60 yıla yakın bir süredir gündemde olan Hasankeyf son nefesini veriyor. Ulusal ve uluslararası kamuoyunun baskısına rağmen yapılan Ilısu Barajı'nda geçen yıl su tutulmaya başlandı. Önce köyleri birer birer yutan baraj suları, 7 ay sonra ilçe merkezine ulaştı. Her gün biraz daha yükselen sular tarihi ilçeyi yavaş yavaş yutuyor. Suların yükselmesiyle geride kalan tarihi yapılar, evler sular altında kalmaya başladı. İlçeyi çevre il ve ilçelere bağlayan eski köprünün ayakları da sulara gömülmeye başladı. Baraj suları yapılarla birlikte binlerce yıllık mağaraları da dolduruyor.
İlçe merkezinin büyük bölümü yeni Hasankeyf’e taşınırken, henüz taşınamayanlar da var. İlçe girişindeki köylerde yaşayanlar kendilerine ev tahsis edilmememsi nedeniyle taşınamadı.
'Çok üzücü bir durum'
VOA Türkçe’ye konuşan ilçe sakinleri ne yapacaklarını şaşırdıklarını söyledi. Muhyettin Çığci, “Büyüyene kadar biz burada yaşadık, evlerimiz sular altında kalıyor. Gördüğünüz gibi bizim de gidecek yerimiz yok. Sular hızla yükseliyor. Hasankeyf’teki evler boş olduğu halde, kiraya da vermiyorlar. Sebebini biz de bilmiyoruz. Köyümüz sular altında kalacak ama bize köy yapılacak mı yapılmayacak mı, o da belli değil. Ne zaman yapılacak o da belli değil. Çok üzücü bir durum” dedi.
Yeni Hasankeyf’te hayvancılık yapılmasına izin verilmiyor. Bu nedenle geçimini hayvancılıkla sağlayanları de belirsiz bir gelecek bekliyor. Abdullah Çığci de bunlardan biri. Çığci, “Yerimiz yoktur. Biz nereye gideceğiz? 30 bin dönüm arazi Hasankeyf’in bütüne vermişler. Bizim daha yerimiz yoktur. Nereye gideceğiz, onu bilmiyoruz? Su gelmiş, su altında kalıyoruz. Ne yapacağız? Su altında mı kalacağız? Nereye gideceğiz? Bir sürü hayvanımız var, su altında kalacak. Nereye gideceğiz, gidecek yerimiz yok. Bize kira ile bile vermiyorlar” diye konuştu.
'Bütün evler su altında kaldı'
Yetkililere göre ev sahibi olamayanlar, resmi kriterlere uymuyor. Bekar olanlar, başvuru tarihinden sonra ilçeye yerleşen, zamanında başvurmayan, verilen evleri kabul etmeyip mahkemeye başvuranların durumu hala belirsiz. Ekrem Yılmaz da ne yapacağını şaşıranlardan. Yılmaz, “Hasankeyf'te esnaflık yapıyordum. Bize bir hak tanımadılar. Tek suçumuz, evimiz Hasankeyf’in bu tarafında. Böyle olduğu için orada da hak sahibi olmadık, mağdur olduk. Her şeyimizi kaybettik. Bu köyde bize hiçbir hak vermediler, yaşama hakkı vermiyorlar. Bütün evler su altında kaldı, yangından mal kaçırır gibi oldu. Bu millet nereye gideceğini bilmiyor” şeklinde konuştu.
Yıllardır baraj yapılmaması için mücadele eden Hasankeyf'i Yaşatma Girişimi üyesi Rıdvan Ayhan olanlara tepkili. Ayhan, “Bu bir insanlık katliamıdır, yalnızca tarihi değil. Çünkü Mezopotamya'da bulunan bütün insanlar yer değiştirecek. 80 ila 100 bin arasında insanın yer değiştireceği ön örülüyor. 199 yerleşim yeri de sular altında kalacağı için burası bir tarihi katliam geçiriyor. Bu katliamı hepimiz seyrettik; özellikle UNESCO olsun, Avrupa ülkeleri olsun. Avrupa ülkeleri bu konuda iki yüzlü davranıyorlar” dedi.
İlçedeki bazı tarihi eserler taşınırken, bazı tarihi eserler sular altında kalacak. Hasankeyf köprüsünün iki yanında bulunan Kesme Köprü 1 ve Kesme Köprü 2 köyleri de henüz boşaltılmamış. Köylüler, yeni yerleşim yerinin 'dağ başında bir yerde' belirlenmil olması ama henüz hiçbir şey yapılmaması nedeniyle gidecek yerlerinin olmadığını söylüyor. Boşaltılmayan köyde nehre yakın evleri de su basmış durumda.
