının Mali topraklarından eşgüdümlü olarak çekilmesini başlatmaya karar verdiklerini kaydetti. Açıklamada, "Komşu devletlerle yakın işbirliği içinde ve anayasal prosedürlerine uygun olarak bölgede faaliyet göstermeye devam etmek istekleri" dile getirildi.
Macron: "Başarısızlık sözünü reddediyorum"
Açıklamanın ardından AB Dönem Başkanı Emmanuel Macron, AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Afrika Birliği Başkanı ve Senegal Devlet Başkanı Macky Sall ve Batı Afrika Ekonomik Topluluğu Cedeao Başkanı, Gine Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo ortak bir basın toplantısıyla çekilmenin ayrıntılarını açıkladı.
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Sahra'daki Fransız varlığının kuzey Mali'de olduğu gibi azaltılması gerektiğini, böylece "Fransa'nın katkısını istendiği yerlere yeniden odaklamayı" planladıklarını söyledi. Mali'de bulunan Avrupalı askerlerin Nijer'e yeniden konuşlandırılacağını da belirten Fransız Cumhurbaşkanı, "El Kaide ve IŞİD'in Afrika'yı, özellikle Sahra'yı ve şimdi giderek artan bir şekilde Gine Körfezi'ni, genişlemelerinin bir önceliği haline getirmek istediklerini" vurguladı. Macron, "Bu geri çekilme Gossi, Menaka ve Gao kamplarının kapatılmasıyla başlayacak. 4 ila 6 ay sürecek. Geri çekilme Mali ordusu ve Mali'deki BM Misyonu ile düzenli bir şekilde gerçekleştirilecek" dedi.
Gazetecilerin, "Fransa'nın çekilmesi, bir başarısızlık mı?" sorusuna, "Ben bu terimi reddediyorum. Fransa müdahale ettiğinde 2013'te neler olduğunu hatırlıyor musunuz? Cihatçı teröristler Bamako'ya yürüyordu. Barkhane operasyonu olmasaydı, Mali devletinin çöküşüne tanık olurdunuz. Ardından ordumuz çok önemli başarılar elde etti. El Kaide'nin emirlerini etkisiz hale getirdi. Biz bugün, Mali'deki hükümetin terörle mücadeleyi artık önceliği haline getirmediği için ayrılıyoruz. Paralı askerlere çağrı yapılıyor. O paralı askerler Mali halkını değil, cuntayı ve kendi ekonomik çıkarlarını korumaya geliyor" dedi.
"Fransa düşmanlığının arkasında Rusya var"
Macron, Fransa'ya karşı Mali'de, özellikle sosyal medyada oluşan "düşmanca atmosferin nedenlerine ilişkin" bir soruya da, "Sosyal medyada propaganda yapan isimleri, kuruluşları araştırın. Hepsi Rusya ya da başka güçler tarafından finanse edilen kişiler. Hem insanları büyük bir şiddete sürüklemek amacı taşıyorlar hem de nefret yayıyorlar. Kimlerin, kimler adına, nasıl konuştuklarına dikkat edin. Gazeteci olarak sizi bu soruları sormaya davet ediyorum. Bütün bunlara iyi bakmak lazım" dedi.
Macron, Rus Wagner milislerinin hükümeti desteklediği iddialarına ise, "Geçen hafta Başkan Putin ile konuştuk ve Putin açıkça Wagner milislerinin Rusya hükümeti ile bir ilgisi olmadığını söyledi. Devletler arası değil, Mali cuntası tarafından özel milislerin kiralanması sözkonusu. Bu sorumluluk tamamıyla Mali hükümetine ait. Fransız ordusunun bir sorumluluğu değil" yanıtını verdi..
Senegal Cumhurbaşkanı ve Afrika Birliği Başkanı Macky Sall, bu tartışmalara Roma'daki G20 zirvesinde başladıklarını ve bugün son değerlendirmelerin yapıldığını belirtti. Terörle mücadelenin hem Avrupa, hem Afrika için önemli bir konu olduğunu belirten Sally, "Afrika'nın uluslararası terörizmin yuvası olmasını istemiyoruz. Mali'deki durumu göz önüne aldığımızda, Mali yönetimi ile Avrupalı yönetimler arasındaki zorlukları görüyoruz. Önümüzdeki hafta, Afrika Birliği, Cedeao ve Mali hükümetiyle haftaya bir araya gelerek bundan sonra atılacak adımları konuşacağız" dedi.
Gana Devlet Başkanı ve CEDEAO Başkanı Nana Akufo-Addo da, "Fransa'nın Sahra'da terörle mücadele için fedakarlığını selamlıyorum. Ama bu durum, Fransa ve diğer Avrupalılar'ın terörle mücadele stratejilerini yeniden düşünmelerini gerektiriyor. Bütün bölge ülkeleri terör tehdidi ile karşı karşıya. Ortadoğu ve Afganistan'dan kovulan teröristleri kendi kıtamızda ağırlayamayız. Şimdi ortaklarımız ve dostlarımızla, bu tehdide karşı nasıl bir strateji izleyeceğimizi yeniden konuşuyoruz" dedi.
Macron, bundan böyle Fransa'nın bölgede tek başın operasyon yapmak yerine tüm Avrupa güçleriyle birlikte hareket ederek, Takuba çabası çerçevesinde, "bölge hükümetlerinin destek talebi şartıyla" bölgede bulunacağını açıkladı. Askeri operasyonlardan çok, terörü doğuran sorunların temeline inerek, yardımlarını ekonomik yatırım, eğitim desteği gibi alanlara kaydıracaklarını belirtti. Macron, "Eğer bir devlet sizi artık istemiyorsa, terörle mücadelesinde net değilse, özel milisleri çağırıyorsa, durum bana göre çok net. Başka biçimde ilerlemek gerekir" diye konuştu.
AB Konseyi Başkanı Charles Michel de öğleden sonra Brüksel'de toplanacak AB-Afrika Birliği zirvesinde bu konularda ortak bir karar çıkarmayı umut ettiklerini kaydetti.
