Kalanlar İçin Göçenlerin Ülkesi: Venezuela

Son birkaç yıldır yaşadıkları ağır ekonomik koşulları kaldıramayan Venezuelalılar, çareyi başka ülkelere gidip çalışmakta buluyor. Ülkelerinde iş sahibi olsalar bile kazandıkları para gün geçtikçe eriyen Venezuelalılar’dan şanslı olanları, ancak yurtdışında çalışan yakınlarının gönderdiği paralarla yaşamlarını idame ettiriyor. Mustafa Özdemir Caracas'ta, daha iyi yaşam umudu için ülkelerinden ayrılmayı arzulayan Venezuelalılardan bazılarıyla konuştu.

Venezuela’da yüksek enflasyondan dolayı temel ihtiyaçlarını karşılayamayan birçok kişi için tek çare, bir süreliğine de olsa yurtdışına gitmek. Eğer çocuğunuzun tüm masraflarını üstlenen yalnız bir anneyseniz, işiniz çok daha zor. Ana, ekonomik gerekçelerle yurtdışına gitme kararı alan milyonlarca Venezuelalıdan sadece biri. Bize bu kararındaki esas etkenin, 7 aylığına annesine bırakacağı kızı olduğunu anlatıyor: “Benim adım Ana Karina, 27 yaşında yalnız bir anneyim. Kızımın masraflarını tek başıma karşılamak zorundayım. Yakın zamanda bir üniversitenin iktisat bölümünden mezun oldum. Geçen haftaya kadar özel bir bankada çalışıyordum ama yüksek enflasyon ve ekonomik sorunlardan dolayı istifa edip Venezuela’dan ayrılma kararı aldım. Kolombiya’da anne tarafından akrabalarım yaşıyor. O yüzden Kolombiya’ya gidip şansımı deneyeceğim. Benim amacım para biriktirip kızıma para göndermek ve annemden dolayı Kolombiya vatandaşlığı almak.”

Kızının temel ihtiyaçlarını karşılamak için Venezuela’ya her ay para göndermeyi planlayan Ana, zor bir karar aldığını ama krizin ona başka bir seçenek bırakmadığını söylüyor: “Kolombiya’da beni neyin beklediğini çok bilmiyorum ama her halükarda buradan daha kötü olacağını sanmıyorum. Çünkü burada kazandığım para mutfak giderlerine anca yetiyor. Burada kazandığınız parayla çocuğunuzu parka ya da sinemaya götürebilmek, üst baş almak ya da istediği bir oyuncağı alabilmek, hatta okul masraflarını karşılamak bile mümkün değil. Beklentim Kolombiya’da yeterince para biriktirip kızıma kıyafet, ayakkabı alıp, hediyeler verebilecek ekonomik güce ulaşmak.”

Yorman, 24 yaşında ve bir devlet üniversitesinin Plastik Sanatlar bölümünde öğrenci. Bugünlerde, 7 ay önce Arjantin’e göç eden kardeşinin ona uçak bileti göndermesini bekliyor. Bilet geldiğinde okulu bırakıp Buenos Aires’e gitmeyi planlıyor: “Bugün Venezuela’da okumak için uygun koşulların olduğunu söylemek doğru olmaz. Mesela benim için her gün üniversiteye toplu ulaşım araçları kullanarak gelebilmek, ulaşım ücretlerinin aşırı pahalı olmasından dolayı oldukça güç. Bunun gibi birçok neden, üniversite öğrencilerinin okulu bırakmasına neden oluyor.”

Yorman kendisi için bir tutku olan sanat eğitimini bırakıp gitmek istemese de bunu hem kendisinin hem de aile fertlerinin iyiliği için yapmak zorunda olduğuna inanıyor: “Bazı akrabalarım, krizden sonra Peru’ya, Kolombiya’ya, Şili’ye göçtü. Kardeşimse 7 aydır Arjantin’de yaşıyor ve bize para gönderiyor. Amacımız bu zor yaşam koşullarından kurtulup ailecek belli bir yaşam kalitesine ulaşabilmek. Bunun için de önce ben gideceğim, sonrasında da birlikte çalışıp anneme ve kardeşime bir bilet alacağız.”

Naidi Jimenez 59 yaşında, 14 yıldır bir devlet kurumunda sekreterlik yapıyor, kızıyla ve Alzheimer hastası olan annesi ile birlikte yaşıyor. İspanya’ya göçen ailesinin gönderdiği döviz sayesinde ayakta kalabildiklerini ama öncesinde çok zor dönemler geçirdiklerini anlatıyor: “Kriz başladığında kız kardeşim ve oğlum henüz Barcelona’ya gitmemişti. G günlerde gıda ürünleri bulunamıyordu. Bulunanlar da karaborsada ürün fiyatının çok üzerinde satılıyordu. Örneğin et ve protein tüketebilmemiz ya da kazandığımız maaşla bir ekmek alabilmemiz bile mümkün değildi. O günlerde biz aç yatıyorduk desek yalan olmaz. Durum bugün de değişmiş değil. Ben özellikle hastalanmayalım diye dua ediyorum. Çünkü tedavi masraflarını ödeyebilmek imkansız.”

Kendi kazandığı asgari ücret, kızının maaşı ve annesinin emekli maaşının yanı sıra yurtdışından gelen dövizle birlikte eve aylık 4 maaş girmesine rağmen yine de kıyafet, ayakkabı, bakım ve temizlik ürünleri gibi ihtiyaçlarını karşılayamadıklarını belirten Naidi, çevresinde durumları çok daha kötü olan kişileri tanıdığını söylüyor: “Yurtdışından para desteği almayan ve günde sadece bir öğün yiyebilen insanlar tanıyorum. Örneğin krize kadar görece iyi yaşamış, iş arkadaşım olan bir mühendis var. Kriz döneminde durumları kötüleşti, bazen öğle yemeklerinde sadece pirinç yiyor. Ben sekreter olduğum halde aynı sosyoekonomik düzeydeyiz diyebiliriz. Devletin dağıttığı pirinç, makarna, un ve bakliyattan oluşan yiyecek yardımı olmasa yiyecek yemekleri yok. Durumları oldukça kritik.”

Bugün, kişi başı gerekli mutfak masrafları minimum 50 dolarken, asgari ücretin 12 dolara kadar düştüğü Venezuela’da milyonlarca aile, yurtdışına çalışmaya giden akrabalarının gönderdikleri dövizlerle yaşamını idame ettirebiliyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre 2018’de yaklaşık 2 milyon Venezuela vatandaşı göç etti.

Ancak şu bir gerçek ki, gitmek isteyenlerin sayısı gidenlerden çok daha fazla.