Silahlı saldırıya uğrayan Japonya’nın eski başbakanı Shinzo Abe, hayatını kaybetti.
Japon resmi kanalı NHK, Abe'nin ülkenin Nara kentinde konuşma yaptığı sırada silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.
Yerel kaynaklar, Abe'nin hastaneye kaldırılırken bilincinin başlangıçta açık olduğunu ancak daha sonra kalbinin durduğunu bildirdi.
Polis, olayla ilgili 41 yaşındaki bir şüphelinin yakalandığını ve zanlının Nara’da ikamet ettiğini tespit edildiğini açıkladı. Japon medyası da zanlının Japon ordusunda görev yaptığını aktardı.
NHK kanalı ayrıca, 67 yaşındaki Abe’nin bir tren istasyonunun önünde kampanya konuşması yaptığı sırada iki el silah sesi duyulduğu ve ardından güvenlik görevlilerinin gri tişörtlü ve bej pantolonlu bir adamı yakaladığını gösteren bir video yayınladı.
TBS kanalı da Abe'nin göğsünün sol tarafından ve boynundan da vurulduğunu bildirdi.
Abe iki dönem başbakanlık yaptıktan sonra 2020 yılında sağlık durumunu gerekçe göstererek istifa etmişti. Eski Başbakan, iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin (LDP) Pazar günü yapılacak seçimler öncesi kampanyasına destek veriyordu.
Nara Tıp Fakültesi acil tıp birimi sorumlusu Hidetada Fukushima tarafından yapılan açıklamada Abe'ye saldırının ardından kalpteki bir yaradan meydana gelen kanama nedeniyle 100 ünite kan nakledildiği belirtildi. Doktoru, Abe hastaneye geldiğinde kalbinin durmuş olduğunu ve hiç hayata döndürülemediğini ekledi.
''Japonya için sıradışı bir olay''
Waseda Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Airo Hino bu tür suikastlerin Japonya'da ''beklenmedik'' olduğuna ve daha önce bunun gibi bir olayı hiç görmediklerine dikkat çekti.
Üst düzey Japon yetkililere silahlı güvenlik görevlileri eşlik ediyor ancak bu kişiler özellikle siyasi kampanyalar sırasında yol kenarı konuşmaları yapıp, yoldan geçenlerin elini sıkarken çoğunlukla halkla yakın temasa giriyor.
2007 yılında Nagasaki Belediye Başkanı bir organize suç örgütü üyesi tarafından vurularak öldürülmüştü. 1960'ta ise Japonya Sosyalist Partisi lideri aşırı sağcı bir genç tarafından konuşma yaptığı sırada kısa samuray kılıcıyla suikaste uğramıştı.
Abe, iki dönem başbakanlık yaptı ve 2020'de sağlık sorunları nedeniyle istifa etti. Ancak iktidardaki Liberal Demokrat Parti'de (LDP) baskın bir figür olarak varlığını hissettirdi ve partinin ana hiziplerinden birini kontrol etti.
Uzmanlara göre, Abe'nin himayesindeki yeni başbakan Kishida, Abe'nin gölgesinden çıkmak için seçimi kullanmayı umuyordu. Kishida, suikastın ardından seçim kampanyasını askıya aldı. Japonya'nın tüm önde gelen siyasi partileri saldırıyı kınadı.
''Abenomics'' politikasıyla biliniyordu
Abe, en çok agresif parasal rahatlama ve mali harcamalardan oluşan “Abenomics” politikasıyla tanınıyordu.
Ayrıca, yıllarca süren düşüşten sonra savunma harcamalarını desteklemiş ve ordunun yurt dışındaki etkisini arttırmıştı.
2014'teki tarihi bir değişimle, Abe hükümeti savaş sonrası pasifist anayasayı değiştirerek askerlerin İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk kez denizaşırı ülkelerde savaşmasına izin verecek şekilde yeniden yorumlamıştı.
Ertesi yıl yasa kapsamında toplu meşru müdafaa hakkının kullanılması veya saldırı altındaki dost bir ülkeyi savunma yasağı kaldırılmıştı.
