Eski Başkan Donald Trump'ın Senato'da görülen ikinci azil davasında aklanmasından sonra, 6 Ocak Kongre baskınıyla ilgili soruşturma açılmasına hem Demokrat hem Cumhuriyetçi Parti'nin verdiği destek büyüyor. Associated Press haber ajansına göre soruşturmanın, 11 Eylül 2001 terör saldırılarından sonra açılan soruşturma benzeri bir inceleme olması öneriliyor.
6 Ocak'taki Kongre baskınının soruşturulmasına ilişkin plan, daha önce gündeme gelmişti. Şubat ayının ilerleyen günlerinde Senato Mevzuat Komisyonu'nda bu soruşturmalarla ilgili bir oturum düzenlenecek. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ise emekli Korgeneral Russel Honoré'den Kongre'nin güvenliğiyle ilgili acil bir değerlendirme yapmasını talep etti.
Pazar günü farklı televizyon kanallarında yayınlanan haber programlarına katılan her iki partiden Kongre üyeleri, yeni soruşturmaların açılmasının da gündemde olduğunu dile getirdi. Bu gelişmeler, Associated Press'e göre isyana kışkırtma suçlamasıyla Senato'daki azil yargılamasında Cumartesi günü aklanmasının, eski Başkan'ın 6 Ocak'taki olaylardan sorumlu olduğuna ilişkin tartışmaların sona ermediğinin bir işareti.
Trump'ı suçlu bulan yedi Cumhuriyetçi senatörden biri olan Louisiana Senatörü Bill Cassidy, ABC televizyonunda yayınlanan 'This Week' programında, "Ne olduğuyla ilgili tam kapsamlı bir soruşturma yapılmalı. Neler biliniyordu, bunları kimler, ne zaman biliyordu, hepsi soruşturulmalı. Çünkü bunlar, benzer olayların bir daha yaşanmamasının temelini oluşturuyor" dedi.
"Başkan Trump'ı sorumlu tutmaya çalıştığını" kaydeden Senatör Cassidy, Amerikan kamuoyunun tüm gerçeklerden haberdar oldukça kendisi gibi düşünenlerin sayısının artacağını söyledi. Cassidy, Trump'ı suçlu bulduğu yönünde oy kullandıktan sonra, Senato'da temsil ettiği Louisiana eyaletinin Cumhuriyetçi Parti yönetimi, hakkında kınama kararı çıkardı.
Bağımsız komisyon şartı
11 Eylül 2001 terör saldırılarından sonra başlatılan soruşturma benzeri bir incelemenin 6 Ocak'taki Kongre baskını için de başlatılması amacıyla bağımsız bir komisyon kurulması gerekiyor. Bağımsız komisyonun kurulması içinse yasa çıkarılması şartı var. Bağımsız bir komisyonunun oluşturulması, soruşturmanın bir adım daha ileriye götürülmesi ve 6 Ocak olaylarının hükümet destekli tam ve kesin bir muhasebesinin yapılması anlamına geliyor.
Böyle bir komisyonun kurulmasına destek veren Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi, komisyonda kimlerin yer alacağının kilit önem taşıyacağını kaydetti. Ancak Associated Press'e göre böyle bir komisyonun kurulması, partizan bölünmeleri daha da derinleştirme ve Başkan Joe Biden'ın yasamadaki önceliklerinin arka plana itilmesi riskini de beraberinde getiriyor.
Başkan Biden'ın müttefiklerinden Delaware Senatörü Demokrat Partili Chris Coons, "Amerikan kamuoyunun duymaya ihtiyacı olduğu ve hak ettiği kanıtlar var, 11 Eylül komisyonu benzeri bir komisyon kurulması, ileriye yönelik olarak Kongre'nin güvenliğini sağlamamızın bir yoludur. Bu şekilde Başkan Trump'ın ne kadar sorumlu olduğunu, anayasal yeminini nasıl ihlal ettiğini ortaya koymuş oluruz" ifadelerini kullandı.
