Erişilebilirlik

İran’da Zarif Krizinin Sonuçları Neler Olacak?


Son dönemde İran’ın en prestijli politikacılarının başında gelen Cevad Zarif’in Dışişleri Bakanlığı sona mı erecek yoksa Zarif yeniden daha kuvvetli bir şekilde görevine mi dönecek? İran’ı yakından takip eden herkes Pazartesi gününden bu yana bu soruya yanıt arıyor.

Dışişleri Bakanı’nın, Pazartesi akşam saatlerinde Instagram hesabından “Aziz ve yiğit İran milletine ve muhterem yetkililere, geride kalan 67 ay içindeki nezaketleri için çok teşekkür ediyorum. Görevime devam edemeyeceğim için görev süresi içerisindeki yetersizliklerim ve kusurlarımdan dolayı samimiyetle özür dilerim, izzet ve mutluluk sizinle olsun” yazılı mesajı paylaşması tüm dünyada yankı buldu.

Her ne kadar 1 milyonu aşkın kişi tarafından takip edilen Twitter hesabındaki profilde hala İran Dışişleri Bakanı yazsa da Cevat Zarif, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esat’ın Tahran ziyaretinde İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile yer almak bir yana bu ziyaretten haberdar edilmediği için tek taraflı olarak istifa ediyordu.

İstifanın nedeni Süleymani mi?

Dışişleri Bakanı’nın habersiz olduğu iki cumhurbaşkanının görüşmesinden haberdar olan önemli bir isim vardı. Kamuoyuna servis edilen fotoğraflarda Suriye Devlet Başkanı’nın hemen yanında görülen Devrim Muhafızlarına bağlı Kudüs Gücü’nün Komutanı Kasım Süleymani.

Cevad Zarif, İntihab haber sitesinin sorduğu soruya SMS ile gönderdiği yanıtta, “Bugünkü görüşmelerdeki fotoğraflar sonrası, Cevad Zarif'in dışişleri bakanı olarak dünyada itibarı kalmamıştır” demesinin ardından Meclis Başkan Yardımcısı Ali Mutahhari’nin “Zarif'in neden istifa ettiğini bilmiyorum, kendisi açıklamalı. Bence istifasının temel nedeni ülkenin dış politikasında sorumluluğu olmayan bazı kurumların müdahaleleridir” sözlerinden kast edilenler Süleymani ve Devrim Muhafızları mıydı?

Dursunoğlu: “Süleymani İran’da halk kahramanı gibi bu kriz Ruhani ile Zarif arasında”

İran siyasetini çok yakından takip eden gazetecilerden Alptekin Dursunoğlu’na göre, herhangi bir siyasetçinin bugün İran’ın en popüler isimlerinden Kasım Süleymani’ye doğrudan tepki göstermesi makul değil.

VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Dursunoğlu, “Kasım Süleymani, İran’da bir halk kahramanı gibi görülüyor. Siyaset üstü konumu bulunan Süleymani’ye doğrudan cephe almak hiçbir siyasetçinin işine yaramaz. Bu Ruhani ile Zarif arasında bir kriz. İranlı milletvekillerinden Kerim Kuddusi, Zarif’in daha önce 13 kez istifa ettiğini belirterek Ruhani ile Zarif arasındaki anlaşmazlığa dikkat çekti. Kuddusi’ye göre, Zarif iki ay önce yine Ruhani ile yaşadığı kriz sebebiyle dokuz gün evine kapandı. Öte yandan Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri bugün istifa kararını geri alması için Zarif’i telefonla aradı. İran basınında yer alan haberlere göre Zarif’in görüşme sonrasında kimseye kırgın olmadığını bu sebeple de birilerinin gönlünü almasına da gerek olmadığını söyledi ve “Dışişleri bakanlığının konumuna riayet edilmemesine tepki göstermek için istifa ettiğini söyledi” dedi.