Abe, 2006 yılında Japonya'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en genç başbakanı olarak koltuğa oturmuştu. Siyasi skandallarla geçen bir yılın ardından, seçmenin kaybedilen emekli maaşı kayıtlarına yönelik öfkesi arasında Abe, sağlık durumunu gerekçe göstererek istifa etmiş, 2012 yılında yeniden başbakan seçilmişti.
Siyasi geçmişi olan bir aileden gelen Abe'nin babası dışişleri bakanı ve büyükbabası ise başbakan olarak görev yapmıştı.
Japonya Başbakanı Fumio Kishida, ''Saldırı seçim dönemi yapılan vahşi bir eylem, demokrasimizin temellerine aykırı ve kesinlikle affedilemez'' dedi.
Beyaz Saray Sözcüsü ise ''Eski Başbakan Shinzo Abe'ye yapılan vahşi saldırıyı öğrenince şok olduk ve üzüntü duyduk. Haberleri yakından takip ediyoruz, düşüncelerimiz ailesi ve Japonya halkıyla birlikte'' açıklamasını yaptı.
''Japonya ve dünya için kayıp''
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Shinzo Abe için ''büyük vizyon sahibi bir lider'' ve ''ABD'nin olağanüstü ortağı'' sözlerini kullandı. Blinken, eski başbakanın suikaste uğramasının şok edici ve çok rahatsız edici olduğunu söyledi.
Blinken açıklamayı G20 zirvesi kapsamında bulunduğu Bali'de Japon ve Güney Kore Dışişleri Bakanlarıyla düzenlenen üçlü toplantı öncesinde yaptı.
Blinken, Abe'nin ABD-Japonya ilişkilerini görevi sırasında yeni bir zirveye taşıdığını söyledi.
''O büyük vizyon sahibi bir liderdi'' diyen Blinken, Abe'nin ölümünün ''Japonya ve dünya için kayıp'' olduğunu söyledi.
Erdoğan’dan taziye mesajı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Abe’nin vefatının ardından sosyal medya hesabından yayınladığı taziye mesajında, “Japonya Eski Başbakanı, değerli dostum Şinzo Abe’nin silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetmesinden büyük üzüntü duydum. Bu menfur saldırıyı gerçekleştirenleri kınıyorum. Dostum Abe’nin ailesine, sevenlerine, tüm Japonya halkına ve hükümetine başsağlığı dileklerimi iletiyorum” ifadelerini kullandı.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'ndan da saldırının ardından bir açıklama geldi. Açıklamada, ''Japonya eski Başbakanı Abe Shinzo’nun, bugün uğradığı menfur silahlı saldırı sonucunda hayatını kaybettiğini derin bir üzüntüyle öğrenmiş bulunmaktayız. Abe Shinzo’nun ailesi ile dost Japon halkı ve Hükümetine içten taziyelerimizi iletiyoruz'' ifadeleri kullanıldı.
Shinzo Abe'nin ölümüne dünyadan da tepkiler geldi. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Twitter'dan paylaştığı mesajında ''Muhteşem bir insan, büyük demokrat, çok taraflı dünyanın savunucusu hayatını kaybetti. Ailesi, dostları ve Japon halkıyla birlikte yas tutuyorum. Shinzo Abe'nin vahşice ve korkakça öldürülmesi dünyayı şok etmiştir'' dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Twitter mesajında ''Shinzo Abe'nin maruz kaldığı iğrenç saldırı karşısında derinden sarsıldım. Büyük başbakanın ailesine ve sevenlerine başsağlığı dilerim. Fransa, Japon halkının yanındadır'' sözlerine yer verdi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise ''Uzun yıllardır demokrasinin savunucusu olan dostum ve meslektaşım Shinzo Abe'nin iğrenç şekilde öldürülmesinden derin üzüntü duydum. Ailesine ve Başbakan Kishida'ya, NATO ortağı Japonya halkına bu zor zamanda en derin başsağlığı dileklerini sunarım'' açıklamasın yaptı.
