Amerika Dışişleri Bakanı John Kerry, görüşmelerdeki çıkmazı aşmak için Viyana’da yürütülen toplantılara katıldı. Kerry, İran dışişleri bakanıyla yaptığı görüşmede bir anlaşmaya varmasa da ilerleme sağlandığı izlenimi doğdu.
Bir gün sonra Beyaz Saray’da açıklama yapan Başkan Barack Obama da iyimserdi: “Dışişleri Bakanı Kerry ve ulusal güvenlik ekibimle yaptığım temaslara dayanarak, bazı alanlarda ciddi ilerleme sağladığımızı ve önümüzde olumlu bir yol bulunduğunu söyleyebilirim.”
Viyana’da konuşan İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif de benzer görüşler dile getirdi: “20 Temmuz yaklaşırken yoğun çalışmaları sürdürüyoruz. Eğer görüşmelerin uzatılması seçeneğini doğru değerlendiremeyeceksek, uzatmanın bir yararı olacağına inanmıyoruz.”
İki bakan da, yedi görüşmeci ülkenin nihai tarihin uzatılması konusunda henüz uzlaşmaya varamadığını söylüyor.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Mark Fitzpatrick gibi uzmanlar gelişmelerden memnun: “Diplomasinin devam ediyor olması iyi bir haber. Elbette görüşmelerin sonuç vermeden dağılıp en başa dönülmesi iyi olmaz.”
Fitzpatrick, görüşmelerden sonuç çıkmaması durumunda Tahran’ın, nükleer silah düzeyinde uranyum zenginleştirmeye devam edeceğini söylüyor. Bu da yaptırımların sertleştirilmesine yol açabilir. Hatta askeri seçenek yeniden gündeme gelebilir.
Oysa İran kısa vadeli kısıtlamalarla, gelecekte daha kapsamlı bir sivil nükleer programa sahip olabilir. Ülke çok kısa zamanda ekonomik refaha kavuşabilir: “Bunu nihai hedef olarak düşünürlerse, bazı kısa vadeli kısıtlamalar ve ödünler, atılacak en doğru adımlar olur.”
Görüşmeciler bu hafta toplantılarına devam ederken, İran’ın önümüzdeki yıllarda sahip olması gereken santrifüj sayısı tartışmaların odak noktası oldu. Ancak Uluslararası Kriz Grubu’ndan Ali Vaiz’e göre atılması gereken adım daha fazla: “Mesele fizik değil, siyaset. Taraflar arasındaki güven bunalımı, çözüm bulunmasını geciktiriyor. Birbirlerine tam güven sağlayamadan ilerleme ve bir anlaşmaya varma yönünde adım atmak zorundalar. Zor olan da bu.”
Soğuk Savaş döneminde Viyana’da yürütülen silahsızlanma görüşmelerinin sloganı,“birbirine güven, ama tedbiri elden bırakma” idi. Viyana’da şu anda yürütülen görüşmelerin ana fikrininse, “birbirine güvenme, ama bir şekilde ilerleme sağlama yolu bul” olduğu görülüyor.
