Gerek Amerika, gerekse Avrupa Birliği, İran’ın uranyum zenginleştirme amacının nükleer silah üretme olduğu görüşünde. Petrol ve doğal gaz açısından önemli enerji kaynaklarına sahip İran ise, nükleer enerjiyi yalnızca elektrik üretmek amacıyla kullanmak istediğini savunuyor.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, İran’ı nükleer programından vazgeçirmek amacıyla dört ayrı yaptırım paketi onayladı. Bunun dışında Amerika ile birlike başka devletler, Tahran hükümetine ayrı yaptırımlar da uyguladı.
Amerika eski Merkez Kuvvetler komutanlarından emekli Orgeneral Anthony Zinni, yaptırımların iki ucu keskin bir kılıç gibi işlediğini söylüyor.“Yaptırımların, hedef alınan devletten çok halkına zarar vermediğinden emin olmalıyız,” diyen emekli komutan, yine de sonucun pek de istendiği gibi olmadığını belirtiyor.
Bununla birlikte Amerika eski dışişleri bakanlarından Lawrence Eagleburger, uluslararası toplumun İran’a baskısını arttırmasından yana. Uluslararası toplumun İran’a karşı tavrını yetersiz bulan ve daha fazla adım atmasını isteyen Eagleburger, yalnızca Amerika’nın atacağı adımların İran’ı nükleer silah yapmaktan caydıramayacağı görüşünde. 1992 yılında dışişleri bakanlığını yapan Eagleburger, güçlü bir uluslararası çaba gösterilirse İran’ın nükleer programında ısrar etmesi durumunda sadece silah üretmesi için gerekli malzemenin kesilmesi değil tüm ülkenin ekonomik darboğaza sürüklenmesinin sağlanabileceğini savunuyor.
Emekli Orgeneral Zinni’ye göre İran’ın çevresinde bir bölgesel güvenlik yapısı oluşturulmalı. Anthony Zinni’ye göre, bölgesel anlamda İran’a yönelik kaygıları olan ülkeler var, ama Amerika bu ülkelerle İran’ı tecrit edecek şekilde bir işbirliği girişimini henüz başlatmadı. Zinni bu ülkelerin İran’a karşı Amerika’yla birlikte ortak bir savunma sistemi, bir füze ve hava savunma kalkanına ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.
Başkan Barack Obama, Amerika’nın resmi İran politikasının diplomasi yönünde olduğunu sıkça vurgulasa da, masada her türlü seçenek olduğunu söylemeyi hiçbir zaman ihmal etmiyor. Yani İran’a karşı askeri seçenek hiçbir zaman ihtimal dışı değil.
Askeri seçeneği destekleyenlerden biri de eski Cumhuriyetçi politikacı Eagleburger. Ama ona göre de, askeri seçenek yalnızca İran’a karşı kullanılmamalı.
“Şimdiye kadar askeri seçeneği kullanmamız gerekiyorduysa bunu Kuzey Kore’ye karşı kullanmalıydık,” diyen Lawrence Eagleburger, aynı yaklaşımın İran için de geçerli olduğunu vurguluyor. Bununla birlikte Washington’un İran’a karşı askeri seçeneğe başvurmasının hem dünya, hem de Amerikan kamuoyunu dehşete düşüreceğini kabul eden eski bakan, “Yine de ileride nükleer bir savaşın içine sürüklenirsek, o zaman çok daha büyük bir dehşete maruz kalacağız,” diyor.
İran’a karşı tüm seçeneklerin masada durmasına emekli Orgeneral Zinni de itiraz etmiyor, “Ama bunun acı sonuçları olabilir,” diyor.
“Eğer savaşa sürüklenirsek, biz vurabiliriz, ama bölgesel anlamda onlar da vurabilir,” diye konuşan Zinni, bu durumun bölgedeki enerji kaynaklarına erişimi engelleyeceğini, dünya ekonomisin etkileyeceğini, İslam dünyasında karmaşık tepkilere yol açabileceğini söylüyor. Anthony Zinni, “İran seyyar rampalardan füze saldırıları düzenleyebilir, Hürmüz Boğazı’nı mayınlayabilir, uykudaki terör hücrelerini faaliyete geçirebilir. Bu da bir anlamda tüm dünya ekonomisinin bağımlı olduğu enerji kaynaklarının tam kalbinde büyük bir savaşa neden olabilir,” diye konuşuyor.
Emekli general Zinni ve kendisine yakın görüşteki uzmanlar, potansiyel bir çatışmanın önlenmesi ve daha vahim sonuçlar yaratılmaması için uluslararası toplumun İran’ın nükleer sorununa diplomatik çözüm bulması gerektiğini savunuyor.
