Başkan Trump, ABD’ye ait bir savaş gemisinin İran’ın insansız hava aracını vurduğu konusunda şüpheye yer olmadığını söyledi. Trump, Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada “Kesinlikle vurduk” ifadelerini kullandı.
İran, Trump’ın ABD donanmasının Tahran’a ait bir insansız hava aracını düşürdüğü açıklamasını reddetmişti. Tahran’dan yapılan açıklamada orduya ait tüm drone’ların eksiksiz olduğu belirtilmişti. Hürmüz Boğazı’nda ABD ve İran arasındaki bu son temasın bölgedeki gerginliği biraz daha arttırarak savaş çanlarının çalmasına neden olmasından endişe ediliyor.
Trump Perşembe günü yaptığı açıklamada İran’a ait bir drone’un ABD savaş gemisi Boxer’a 914 metre yakınlıkta uçtuğunu ve yapılan çağrılara uymadığını belirtmişti. Trump bunun İran’ın provokatif ve düşmanca eylemlerinden biri olduğunu söylemişti.
“Tüm drone’lar güvenli iniş yaptı”
İranlı üst düzey komutanlardan birinin açıklamasını aktaran yarı resmi Tasnim Haber ajansı, İran Körfezi ve Hürmüz Boğazı’nda uçan ve İran’a ait olan tüm drone’ların üslerine güvenli iniş yaptığını, Bunların kimlik tespitlerinin ve kontrollerinin yapıldığını bildirdi. Açıklamada ABD savaş gemisinin yanıt verdiğine dair bir kayıt da bulunmadığı ifade edildi.
İsmini açıklamayan ABD’li bir yetkiliyse drone’un elektronik frekans bozucu aracılığıyla düşürüldüğünü açıklamıştı.
İran Haber ajansları ayrıca Devrim Muhafızları’nın görüntüler yayınlayarak ABD’nin Tahran’a ait drone’u düşürdüğü iddialarını çürütebileceklerini açıkladığını bildirdi.
“ABD kendi drone’unu vurmuş olabilir”
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçı da iddiaları yalanladı. Zarif kendisine bir drone’un düştüğüne dair bilgi verilmediğini söyledi. Arakçıysa Twitter’dan yaptığı açıklamada “Hürmüz Boğazı’nda hiç drone kaybetmedik. USS Boxer gemisinin kendi insansız hava aracını vurduğundan endişe ediyorum” ifadelerini kullandı.
Körfez’deki gerilimin ABD ve İran’ı savaşa sürüklemesinden endişe ediliyor. Ancak her iki taraf da sert söylemine rağmen bugüne kadar gerilimin savaş noktasına gelmesine izin vermedi.
Tahran son olarak Perşembe günü nükleer çalışmalarıyla ilgli ılımlı olarak yorumlanan bir öneri getirdi ve Washington’un ekonomik yaptırımlardan vazgeçmesi halinde daha ayrıntılı nükleer denetleme yapılmasıyla ilglil bir belgenin onaylanmasına sıcak baktığını ifade etti.
ABD’li yetkililer Tahran’ın bu teklifini geleceği olmayan bir öneri olarak değerlendirdi, ancak uzmanlara göre bu Trump yönetiminin diplomasi arayışını hızlandırabilir.
Hürmüz Boğazı’nda İran ve İngiltere arasında da gerilim yaşanıyor. İngiltere denizaşırı toprağı olan Cebelitarık’ta Suriye’ye yönelik yaptırımları deldiği gerekçesiyle İran’a ait bir petrol tankerine bu ayın başında el koymuştu. İran ise bunu “korsanlık” olarak nitelendirmişti.
ABD Mayıs ayının ortalarından bu yana dünyanın en önemli petrol nakil hatlarından olan Hürmüz Boğazı’nda tankerlere düzenlenen bir dizi saldırıdan İran’ı sorumlu tutuyor. Tahran ise iddiaları reddediyor.
İran Haziran ayında ABD’ye ait bir insansız hava aracını hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Körfez’de vurarak düşürmüştü. Washington ise drone’un uluslararası hava sahasında seyrettiğini öne sürmüştü. İki ülkenin savaşın eşiğine geldiğinden endişe edilirken Başkan Trump olası bir misilleme saldırısının orantısız olacağı gerekçesiyle emir vermekten son anda vazgeçtiğini söylemişti.
ABD ve İran arasında son dönemde tırmanan gerilimin esas nedeniyse Başkan Trump’ın ABD’yi 2015 tarihli uluslararası nükleer anlaşmadan çekmesi. Anlaşma İran’a ekonomik yaptırımların hafifletilmesi karşılığında nükleer programıyla ilgili kısıtlamalar getiriyordu.
Ancak ABD anlaşmadan çekilmesiyle birlikte İran yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koydu ve petrol sektörünü hedef alarak Tahran’ın petrol ihracatını sıfıra indirmeye çalıştı.
Haziran ayında İran’ın petrol ihracatı 10 kat düştü. 2018’in Haziran ayında günde 2,8 milyon varil olan ihracat, bu yılın Haziran ayında günde 0,3 milyon varile düştü.
ABD uluslararası müttefiklerini Ortadoğu petrol nakil hatlarını güvence altına alacak uluslararası bir gözlem misyonu oluşturmak için ikna etmeye çalışıyor.
