Dünyada ilk defa HIV taşıyıcısı bir hastanın böbreği, AIDS’e yol açan virüsü taşıyan başka bir hastaya nakledildi.
Canlı bağışçıdan ilk böbrek nakli ABD'nin saygın kurumlarından Johns Hopkins Üniversitesi'nde gerçekleştirildi. Atlantalı Nina Martinez, böbreğini kendisi gibi HIV taşıyıcısı bir hastaya bağışladı.
Kamu sağlığı danışmanı 36 yaşındaki Martinez’in, 1983 yılında daha 6 haftalıkken kan nakli sırasında virüsü kaptığı açıklandı.
Bağışçının ve nakil olan hastanın durumunun iyi olduğu belirtildi.
HIV taşıyıcıları arasında organ nakli 2013’te yasallaştı
Ameliyattan iki gün sonra hasta yatağından konuşan Nina Martinez, ünlü dizi ‘Grey's Anatomy'nin bir bölümünü izledikten sonra böbreğini bağışlamaya karar verdiğini söyledi. Martinez, aslında böbrek ihtiyacı olan bir arkadaşı için harekete geçtiğini ancak arkadaşı yaşamını yitirince kararından vazgeçmediğini belirtti.
Genç kadın, “İnsanların HIV ile yaşamanın ne anlama geldiğini yeniden düşünmelerini istiyorum. Bir ömür boyu HIV ile hayatta kalmanın canlı örneğiyim. 35 yıldır bu virüsle yaşıyorum” dedi.
Martinez’in ameliyatını gerçekleştiren Johns Hopkins Tıp Fakültesi profesörlerinden Doktor Dorry Segev, dünyada ilk defa HIV taşıyıcısı birinin böbreğini bağışlamasına izin verildiğine dikkat çekti ve “Bu tarihi ameliyat, HIV’nin tedavi ve bakımındaki gelişimin gerçek bir kutlamasıdır” dedi.
ABD’de 2013 yılına kadar HIV taşıyan organ bağışına izin verilmiyordu. Virüsün, zaten böbreğe zarar veriyor olması ve HIV’yi kontrol altında tutmak için kullanılan antiretroviral ilaçların böbrek için toksik olması nedeniyle, bu bağışçılardan organ kabul edilmiyordu.
2013’ün Kasım ayında kabul edilen HIV Organ Politikası Denkliği yasasıyla bu yasak ortadan kalktı ve HIV bağışçılar ve alıcılarla ilgili daha fazla araştırmalar yürütülmeye başlandı. Yasa, HIV taşıyıcısı hastalara öncelik vermedi ancak bu hastalar için özel bir bağışçı havuzu oluşturuldu.
Bu yasa sadece hayatını kaybeden HIV bağışçılarıyla uygulanmaya başlandı. Johns Hopkins Üniversitesi 2016’da ilk “HIV’den HIV’ye” organ naklini gerçekleştirdi. Bugüne kadar da ölmüş bağışçılardan 100 civarında benzer nakil ameliyatı yapıldı.
‘Herkes organ bağışçısı olmalı’
Nina Martinez’in HIV taşıyıcı olmasına rağmen yüksek tansiyon ve şeker hastalığının bulunmaması, kendine iyi bakması ve yeni nesil antiretroviral ilaçların da böbreklere daha az zarar veriyor olması, bu nakil ameliyatını mümkün kıldı.
Bu ameliyatla birlikte merak uyandıran bir diğer soru da böbreğin nakledildiği hastanın durumunun ne olacağı? Zira hasta, “HIV Süperenfeksiyonuna”, yani bağışçıdan gelen yeni bir HIV türüne maruz kalabilir. Doktorlar bu nedenle bağışçı ve alıcının HIV ilaç direncindeki uyuşmayı da kontrol etti. Piyasada 20’den fazla HIV ilacının bulunması da işlerini kolaylaştıran bir başka etken.
Johns Hopkins nakil ekibi, HIV ilaçlarıyla organın vücutça reddini engelleyen bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçların birlikte kullanımının da sorun yaratmayacağını söyledi.
Yaptığı bağışla hem bir hayat kurtaran hem de tarihe geçen Nina Martinez, HIV taşıyıcısı olan ve olmayan herkesi organ bağışına çağırıyor ve kararının herkese örnek olmasını umuyor.