Trump'ı isyana kışkırtma suçlamasıyla yargılayan Demokrat Partili Temsilciler Meclisi üyeleri ise Pazar günü ortaya koydukları tezleri kanıtladıklarını söyledi. Demokratlar ayrıca Senato Azınlık Lideri Cumhuriyetçi Partili Kentucky Senatörü Mitch McConnell'ı ve diğerlerini, eski Başkan'ı 6 Ocak olayları öncesindeki davranışları nedeniyle eleştirirken Senato'da azil yönünde oy kullanmadıkları için iki tarafa da oynamakla suçladı.
Trump'ın en sadık müttefiklerinden Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham, eski Başkan'ın aklanması yönünde oy kullandı; ancak biri polis memuru beş kişinin hayatını kaybettiği Kongre baskınından kısmen sorumlu olduğunu kabul ettiğini söyledi. Graham, 2022 Kongre ara seçimlerinde Trump ile beraber kampanya yapmayı dört gözle beklediğini de sözlerine ekledi.
Pazar sabahı Fox News kanalının haber programına katılan Graham, "Trump'ın seçimlerden sonraki davranışları abartılıydı. Neler olduğunu anlamamız ve bunun bir daha asla olmamasını sağlamamız için 11 Eylül sonrasındaki gibi bir komisyona ihtiyacımız var" şeklinde konuştu.
Yedisi Cumhuriyetçi Partili olmak üzere 57 senatörün Trump'ı suçlu bulması, üçte ikilik çoğunluğu sağlamaya yetmedi. Ancak 57 oy, ABD tarihindeki azil davalarında başkanın suçlu olduğu yönünde kullanılan en yüksek sayı oldu. Senato'da aklanmasını zafer olarak ilan eden Trump ise Cumhuriyetçi Parti içinde bundan sonra izlenecek yön tartışılırken, yeniden siyasete geri döneceğinin sinyalini verdi.
ABD Kongresi'nde Virgin Adaları'nı temsil eden ve azil davasında savcılık görevini yürüten ekipte yer alan Demokrat Partili delege Stacey Plaskett, Senato'da Trump'ın suçlu olduğu yönünde üçte ikilik çoğunluğun sağlanamaması ve aklanması kararıyla ilgili, "Sinir bozucu, ancak ülkeyi kuranlar ne yaptıklarını biliyorlardı, bu nedenle elimizdeki sistemle yetinmek durumundayız" dedi.
CNN yayınına katılan ve kararı "yürek parçalayıcı" olarak tanımlayan Plaskett, tanık ifadesine başvurmama kararıyla ilgili olaraksa "Daha fazla tanığa değil dik duruşlu senatörlere ihtiyacımız vardı" şeklinde konuştu.
Senato Azınlık Lideri Mitch McConnell, oylamadan hemen önce Cumhuriyetçi senatörlere Trump'ın aklanması yönünde oy kullanacağını söylemiş; ancak oylamadan sonra yaptığı sert konuşmada, eski Başkan'ın 6 Ocak'taki olayları kışkırtmaktan sorumlu olduğunu dile getirdi.
McConnell, kullandığı oyu ise Trump'ın başkanlık süresinin dolması nedeniyle Senato'nun ellerinin bağlı olması şeklinde açıkladı. Oysa Senato'da ilk günkü duruşmadan önce yapılan oylamada, davanın anayasal olduğu yönünde karar çıkmıştı.
Azil yöneticilerinden Demokrat Partili Madeleine Dean ise ABC televizyonunda "57 'suçlu' oyunu duymak çok etkileyiciydi. Ancak Mitch McConnell'ın hem Trump'ın suçlu olmadığı yönünde oy kullanması hem de bundan dakikalar sonra suçlu olduğunu söylemesi kafa karıştırıcıydı. Tarih, McConnell'ın iki taraflı konuşmasını unutmayacak" ifadelerini kullandı.
