Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), küresel doğrudan yabancı yatırımların 2017’de yüzde 16 düşerek 1 trilyon 520 milyar dolarda kaldığını açıkladı. Sürpriz düşüşün İngiltere ve ABD’deki keskin değişimlerden kaynaklandığı belirtildi.
UNCTAD’ın yatırım şefi James Zhan düzenlediği basın toplantısında, “Bu düşüş küresel gayrisafi yurtiçi hasıla ve ticari büyüme gibi 2017’de gelişme gösteren makroekonomik değişkenlerle ciddi bir tezat oluşturuyor” dedi.
ABD’ye yapılan doğrudan yabancı yatırımlar üçte bir oranında azalarak 320 milyar dolar olurken, Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı nedeniyle ticari belirsizlik yaşanan İngiltere’de bu düşüş yüzde 90’ı bularak 19 milyar 400 milyon dolara kadar geriledi.
Çin’e yapılan yatırımlar ise yüzde 8 artarak 144 milyar dolar gibi rekor bir seviyeye ulaştı. James Zhan, çokuluslu şirketlerin yeniden yapılanarak Çin’de önemli ölçüde tasfiyeler yaptığından doğrudan yabancı yatırımın aslında beklenenden az olduğuna da dikkat çekti.
Yabancı doğrudan yatırımlar, sınırötesi şirket birleşmelerini, şirket alımlarını ve yurtdışındaki girişim projelerine yatırımları kapsıyor. Bu yatırımlar, küreselleşmenin göstergesi ve gelecekteki ticari bağlar ile ortak ticari zincirlerin büyümesinin işareti sayılıyor.
2018 için öngörüde bulunmak ise zor. James Zhan’a göre ekonomi büyüdükçe, küresel yabancı doğrudan yatırımların 2016 seviyesine dönmesi mümkün; ancak ortada jeopolitik riskler olduğu kadar, ABD’deki vergi reformlarının etkisi dahil, birçok belirsizlik var.
ABD’ye doğrudan yabancı yatırım, bazı vergi havaleleriyle de kesebilir. Mesela teknoloji devi Apple geçen hafta denizaşırı ülkelerden edindiği gelirden ABD'de 38 milyar dolar vergi ödeyeceğini duyurdu. Ancak Zhan, yeni vergi kesintileriyle ABD’nin yabancı yatırım çekebileceğini de söylüyor.
UNCTAD’ın verileri, 2016’daki geri çekilmelerle 2017’de ekonomik durgunluk yaşayan gelişmekte olan ülkelerde, yabancı yatırımlı yeni sanayi projelerinin de yolda olduğunu gösterdi. Yatırımcılar, ABD’de artan faiz oranlarını tahmin ederek tedbirli davranmış olabilirler ve daha uzun vadeli eğilimler geçerli olabilir.
James Zhan, dünya ekonomisinin dijital bir döneme girdiğine dikkat çekiyor ve yabancı yatırımın varlıklarının hafiflediğini ve rakamların küçüldüğünü söylüyor. Ayrıca imalat şirketlerinin de ekipmanlarını satın almak yerine kiralamayı daha çok tercih ettiğini bunun da doğrudan yabancı yatırım hanesinde görünmediğini de belirtiyor.
