İngiltere Başbakanı Boris Johnson, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkma anlaşmasını tek taraflı olarak yeniden yazma kararına karşı yükselen itirazları yatıştırmaya çalışıyor.
Johnson, parlamenterlere hitaben yaptığı konuşmada ‘‘AB’ye İngiltere’yi bölme fırsatını vermeyin’’ dedi ve tasarıya destek istedi.
Johnson, tasarının bir güvenlik ağı ve sigorta görevi gördüğünü ekledi.
İngiltere’nin AB ile ayrılık anlaşmasını ve Kuzey İrlanda Protokolü’nü imzalarken iyi niyetle yola çıktığını ve anlaşmanın İngiltere ile ticarette ‘‘hafif’’ düzenlemeler getirmesini beklediğini kaydeden Johnson, AB’nin ise son dönemde ‘‘uzlaşılamaz’’ olduğunu savundu. Gündemdeki tasarının İngiltere’ye kendini koruma yetkisi verdiğini kaydeden Johnson, bu yetkileri kullanmak zorunda kalmak istemediklerini, ancak AB’nin de daha ‘‘uzlaşılabilir’’ olması gerektiğini belirtti.
Johnson’un bu hamlesinin tarafları Brexit sonrası dönemdeki ilişkilerini düzenleyecek anlaşma konusunda AB-İngiltere müzakerelerini zedelemesinden endişe ediliyor. Johnson ise AB’nin İngiltere’nin AB regülasyonlarını kabul etmemesi halinde anlaşmanın maddelerini bahane ederek İngiltere’nin geri kalanından Kuzey İrlanda’ya gıda nakliyatını önlemeye çalıştığını öne sürüyor.
Brexit anlaşması kapsamında taraflar İngiltere’nin AB ile sınırı olan tek bölgesi Kuzey İrlanda’nın ticarette bazı AB kurallarına tabi olduğu konusunda uzlaşmıştı. Böylece Kuzey İrlanda ve İrlanda arasında sınırdan geçen malların kontrolu için sınır kontrollarının yapılmasına gerek kalmaması öngörülüyordu. Her iki taraf da Kuzey İrlanda’daki barış sürecini korumak için bu konuda hemfikir olmuştu.
Ancak Johnson, AB’nin taleplerinin Kuzey İrlanda ve İngiltere’nin geri kalanı arasında fiili bir sınır oluşturacağını; bunun da İngiltere’nin bütünlüğünü tehdit edeceğini söylüyor.
Johnson’un iç piyasa tasarısı AB’den ayrılma anlaşmasının hükümlerine uymamasına izin verecek. Avam Kamarası’nda 80 koltukla çoğunluğa sahip olan Johnson’un tasarısının meclisten geçmesi bekleniyor.
Anlaşmaya karşı muhalif sesler
Johnson’un AB ile Brexit anlaşmasının müzakerelerini yürüttüğü dönemde Adalet Bakanlığı koltuğunda oturan Geoffrey Cox da anlaşmayı terk etmenin uluslararası hukukun ihlali olacağı uyarısında bulundu. Brexit konusunda Johnson’un önde gelen destekçilerinden olan Cox, İngiltere Meclisi’nin alt kanadı Avam Kamarası’nda bugün yapılması planlanan oylamada da plana destek vermeyeceğini söyledi.
Cox, Times Radio’ya yaptığı açıklamada İngiltere’nin ciddiyetle verilmiş bir sözden dönmesi durumuna destek veremeyeceğini kaydetti ve hukukun çiğnenmesinin ülkenin itibarına uzun vadede kalıcı zarar vereceğini belirtti.
Cox’un muhalefeti tasarının Johnson’un Muhafazakar Partisi içinde de direnişle karşılaşmasına neden olabilir.
İngiltere’nin hayattaki tüm eski başbakanları da Johnson’un planı karşısında endişelerini dile getirdi.
Eski Maliye Bakanı Sacid Cavid, tasarıya üzerinde değişiklik yapılmadığı sürece destek veremeyeceğini söyledi.
Cavid, açıklamasında ‘‘Uluslararası hukukun çiğnenmesi asla hafife alınmaması gereken bir adımdır’’ dedi. Cavid, tasarıyı dikkatle incelemesi sonucunda neden uygulanması gerektiğini anlayamadığını ekledi.
Muhalif İşçi Partisi’nin lideri Keir Starmer de tasarının uluslararası hukukun ihlali anlamına geleceğini söyleyerek metne destek vermeyeceğini kaydetti.
AB ise tek istediğinin İngiltere’nin anlaşmanın kurallarına uyması olduğunu belirtiyor.
AB liderleri de Johnson’un teklifinin uluslararası anlaşmanın ihlal edilmesi anlamına geleceğini söyleyerek tepki gösterdi.
AB, İngiltere’nin yapılan uluslararası anlaşmayı ihlal etme tehdidini ay sonuna kadar çekmemesi halinde yasal girişimde bulunacağı uyarısında bulundu.
AB devlet yardımları konusunda katı kurallar diretiyor
Öte yandan Ticaret Bakanı Liz Truss, İngiltere’nin Japonya ile yaptığı ticaret anlaşmasının İngiltere’yi AB ile varılandan daha katı devlet yardımı kısıtlamalarına tabi tuttuğu iddialarını reddetti. Bakan, Japonya ile varılan anlaşmadaki devlet yardımı maddelerinin herhangi bir serbest ticaret anlaşmasında olandan farklı olmadığını kaydetti. Truss, AB’nin bu konuda İngiltere’ye çok daha katı kurallara zorladığını söyledi.
Tartışma İngiltere ve AB müzakereleri için kritik bir dönemde yaşanıyor. İngiltere AB’den resmen 31 Ocak’ta ayrılmıştı. Ancak mevcut ticaret uygulamaları geçiş anlaşması çerçevesinde bu yıl sonuna kadar devam edecek, bu sırada kalıcı bir anlaşma için görüşmeler sürdürülecekti.
Johnson hala anlaşma yapmak istediğini, ancak AB’nin taleplerinin mantık dışı olması halinde anlaşmasız ayrılığı da değerlendirebileceğini söylüyor.
İngiltere’nin kalıcı bir ticaret anlaşmasına varamamasının aralarında İrlanda, Fransa, Belçika ve Hollanda’nın da bulunduğu ülkeleri etkilemesi bekleniyor. Anlaşmalarda sonuca varılamamasından en çok etkilenecek yerinse ingiltere’nin AB ile tek kara sınırını oluşturan İrlanda olması bekleniyor.
