Senato Dış İlişkiler Komisyonu, İran’la varılabilecek nükleer anlaşmanın Kongre tarafından oylanmasına izin verecek bir yasa tasarısını onayladı. Obama yönetimi P5+1 ülkeleriyle birlikte, İran’a yaptırımların hafifletilmesi karşılığında bu ülkenin nükleer programını kısıtlamasını öngören bir nihai anlaşma yapmaya çalışıyor, ancak Amerikan Kongresi İran’a yaptırımları azaltma ya da kaldırma kararında söz sahibi olmak istiyor. Anlaşma, Senato’daki Demokratlarla Cumhuriyetçiler’in vardığı uzlaşma sonucunda sağlandı.
Tarafların karşılıklı ödünler vererek onaylanan tasarı, oylanmak üzere Senato’ya gönderildi. Cumhuriyetçi Partili Tennessee Senatörü Bob Corker tarafından sunulan tasarı, İran’la varılacak anlaşmanın onaylanmadan önceki değerlendirme süresini iki aydan bir aya indiriyor:
“Bugün burada başardığımız, bizim hep birlikte kararlaştırdığımız yaptırımları kaldırmadan önce yönetimin nihai anlaşmayla ilgili tüm ayrıntıları, ama tüm ayrıntıları önümüze getirmesini sağlamak oldu.”
İki partinin uzlaşması hiç kolay olmadı ve taraflar kendi istedikleri bazı koşullardan vazgeçti. Yeni tasarı yönetimden, İran’ın Amerika’ya ya da dışardaki Amerikan vatandaşlarına karşı hiçbir terör eylemine destek vermediği, ayrıca İsrail’in varlığını sürdürme hakkını tanıması gerektiği yönünde güvenceler sunmasını şart koşuyor.
Cumhuriyetçi Partili senatörler tasarıyı son haline getirmek için Demokrat Partili Senatör Ben Cardin’le yoğun bir pazarlık yürüttü:
“Biz İran’la görüşmelerde Başkan’ın elini kuvvetlendirdiğimizi düşünüyoruz. Başkan’ın sağlam bir anlaşmaya imza atmasını, ayrıca yönetimle Kongre’nin bir arada, tek bir güç olarak hareket etmesini istiyoruz.”
Tasarıda önemli olan unsurlardan biri, Kongre’de yapılacak oylamanın İran’la nihai anlaşmanın imzalanmasını beklemek zorunda olması. Tasarının Senato komisyonunda kabul edilmesinden sonra konuşan Corker ve Cardin, yönetimin, iki partinin ortak kararını kabul edeceğini umduklarını söyledi:
“Dışişleri Bakanı John Kerry bu tasarıya şiddetle karşı çıktı. Ama bence bu, Senato’nun alacağı en iyi karar. Ayrıca Senatör Cardin’e bu yapıcı çalışmalarından dolayı teşekkür ederim.”
Çoğu Cumhuriyetçi Partili bazı Kongre üyeleri, İran’la anlaşmaya şiddetle karşı çıkıyor.
Senatör Tom Cotton, “Bu anlaşma İran’ın nükleer silah yapmasını sağlayacak. Bunun kaç ay ya da kaç yıl süreceğinin önemi yok. Bu yalnızca Amerika ve İsrail gibi müttefikleri için değil, tüm dünya için çok tehlikeli bir gidişat.”
Amerika’nın İran’la anlaşmasına karşı çıkan İsrail, anlaşmanın kendi bölgesel güvenliğini tehlikeye attığını savunuyor. Ancak Amerika’da birçok kişi, Tahran’la nükleer anlaşmanın bölgesel barışın güvencesi olacağını savunuyor.
Senatör Dianne Feinstein, “Eğer Ortadoğu’da ciddi ve iyi bir değişikliğe imza atmak istiyorsak, bu önemli bir fırsat. Nükleer anlaşma İsrail’in güvenliği için önemli bir şans.”
Beyaz Saray’ın, Senato’da iki partinin uzlaşarak onayladığı tasarıyı kabul etmesi bekleniyor.
