İsrail’de geçtiğimiz ay yapılan seçimlerin ardından Başbakan Benyamin Netanyahu’nun koalisyon kurma çabalarında ilerleme sağlayamaması sonrası yeniden seçime gidilmesi ihtimali belirdi. Netanyahu ise koalisyon kurmak için son gün olan 29 Mayıs tarihine atıfta bulunarak “48 saat içinde çok şey yapılabilir” mesajını verdi.
İsrail’de Başbakan Netanyahu’nun koalisyon hükümeti kurma çalışmalarının şu ana kadar sonuçsuz kalmasının ardından İsrail parlamentosu Knesset kendisini lağvetti. Bu adımla İsrail yeni bir seçime bir adım daha yaklaşmış oldu. İsrail parlamentosu yeni seçim için tarih belirlemek üzere büyük olasılıkla Çarşamba günü nihai oylama yapacak.
İsrail’de sağcı Likud Partisi’nin lideri olan Netanyahu’nun 9 Nisan’da yapılan seçimlerin ardından koalisyon hükümetini kurmak için Çarşamba günü saat 21.00’e kadar süresi var.
“48 saat içinde çok şey yapılabilir”
İsrail Başbakanı Netanyahu İsrail parlamentosunda yapılan oylamanın ardından yaptığı konuşmada koalisyon görüşmelerine devam edeceğinin mesajını verdi, yeni bir seçim yapılmasının gereksiz ve maliyetli olacağının savundu. İsrail Başbakanı “48 saat içinde çok şey yapılabilir. Seçmenin isteklerine saygı gösterilebilir ve güçlü bir sağ hükümet kurulabilir” dedi.
Hakkında üç farklı yolsuzluk soruşturması bulunan Netanyahu beşinci dönemde de başbakan olarak görev yapabilmek için aşırı sağcı ve ultra ortodoks partilerle uzlaşıya varma çabası içindeydi.
Hakkındaki yolsuzluk iddialarını reddeden Netanyahu kendisine yolsuzluk ve rüşvet suçlarını yöneltmesi beklenen adalet bakanlığına karşı Ekim ayında yapılacak duruşmada kendisini savunacak.
Trump’tan “Bibi” mesajı
ABD Başkanı Donald Trump da İsrail’deki siyasi kriz konusunda Twitter’dan bir mesaj paylaştı. Trump “Umarım İsrail’de koalisyon kurulması çabalarında her şey hallolur ve Bibi ile ben Amerika ile İsrail arasındaki ittifakı güçlendirmeye devam edebiliriz. Yapılacak çok şey var” diye yazdı.
Trump yönetimi İsrail’de 9 Nisan’da yapılan seçimler öncesinde İsrail’in ilhak ettiği Suriye sınırındaki Golan Tepeleri’nde İsrail’in egemenliğini tanıma kararı almış, bu hamle Trump yönetiminin İsrail Başbakanı Netanyahu’yu seçim öncesi güçlendirme hamlesi olarak yorumlanmıştı.
Zorunlu askerlik yasası konusunda görüş ayrılığı
İsrail’in eski savunma bakanı Avigdor Lieberman’ın aşırı milliyetçi Yisrael Beitenu partisi ve Birleşik Tevrat Yahudiliği Partisi arasında Ortodoks Yahudi öğrencileri zorunlu askerlikten muaf tutan yasa konusunda görüş ayrılıkları yüzünden koalisyon görüşmeleri tıkanmıştı.
Yisrael Beitenu’nun geçtiğimiz Nisan ayındaki seçimlerde parlamentoda kazandığı sandalyeler Netanyahu’nun parlamentoda çoğunluğu elde etmesi açısından önemli.
Lieberman Birleşik Tevrat Yahudiliği Partisi ile yaşanan görüş ayrılığında Ortodokds Yahudilerin diğer İsrailli Yahudilerin zorunlu askerlik hizmeti yükünü paylaşmasını talep etmişti. Ultra-Ortodoks partilerse dini okullara giden bu öğrencilerin büyük ölçüde İsrail’in kurulduğu 1948’den bu yana olduğu gibi zorunlu askerlikten muaf olması gerektiğini savunuyor.
Bazı yorumcular ve Likud Partisi üyeleri ise Lieberman’ın asıl amacının zorunlu askerlik yasa tasarısını kullanarak Netanyahu’dan sonra başbakan olmak ve İsrail siyasetinde sağ kanadın liderliğinji yapmak olduğu iddiasında.
Geçtiğimiz Kasım ayında Netanyahu’nun kabinesinde üstlendiği savunma bakanlığı görevinden hükümetin Gazze politikası sebebiyle istifa eden Lieberman ise sadece ilkesel olarak hareket ettiğini savunuyor.
İsrail Başbakanı Netanyahu Başkan Trump’ın kendisine destek olarak algılanan mesajlarına atıfta bulundu, “Trump haklı. Yapacak sınırsız şey var. Güvenlik sorunları, ekonomik sorunlar” ifadelerini kullandı. Lieberman’ı seçime gitmeme konusunda ikna edemediğini de sözlerine ekledi.
İsrail’de taraflar Çarşamba günü saat 21.00’e kadar koalisyon konusunda uzlaşıya varamazsa, parlamentoda beş ay içinde yeniden sandığa gidilmesi için 3 oylama daha yapılacak. Koalisyon görüşmelerinden o güne kadar sonuç çıkmaması halinde İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin bir başka ismi de hükümeti kurma çalışmaları için görevlendirebilir.
Bu durumda Likud’un seçimlerdeki en güçlü rakibi olan Mavi ve Beyaz Partisi’nin lideri olan İsrail’in eski genelkurmay başkanı Benny Gantz’ın önü açılabilir.
Trump’ın barış planının açıklanması ertelenebilir
İsrail’in yeniden seçme gitme kararı alması halinde Trump yönetiminin Ortadoğu barış planını açıklaması da gecikebilir. Trump’ın Ortadoğu’dan sorumlu danışmanı ve Beyaz Saray üst düzey danışmanı damadı Jared Kushner tarafından hazırlanan yeni planın Haziran ayı sonunda Bahreyn’de yapılacak uluslararası bir yatırım konferansında açıklanması planlanıyordu.
İsrail’de yeniden sandığa gidilmesi kararı çıkması halinde bu süreç daha da gecikebilir. Trump söz konusu barış planı için “yüzyılın anlaşması” ifadesini kullanmış, Filistinli yetkililerse planın İsrail yanlısı bir plan olduğunu savunmuştu.
İsrail’de yeniden seçime gidilmesi Netanyahu’nun siyasi kariyeri açısından olumsuz gelişmelere de yol açabilir. İsrail’de parlamentonun lağvedilmesi Likud’un Netanyahu’ya dokunulmazlık verilmesi yönündeki çabalarını sekteye uğratabilir. İsrail adalet bakanı Netanyahu’ya rüşvet ve yolsuzluk suçlamaları yöneltilmesinin planlandığını açıklamıştı. Netanyahu ise hakkında bu suçlamalarla iddianame hazırlansa bile istifa etmeyeceğini belirtmişti.
