Türkiye İstatistik Kurumu, Kasım ayında Türkiye’nin enflasyon değeri olarak görülen Tüketici Fiyat Endeksi'ni (TÜFE) yüzde 14,03 olarak açıkladı.
Kasım ayındaki yüzde 2,30’luk artış, yıllık enflasyonu son 15 ayın en yüksek noktasına getirdi.
Böylelikle 2018 yılının Ekim ayında yüzde 25,24’ü gördükten sonra bir sonraki yılın aynı ayında, yüzde 8,55’e kadar gerileyen yıllık enflasyon, son dört ayı yüzde 11 bandında geçirdikten sonra beklentilerin aksine Kasım ayında yüzde 14’ü aşmış oldu.
Geçen ay görevinden istifa eden Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın 29 Eylül’de açıkladığı Yeni Ekonomik Program’da, 2020 yıl sonu enflasyon hedefi, yüzde 10,5’ti.
Prof. Karatepe: ‘‘Yeni faiz artışı gündeme gelebilir’’
Profesör Yalçın Karatepe, bakanlığın henüz iki ay önce öngördüğü enflasyon beklentisinin en az yüzde 50 oranında aşılacağı görüşünde.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Prof. Karatepe ‘‘Bu hedefin değil tutturulması, yanından geçmek bile imkansız. Aralık ayında enflasyonun eksi yüzde 3,5 çıkması lazım ancak açıklanan verilere bakıldığında bu hiç olanaklı değil. Büyük olasılıkla yılsonu enflasyonu yüzde 15’in üzerinde olacak gibi görünüyor. Yeni ekonomi yönetimi de gidişatın bu yönde olduğunun farkında. Fiyat istikrarını sağlamayı ilk hedef olarak belirlemeleri bu farkındalığı bize gösteriyor. Kredi genişlemesini daraltmak için düzenlemeler yaptılar. İç talebi frenlemek istiyorlar. Kasım ayında faizler arttırıldı. Ancak şimdi piyasada dillendirilmeye başlandığı gibi Aralık ayında yeni faiz artışı gündeme gelebilir’’ dedi.
Enflasyon artışı ağırlıklı olarak gıda ve ulaştırmadan kaynaklanıyor
Ana harcama gruplarındaki değişim oranlarına baktığımızda hem aylık hem de yıllık bazda en yüksek artış, gıda ve alkolsüz içeceklerle, ulaştırmada görülüyor.
Yıllık bazda en yüksek artış, yüzde 21,08’le gıda ve alkolsüz içeceklerde görülürken onu, yüzde 18,67’yle ulaştırma, yüzde 16,25’le sağlık, yüzde 14,22’yle ev eşyası takip ediyor.
Aylık bazdaysa liderlik, yüzde 4,51’le ulaşımda. Onu yüzde 4,16’yla gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 1,69’la ev eşyası, yüzde 1,53’le eğlence ve kültür izliyor.
6 aydır sürekli artan üretici enflasyonu yüzde 23,11’e ulaştı
Üretici fiyatlarındaki artış ise daha dikkat çekici
TÜİK Yİ-ÜFE’nin (Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi) Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 4,08, 2019 yılının aynı ayına göre yüzde 23,11 arttığını açıkladı.
Bu yılın Mayıs ayında yüzde 5,55’e kadar gerileyen üretici fiyatları endeksi, Ağustos ayında yüzde 10’u aşarak yüzde 11,53’ü gördükten sonra Ekim ayında, yüzde 18,20’ye yükselmişti.
Yİ-ÜFE’ye sektör bazında bakıldığında en yüksek artışın yüzde 53,36’yla metal sektöründe olduğu gözlenirken onu yüzde 48,92’yle ana metaller, yüzde 37,42’yle motorlu kara taşıtları, yüzde 30,24’le fabrikasyon metal ürünler ve yüzde 29,30’la kağıt ve kağıt ürünleri izliyor.
Prof. Karatepe: ‘‘Üretici fiyatlarındaki artış, ileriki aylarda enflasyonda etkisini gösterecek’’
Prof. Yalçın Karatepe, üretici fiyatlarındaki artışın ileriki aylarda tüketici enflasyonlarına yansımasının kaçınılmaz olduğunu ifade etti.
Karatepe ‘‘Üretici fiyatları birden ve çok hızlı arttı. Ancak bu ay itibariyle bu artışlar TÜFE’ye yansımış değil. Firmalar harcama sıkıntısı olduğunun farkında olmalı. Taleple ilgili endişeler de var. Bu nedenle şimdilik üretici fiyatlarındaki artışlar yansıtılmamış olsa da ileriki aylarda, muhakkak yansıtılacaktır. Eldeki tüm verilere baktığımızda, yakın zamanda büyümede toparlanma görmüyorum. Zaten üçüncü çeyrekte görülen yüzde 6,7’lük büyüme, büyük ölçüde yaz aylarındaki kredi genişlemesi kaynaklı. Kamu bankalarıyla, yaz aylarında bol kredi dağıtıldı. Ancak insanların gelirinde artış yok ki aynı oranda harcamaya devam etsinler. Ekonomide kırılganlık artıyor, insanlar önünü görmekte zorlanıyor, yatırım ve istihdamda artış, çok olanaklı değil. 2021’de de baz etkisiyle ve o da en iyi ihtimalle yüzde 2 civarında büyüme ancak olabilir’’ dedi.
