ABD’nin Suriye özel temsilcisi James Jeffrey Temsilciler Meclisi Dış İşleri Komisyonu’nda soruları cevapladı. Amerika’nın Suriye’deki önceliklerini IŞİD’in tamamen yenilgiye uğratılması ve İran’ın nüfuzuna karşı çıkmak olarak sıralayan James Jeffrey, Türkiye ve bünyesinde Türkiye’nin terör örgütü PKK’nın Suriye uzantısı olarak gördüğü YPG’nin de bulunduğu SDG arasındaki gerilime değindi. Suriyenin kuzeyinde herhangi tek taraflı bir askeri operasyonun kaygı verici olduğunu, Amerikalı personeli tehlikeye atacak herhangi bir hamlenin kabul edilemez olduğunu söyledi. Jeffrey, Suriye’nin kuzeyinde ayrı bir yapı kurmak ya da Suriye’nin toprak bütünlüğünü değiştirmek istemediklerini vurguladı.
Türk-Amerikan ilişkilerinde Suriye bağlamında en büyük pürüz Amerika’nın Türkiye’nin PKK’nın Suriye uzantısı olarak gördüğü ancak Washington’ın terör örgütü olarak nitelemediği YPG’yi de bünyesinde bulunduran Suriye Demokratik Güçleri’yle işbirliği.
Türkiye ve Amerika, Suriye’nin kuzeyinde Fırat’ın doğusunu dikkatle takip ediyor. Zaman zaman Türkiye’nin kuzeydoğu Suriye’deki Kürt güçleri mevzilerini topçu ateşiyle hedef almasından sonra sınırda gerilim son haftalarda yükselmişti. Amerikan güçleri Suriye’nin kuzeydoğusunda Türkiye sınırında Kürtler’in öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri’nin kontrol ettiği bir kentte gözlem noktası kurdu.
Türkiye ve Amerika arasındaki YPG pürüzü Temsilciler Meclisi Dış İşleri Komisyonu’nda Amerika’nın Suriye politikası konulu oturumda gündeme geldi. Oturumda temsilcilerin sorularını yanıtlayan Amerika’nın Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Suriye’nin kuzeyinde tek taraflı adımlardan kaçınılması gerektiği mesajını yineledi.
"Suriye'nin toprak bütünlüğünü değiştirmek istemiyoruz"
Jeffrey’ye, Esat rejiminin Suriye’nin kuzeyini ele geçirme teşebbüsünde bulunması halinde Amerika’nın uzun vadeli stratejisinin ne olacağı soruldu.
James Jeffrey : Suriye’nin kuzeyinde biz IŞİD’e karşı operasyonlarımızı sürdürürken, herhangi bir ülke tarafından tek taraflı olarak bir hamle yapılması ya da herhangi bir müdahale bizim için endişe verici olur. Orada görev yapan Amerikan askerlerini riske atar. Daha önce Deyr Ez Zor bölgesi yakınlarında böyle bir çaba olmuştu. Biz de kendimizi savunma hakkımızı kullandık ve karşılık verdik. Bizim yapmayı umduğumuz bu bölgeyi istikrarlı hale gelmesine yardımcı olmak ve bu bölgenin yeni Suriye’ye entegre olmasını sağlamak. Biz Suriye’nin kuzeyinde yeni bir yapı oluşturmak ya da Suriye’nin toprak bütünlüğünü değiştirmek istemiyoruz. Bizim amacımız bölgedeki istikrarı muhafaza ederek Suriye’de siyasi süreci ilerletmek için bunu bir kaldıraç olarak kullanmak.
"Kürtlerle İşbirliğimiz Taktiksel"
Jeffrey’ye Suriye’de sahada savaşan ve kazanan Kürt müttefiklerle Kürtlerin varlığından endişe duyan ve Suriye’de askeri bulunan Türkiye arasındaki krizde nasıl bir orta yol bulunacağı soruldu.
