73 doktor, 25 hakim ve savcı 250’den fazla hemşire, en az 250 öğretmen, 9 tıp öğrencisi... Bunlar ilk bakışta bir kentte çalışan memurların sayısı gibi görünüyor. Ancak rakamlar Diyarbakır’ın Eğil İlçesi’ne bağlı Gürünlü Köyü’nün üniversitelerden mezun olan bireylerinden bazıları.
Gürünlü, 850 yıllık tarihiyle bölgenin en eski köylerinden biri. Ancak köy, tarihinden çok toplumsal yapısıyla tanınıyor. Çünkü 425 kişinin yaşadığı köyde her ailede, üniversite okumayan ya da mezun olmayan yok.
Türkiye’nin değişik üniversitelerine yüzlerce öğrenci gönderen köy, okuma oranının yüzde 100’e yakın olmasıyla övünüyor. Gençler üniversite eğitimi alırken, okula gitmeyen az sayıdaki yaşlı da okuma yazma eğitimi aldı. Gürünlü nüfusuna kayıtlı neredeyse her meslek grubundan insan bulmak mümkün.
Üniversite eğitimi alanlardan biri de köyün çobanı Berat Kaplan. Hem çobanlık yapan, hem okuyan Kaplan, hemşirelik bölümünü bitirdi. Halen çobanlık yapan Kaplan, atanmayı bekliyor. Amerika’nın Sesi’ne konuşan Kaplan, “Yazın mecburen köye gelip ailemize yardım etmek zorunda kalıyoruz. Gerek okul harçlığımız için olsun, gerek onlara yardım etmek için çalışıyoruz. 8 ay okuldayız yazın buradayız. Onlar bu çileyi çekiyor, biraz biz yardım edelim. İnsanlar zamanın çok dar olduğunu düşünüyor. İstese insanlar bu dar zamana bir çok şey sığdırabilir. Biz bunu yaptık” dedi.
Köyün 20 yıllık muhtarı Ergül Tekeş de, üniversite eğitimi alanlardan. İktisat mezunu olan Tekeş’in çocuğu da üniversiteli. Tekeş’in son olarak bir oğlu harita, bir oğlu ve bir kızı da harita mühendisliği bölümlerinden mezun oldu.
Tekeş’e göre okumanın sırrı 1940’ların sonunda açılan ilkokulda. Amerika’nın Sesi’ne konuşan Tekeş, “Eski muhtarın emeğiyle, kadınların taş taşmasıyla yapıldı okul. Yaklaşık 72 yıllık bir okul. İlk mezunlarından 15’i öğretmen oldu. O dönem hane sayısı ya 30 ya 35’ti. Her evden bir mezun olmuş. Bence özenti. Herkes birbirine bakarak okudu. Bu peyderpey ilerleyince, her evde üniversite mezunu çıktı” diye konuştu.
Eğitimde kız erkek ayrımı yapmadıklarını söyleyen Tekeş, şöyle konuştu: “Bizim köyden, doktor, mühendis, avukat, hakim, asker, polis var. Gidenlerin köyle bağlantısı kesilmiyor. Köylülere yardım ediyorlar, tatilde köye geliyorlar. Bizde kız erkek ayrımı yapılmaz, kızları erkekleri eşit okuturuz.”
Köylüler, köyün üniversite mezunlarını kayıt altına almış. İlkokul yapıldığı günden bu yana okuyanların kayıtları bir defterde tutulmuş. Kim, hangi okuldan mezun olmuş, ne iş yapıyor, bu bilgileri bulmak mümkün.
Okumaya ilginin fazla olması nedeniyle köyden yoğun bir göç de yaşanıyor. Durum böyle olunca köyün işlerinde çalışacak kimse kalmıyor. Başka köylerden buraya çalışmaya gelenler oluyor.