Cevad Zarif’in istifasını kabul etmeyen ve Dışişleri Bakanı’na övgüler düzen Cumhurbaşkanı Ruhani’nin yardımcılığını yapan İshak Cihangiri de bugün Dışişleri Başkanı’nın göreve devam etmesi için bir görüşme yaptı.

Porgham: “Zarif istifasında ısrar ederse kabine sarsılabilir”

Bir diğer İran uzmanı gazetesi Savaş Porgham ise Zarif’in istifasında ısrarcı olmasının Ruhani hükümetini güç duruma düşüreceği görüşünde.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Porgham, “Dışişleri Bakanı, uzun süredir baskı altında. Radikaller tarafından hakkında gensoru verildi. Ama son dönemde Cumhurbaşkanı ile sorunlar yaşadığı söyleniyordu. Bu son olayda Cumhurbaşkanı ve ekibiyle Dışişleri arasında koordinasyon eksikliği olduğu ortaya çıktı. Bardak taştı. Birçok milletvekili Zarif’e desteklerini açıkladı. Zarif, sıradan bir bakan değil. İran’da reformist, ılımlı, orta yolcu olarak bilinen grupların en önemli paydalarından biri. Dış politikada ‘güler yüzlü’ siyaset izleyen Zarif’in istifasında ısrarcı olması kabineyi sarsabilir. Bunun iç siyasete mutlaka yansıması olur” dedi.

59 yaşındaki Zarif, üniversite eğitimini ABD tamamlamış sonrasında İran’ın Birleşmiş Milletler nezdindeki büyükelçiliğini üstlenmiş ABD ile nükleer görüşmeleri başarıyla yürütmüş bir isim.

Dr. Uygur: “Zarifi istifa ederse Batı ile ilişkiler bozulur, gerilim artabilir”

İran Araştırmaları Merkezi Başkan Yardımcısı Dr. Hakkı Uygur, Zarif’in istifası kararının yürürlüğe konulmasının İran’ın Türkiye ile ilişkilerini olumsuz etkilemesinin mümkün olmadığını söylese de Tahran’ın Batı’yla diyaloğunu negatif etkileyeceğini düşünüyor.

VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Dr. Uygur, “Türkiye ile İran arasındaki mekanizmalar çok güçlü ancak aynı şeyi İran ile Batı arasında söylemek mümkün değil. Nükleer anlaşmayı başarıyla müzakere eden Zarif içeride radikallerce sert eleştirilse de güler yüzlü dış politikasıyla Batı’da karşılık üretiyor. İran, nükleer anlaşma konusunda yeniden zemin oluşturmaya çalışıyordu. Ancak FATF (Mali Şeffaflık Eylem Yasası) İran Parlamentosu’nda hala onaylanmadı. Bu ani gelişme güvenlikçi politikalara dönüşe sonuçlanırsa yeniden gerilim artabilir” dedi.

Dursunoğlu: “Zarif geri dönerse bu Ruhani muhalifleri sayesinde olacak”

Alptekin Dursunoğlu ise muhafazakar olarak bilinen çevrelerin sert eleştiriler yönelttiğini belirtmekle birlikte Zarif’in istifasında bu çevrelerin rolü olmadığı görüşünde.

Yakın Doğu Haber internet sitesinin yayın yönetmeni, Zarif’in Ruhani ile yaşadığı anlaşmazlıktan dolayı istifa ettiğinin ortaya çıkmasından sonra Ruhani muhalifi tüm çevrelerin Zarif’ten yana tavır değiştirdiğini söyledi: “Dün gece şahinler olarak tarif edilen sosyal medya hesaplarında İran Dışişleri Bakanı yardımcılarından Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın ismi yeni dışişleri bakanı olarak adres gösteriliyordu Ancak sabah bu atmosfer değişti ve eleştiriler Ruhani’ye yöneldi. Eğer Zarif’i ikna turları başlarsa bunda onu nükleer anlaşma nedeniyle kıyasıya eleştiren muhafazakarlar önemli bir rol oynayacak. Dışişleri Bakanı geri dönerse bu sürecin kazananı Zarif kaybedeni Ruhani olacak.”

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG