Hayvanlardan İnsanlara Geçen Hastalıklar Çoğalıyor

Sağlık uzmanları ve yaban hayatını araştıran biyologlar, hayvanlardan insanlara geçen ve hayvan türleri arasında yayılan bulaşıcı hastalıkların sayısının giderek arttığını bildiriyor. Bilim adamları, bu artışı insanlarla yaban hayvanları arasındaki temasın artmasına ve gerek yasal gerekse yasadığı yabani hayvan ticaretinin yayılmasına bağlıyor.

1990’lı yılların sonlarına doğru bazı Uzakdoğu ülkeleri tarihlerinin en büyük sağlık kriziyle karşı karşıya kalmış, H5N1 olarak adlandırılan kuş gribinin yeni ve hızla bulaşan bir türü yüzlerce can almıştı. Salgını önlemek için 9 milyon kanatlı hayvan itlaf edildi. Uzmanlar H5N1 virüsünün yaban kuşlarından evcil kümes hayvanları ve domuzlara, onlardan da insanlara bulaştığını düşünüyor. H5N1, son yüzyılda 100 milyon insanın ölmesine neden olan grip virüsü türlerinden yalnızca biri.

Şimdiyse uzmanları yeni ortaya çıkan yeni hastalıklar korkutuyor. Amerikan Jeoloji Birliği Ulusal Yaban Hayatı Sağlık Merkezi’nin Başkanı Jonathan Sleeman “İnsan sağlığı, yaban hayatı sağlığı ve hayvan sağlığı birbiriyle yakından ilintili. Çevredeki değişikliklerin ya da çevre kalitesindeki farklılaşmaların bu üç grupta da olumsuz etkileri var,” diyor.

Uzmanlar insanların ve hayvanların hızla yer değiştirmesinin, insanların yaban hayatla daha sık temas kurmasının, yasal ya da yasadışı yabani hayvan ticaretinin bunda etkili olduğu görüşünde.

Ancak bu yeni bir sorun değil. AIDS virüsü HIV’nin bir benzerinin kaynağının Afrika’daki şempanzeler olduğu biliniyor. 1980’lerin başından bu yana 30 milyon kişi AIDS’ten öldü. Hayvan kaynaklı diğer hastalıklarsa, SARS, Ebola kanamalı ateş hastalığı ve Batı Nil beyin iltihabı.

Yeni hayvan hastalıkları daha çok istilacı hayvan türlerinden kaynaklanıyor. Kuzey Amerika’daki Büyük Göller’i istila eden zebra midyelerinin taşıdığı bir tür hastalık nedeniyle son on yılda 100 bin kuş öldü. Tüm dünyaya yayılan bir tür mantarsa 120 cins kurbağanın neslinin tükenmesine yol açtı.

İthal edilen çok sayıda egzotik hayvan ya kaçıyor ya da yerel ekosisteme salıveriliyor. Bu hayvanlar çoğalarak yerel sisteme zarar veriyor ve yeni hastalıkların ortaya çıkmasına neden oluyor.

EcoHealth Alliance’dan Jonathan Epstein son birkaç on yılda yasadışı şekilde Amerika’ya sokulan 13 milyon egzotik hayvanın yakalandığını söylüyor. Epstein, “Yasadışı yabani hayvan ticareti uyuşturucu ve silah ticaretinden sonra ikinci sırada. 2000-2006 yılları arasında bir buçuk milyar hayvan Amerika’ya giriş yapmış,” diyor.

Uzmanlar, bulaşıcı hastalıkların ortaya çıkmasının engellenmesi için yaban hayatına ve ekosisteme verilen zararı en aza indirgemek gerektiğini bildiriyor.