James Jeffrey: Türklerin bu konuda büyük endişeleri var, bu endişeleri anlıyoruz. Bizim ilişkimizin olduğu bazı Kürt grupların yani bizim IŞİD’le mücadelede askeir ortağımız olan Suriye Demokratik Güçleri’nin içinde bulunan PYD/YPG bağlantıları var. Biz Türklerle günlük olarak bu konuda irtibattayız. En önemlisi Menbiç bölgesinde yani Fırat’ın batısında YPG/PYD’nin bölgeyi terk etmeye teşvik için çalıştığımız faaliyetimiz var. Bu süreç de iyi ilerliyor. Bizim Kürtlerle işbirliğimiz taktik işbirliği. Yani bir dönüşüm ya da değişim içeren işbirliği değil, ortak bir amaca yani IŞİD’in yenilgiye uğratılması amacına hizmet eden geçici bir işbirliği.
ABD'den Astana mesajı: Artık yola devam etme zamanı
Oturumda Türkiye Rusya ve İran’ın garantörlüğünde yapılan Astana toplantısı gündeme geldi. James Jeffrey’ye Amerika’nın Suriye’de gerçek barışı sağlamak için NATO müttefiki Türkiye üzerindeki etkisini kullanıp kulanamayacağı soruldu.
James Jeffrey: Bunu yapabileceğimizi düşünüyoruz. Astana toplantısında ilerleme sağlanamadı. İlerleme sağlanamamasının sebeplerinden biri Türkiye’nin ve Rusya ve İran’dan Suriye’de Şam’ın çizdiği siyasi çözüm vizyonu üzerinden ilerlenmesi konusunda gelen baskıya boyun eğmemesiydi. Bu konuda Türkiye ile aramızdaki görüş ayrılığı şu. 3 ülkeyi yani Rusya Türkiye ve İran’ı Suriye’de barışın gerçek muhatapları olan rejim ve muhalefet arasına arabulucu konumuna oturtan Astana formatının işe yaramayacağını düşünüyoruz. Birleşmiş Milletler kararı ne diyor? Rejim ve muhalefetle görüşürsünüz, ortaya bir barış anlaşması çıkar. Astana sürecine 1 yıl boyunca uluslararası toplum ve biz sürece şans verdik ama bu süreçten sonuç çıkmadı. Rusya devlet başkanlığı düzeyinde anayasa komisyonunun yıl sonuna kadar kurulması için bizzat ortaya imzasını koydu ama öyle olacak gibi görünmüyor. Süreçten bir sonuç elde edilemediğine göre artık bence yola devam etme, ilerleme zamanı.
Temsilciler Meclisi’ndeki oturumda Türkiye-Rusya ve İran arasındaki hassas diplomasi süreciyle ertelenen İdlib operasyonu da gündeme geldi. Amerika’nın Suriye özel temsilcisi James Jeffrey, İdlib operasyonunun ertelenmesini, Rusya ile Suriye konusunda yapılan diplomasinin bir sonucu olarak niteledi. Başkan Trump’ın sürece müdahil olmasının bunda etkili olduğunu savundu.
James Jeffrey: Türkler İranlılar ve Ruslarla İdlib’de gerilimin azaltılması konusunda neredeyse 1 yıl önce müzakerelerde bulunmuştu. 7 Eylül’de yapılan toplantıda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı “Ateşkes olmayacak” diyerek küçük düşürmüştü. Ama 10 gün sonra Erdoğan Putin’den yazılı olarak bugün hala korunan ateşkes anlaşmasını koparmayı başardı. Bu değişikliğin sebebi Başkan Trump’ın doğrudan ve dramatik şekilde müdahale etmesi ve herhangi bir saldırıda kimyasal silah kullanılması durumunda sert karşılık verileceğini söylemesiydi. Trump, açıkça böyle bir operasyonun bölgede çatışmanın ciddi şekilde tırmandırılması anlamına geleceğini söyleyerek Rusya üzerindeki baskıyı arttırdı.
Temsilciler Meclisi’nde Amerika’nın Suriye’deki varlığı ile genel stratejisinin ne olduğu sorusu gündeme geldi. Oturumda bir kez daha İran önce çıktı. James Jeffrey Amerika’nın Suriyeden erken çekilmesinin Işidin bölgeye dönmesini kolaylaştıracağını ve İranın boşluğu doldurmasına imkan tanıyacağını ve İsrail Ürdün ve Türkiye gibi müttefik ülkelere yönelik tehditleri artıracağını savundu.
Suriye’de çatışmanın bitip siyasi çözümün sağlanabilmesi için de İran bağlantılı tüm güçlerin Suriye’den çekilmesi gerektiğini söyledi.
