Taleban’la uzlaşma çabası içinde olan Afganistan Devlet Başkanı Hamit Karzai, Başkan Obama’yla görüşmek üzere önümüzdeki hafta Washington’a geliyor. Amerika’nın Sesi, Karzai’nin Washington’a yapacağı ziyaret hakkında dış siyaset uzmanlarının görüşlerini aldı.
Başkan Obama’nın Mart ayında Kabil’e yaptığı sürpriz ziyaret, Karzai’yle olan ilişkilerin gerginleşmesine yol açmıştı.
Gerginliğe, Başkan Obama’nın Karzai’nin yolsuzluklarla mücadele etmemesini eleştirmesi yolaçmıştı.
Buzların şimdilik eridiği, Karzai’nin bazı üst düzey Taleban liderleriyle uzlaşma konusunda Washington’dan destek arayışına girdiği görülüyor.
Ancak Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi’nden Tony Cordesman, Taleban liderlerinin şu anda konuşmak için hiçbir nedeni olmadığını söylüyor:
“Taleban yönetimine baktığımızda 2004’ten bu yana sürekli geliştiklerini görüyoruz. Şu anda uzlaşmak, ödün vermek için hiçbir sebepleri yok. Kazanan taraf olduğunuzda ödün vermezsiniz.”
Ortadoğu Enstitüsü’nden Marvin Weinbaum, Karzai’nin Taleban’la uzlaşmada ciddi olduğundan kuşku duyuyor:
“Uluslararası toplumdan baskı gören Karzai’nin Taleban’la diyaloğa girmek istemesini dikkatleri dağıtmaya çalışma çabası olarak görüyorum. Karzai milliyetçilik kartını oynuyor. Bence Taleban’la anlaşma konusunda ciddi değil.”
Uzmanlar ayrıca Taleban liderliğinin bir bütün olmadığını vurguluyor. Cordesman, bu doğrultuda, herhangi bir uzlaşmanın üst düzeyde değil, bölgeler düzeyinde olacağını, bu durumun bile ciddi sorunlar içerdiğini söylüyor.
Cordesman “Amerikalı, İngiliz uzmanlarla Uluslararası Güvenlik Destek Gücü’nden uzmanlar anlaşamıyor. Afganistan’daki Birleşmiş Milletler Yardım Misyonu’nun yeni başkanı çok doğru olarak ilk kez Birleşmiş Milletler’i de konuya dahil ediyor.” diyor.
Cordesman, Obama-Karzai görüşmesinde, gelecekle ilgili stratejinin ana hatlarının belirlenmesi gerektiğini söylüyor:
“Verilecek ödünler, yapılacak anlaşmalar açıklanmayacak. Üzerinde uzlaşma sağlanamayan farklılıklar olacak. Bazıları basına sızabilir ancak büyük çoğunluğu gizli kalacak.”
Obama Yönetimi, şimdilik Taleban’la tam uzlaşmaya karşı çıkıyor; ancak Kandahar operasyonundan sonra düşük düzeydekilerle masaya oturulmasına destek veriyor.
General David Petraeus da bu görüşte:
“Kandahar’daki harekat bilinen operasyonlara benzemeyecek, hedef operasyonları olarak yapılacak.”
Obama Yönetimi, operasyonun önümüzdeki 6 ila 12 ay içinde Taleban’ı zayıflatacağını umuyor. Ancak Afganistan’dan yeni dönen Carnegie Vakfı uzmanı Gilles Dorronsoro farklı düşünüyor:
“Bu iş çok zor. Kandahar bölgesinde Taleban militanlarının gücünü kırabileceğimizi düşünmek söz konusu bile olamaz.”
Karzai ve birçok Afgan, Washington’un Taleban’la görüşme konusunda karar vermek için çok uzun süre beklediği takdirde Pakistan ordu ve istihbaratının, tıpkı Sovyet güçlerin çekildiği, Amerika’nın da Afganistan’ı terk ettiği 1990’lı yıllarda olduğu gibi kontrolü ele almasından korkuyor. Afgan halkıyla birlikte Hindistan, İran, Rusya ve Orta Asya’daki beş ülke, Pakistan’ın Afganistan’da herhangi bir rol üstlenmesini istemiyor.