İran'ın, Avrupa Birliği'nin 2015 nükleer anlaşmasını kurtarmayı hedefleyen "nihai" taslak metnine yanıt verdiği bildirildi. İran'ın yanıt verdiğine ilişkin bilgiyi bir AB yetkilisi açıkladı.
Tahran ayrıca, ABD'yi kalan üç sorunu çözmek için esneklik göstermeye çağırdı.
Üst düzey bir Avrupa Birliği yetkilisi 8 Ağustos'ta yaptığı açıklamada İran’a "nihai" bir teklif sunduklarını ve "en fazla birkaç hafta" içinde bir yanıt beklediklerini söylemişti.
AB, Viyana’da kesintili süren dolaylı ABD-İran görüşmelerinde taraflar arasında 16 ay boyunca mekik dokumuştu.
Washington, 2015 anlaşmasını AB’nin önerileri temelinde yeniden tesis edecek bir anlaşmayı hızla imzalamaya hazır olduğunu söylerken, İranlı müzakereciler Tahran'ın AB metnine "takviye görüş ve düşüncelerini" daha sonra ileteceğini söyledi.
AB yetkilisi, İran'ın AB'nin metnine nasıl bir yanıt verdiği konusunda ayrıntı paylaşmadı
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price bugün yaptığı açıklamada, Washington’un AB’nin nihai taslağı hakkındaki görüşlerini özel olarak ve doğrudan AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'e ileteceğini söyledi.
Günlük basın toplantısında konuşan Price, nükleer anlaşmaya tarafların dönüşünü sağlamanın tek yolunun Tahran'ın "aşırı taleplerinden" vazgeçmesi olduğunu kaydetti.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan daha önce yaptığı açıklamada, "Yanıtımız bu gece yarısı 12'de AB'ye verilecek. Çözülmesi halinde önümüzdeki günlerde bir anlaşmaya varabileceğimiz üç konu var" diyerek Tahran'ın adımının AB önerisinin nihai kabulü ya da reddi olmayacağının sinyalini vermişti.
Emirabdullahiyan, "Onlara kırmızı çizgilerimize saygı gösterilmesi gerektiğini söyledik. Yeterince esneklik gösterdik. 40 gün, iki ay ya da üç ay sonra sahada hayata geçirilemeyecek bir anlaşmaya varmak istemiyoruz" dedi.
Diplomatlar ve yetkililer Reuters haber ajansına verdikleri demeçte, Tahran ve Washington AB'nin "nihai" teklifinin kabul edilip edilmemesinden bağımsız olarak, anlaşmayı canlı tutmak her iki tarafın da çıkarına hizmet ettiği için teklifi geçersiz ilan etmeyeceklerini söylediler.
Emirabdullahiyan, ABD'nin geri kalan üç konuda esneklik gösterip göstermeyeceğini görmek için "önümüzdeki günlerin çok önemli olduğunu" kaydetti.
Emirabdullahiyan "Esneklik göstermezlerse dünyanın sonu olmaz. O zaman kalan sorunları çözmek için daha fazla çabaya ve görüşmeye ihtiyacımız olacak" ifadelerini kullandı.
Nükleer müzakerelerdeki başarısızlık, yeni bir bölgesel savaş riskini beraberinde getireceğinden sonucu ağır olabilecek riskler taşıyor. İsrail, diplomasinin Tahran'ın nükleer silah kapasitesini geliştirmesini engelleyememesi halinde İran'a karşı askeri harekat tehdidinde bulundu.
Nükleer silah geliştirme niyetini uzun zamandır inkar eden Tahran, İsrail'in herhangi bir saldırısına "ezici" bir yanıt vereceği uyarısında bulundu.
Emirabdullahiyan, "Görüşmeler başarısız olursa Washington gibi bizim de kendi B planımız var" dedi.
2018'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump, kendisi göreve başlamadan önce varılan anlaşmayı İran'a karşı çok yumuşak olarak nitelendirerek bozmuştu.
Trump’ın Tahran’a yönelik sert ABD yaptırımlarını yeniden uygulamaya koymasıyla İran, uranyum zenginleştirme sınırlarını ihlal etmeye başlamıştı.
2015 anlaşması, Viyana'da Tahran ile ABD Başkanı Joe Biden yönetimi arasında 11 ay süren dolaylı görüşmeler sonrası geçen Mart yeniden canlanmanın eşiğine gelmişti.
Ancak görüşmeler, Tahran'ın Washington’dan bazı güvenceler talep etmesi nedeniyle durdu.
Tahran’ın talepleri arasında ABD başkanlarının gelecekte Trump gibi anlaşmayı terk etmeyeceğine dair garanti verilmesi de var.
Biden ise böyle bir garantiyi taahhüt edemez; çünkü nükleer anlaşma yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma değil, bağlayıcı olmayan siyasi bir mutabakat.
Emirabdullahiyan, "Garantiler konusunda gerçekçi bir yaklaşım benimsemeleri gerekiyor. Geriye kalan diğer iki konuda sözlü olarak görece bir esneklik gösterdiler, ancak bunun metinde de belirtilmesi gerekiyor" dedi.
