İran 2009’da Amerika’da ortaya çıkan, daha sonra İran’a dönen nükleer alanda uzman bilim adamını idam etti.
Shahram Amiri, 2009’da Suudi Arabistan’da hac görevini yerine getirirken ortadan kaybolmuş, bir yıl sonra ABD’de çekilmiş internet videolarında görülmüştü. Daha sonra Washington’daki Pakistan Büyükelçiliği’ne giderek İran’a gönderilmek istemişti.
Yapılan mülakatlarda Amiri, kaçırıldığını belirtmiş ve kendi isteği dışında Amerikalı ve Suudi casuslar tarafından alıkonulduğunu anlatmıştı. Amerikalı yetkililer ise Amiri’nin, İran’ın nükleer programının anlaşılmasına yardımlarından dolayı milyonlarca dolar aldığını belirtti. Amiri, bir grup militan ile birlikte aynı haftada asıldı.
İran Adalet Bakanlığı sözcüsü Gholamhüseyin Mohseni Ejehi Amiri’nin “düşmana önemli bilgileri verdiği” gerekçesiyle casusluktan suçlu bulunduğunu belirtti.
Ejehi, Amiri’nin önemli bilgilere ulaşma olanağı olduğunu da vurguladı. Ejehi’ye göre Amiri cezaeevi içinden de bilgi sızdırmanın peşindeydi.
Amiri ile ilgili bilgiler ülkesi İran’a döndükten sonra fazla değildi. Geçen yıl babası, BBC’ye Amiri’nin ülkeye döndükten sonra gizli bir yerde tutulduğunu belirtmişti.
Amerikalı yetkililer 2010’da AP haber ajansına yaptıkları açıklamada Amiri’ye İran’ın nükleer programı konusunda bilgi karşılığında 5 milyon dolar ödendiğini kaydetti. Bununla birlikte Amiri ülkeyi parasız terketti. Amerikalı yetkililer, Amiri’nin Amerika’da kendi isteğiyle 3 ay kaldığını da belirtti. Uzmanlar, İranlı yetkililerin Amiri’yi geri dönmeye zorlamak için ailesiyle tehdit etmiş olabileceğini düşünüyor.
Ülkeye döndüğünde İran’da hükümet yetkililer tarafından iyi karşılanan Amiri, Suudi ve Amerikalı yetkililerin Medine’de onu kaçırdığını söyledi. Sorgusunda İsrailli ajanların da bulunduğunu kaydeden Amiri, Merkezi Haber Alma Teşkilatı CIA’in ABD’de kalması için 50 milyon dolar önerdiğini de belirtti.
Amiri, “en zorlu fiziksel ve ruhsal işkence altındaydım” ifadesini kullandı.
Amiri’nin ülkesine dönmesinden 9 gün önce, 2010’da dönemin Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’a danışmanı Jake Sullivan tarafından yönlendirilen e-posta İranlı bilim adamını işaret ediyor görünüyor.
Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Richard Morningstar tarafından gönderilen e-posta’da, “diplomatik, psikolojik, yasal olmayan bir durum var, arkadaşımıza çıkış yolu verilmeli, endişelerini anlamalıyız” ifadeleri yer alıyor. E-postada, “Adamımız hiçbir şey yapamayacak, eğer gitmesi gerekiyorsa gitsin” ifadeleri de dikkat çekiyor.
