Sağlık Bakanlığı tarafından alınan karar gereği Irak ile tek kara sınır geçişi olan Habur Sınır Kapısı’nın kapatılması iş dünyasını endişelendiriyor. Kapının kapanmasının ilk etkileyeceği yerler arasında Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi bulunuyor. 221 fabrikanın bulunduğu bölgedeki firmaların yüzde 65’i Irak’a ihracat yapıyor.
Diyarbakır OSB Başkanı Aziz Odabaşı, sınır kapısının kapanmasının ciddi etkileri olacağı görüşünde. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Odabaşı, ”Sınır kapısının kapanması bizim ticaretimizi ileri günlerde ciddi şekilde etkileyecektir. Bir an önce bu sorunun çözülmesini bekliyoruz. Bu birkaç gün daha sürerse yollarda kamyonlarımız var, içeri almazlarsa sanayicilerimiz sıkıntıya girecektir. Bizim ihracat yaptığımız Irak, İran, Suriye ve Türki cumhuriyetlerdir. Buraya ihracat yapamazsak iç piyasaya döneceğiz. İç piyasada her bir firmanın belli bir miktarı ihracata gidiyor, belli miktarı iç piyasaya gidiyor. Bu özellikle bizim gibi üreticilere büyük ölçüde etkileyecektir. İnşallah bir an önce bu virüsün çaresi bulunur ve çözüm olur. Sadece Irak olsa plan yapılır ama tüm Dünya ülkelerinde yayılmış dünyaya baktığımız zaman en temiz olan yine ülkemizdir. Ülkemizde de ürettiğimiz ürünleri dışarıya çıkaramayacaksan sıkıntılar başlar diye düşünüyorum. Bizim ihracat yaptığımız ülkeler özellikleri Irak ve Irak Kürdistanı yüzde yetmiş ürünlerini Türkiye'den alıyorlar. Bizim ürettiğimiz ürünler oraya gitmeyince oradakiler de sıkıntı çekeceklerdir. Asıl büyük sıkıntı ihracat yaptığımız ülkeler çekecektir. Ürün gitmeyince onlarda da üretim yok onlar sıkıntı yaşayacaklar” dedi.
Odabaşı, mevcut durumun değişmemesi halinde, üç vardiya çalışan fabrikaların, vardiya sayısını iki hatta bire düşürebileceklerini söyledi.
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya’ya göre, Irak Türkiye’nin ticaret yaptığı ülkeler arasında ilk üçte.Irak’ın bölge ihracatında yüzde 65’lik paya sahip olduğuna dikkat çeken Kaya, sınırın kapatılması için erken olduğu görüşünde.
VOA Türkçe’ye konuşan Kaya, “Bazı önleyici adımlar atılmakla beraber ticareti çok önemli etkileyecek bu karar. İran sınırının kapanması ile birlikte geçen haftaki ziyaretimizde gördük ki Habur sınır kapısında karşılıklı 10 kilometreyi aşan tır kuyrukları var. Bunun dışında da içeride de özellikle Kürdistan bölgesinde Türkiye ürünlerinin yeni yeni pazarlarda yer aldığını görebiliyorduk. İran sınırının kapanması bir yerde Türkiye için avantajlı. Oradaki görüşmelerimizde de bazı önlemlerin alındığını gördük. Doğrusu bu sınırın kapatılması bir sağlık gerekçesiyle ama çok erken alınmış bir karar gibi bu. Denetimli bir şekilde geçişler sağlanabilir. Ticarette bazı yöntemler geliştirilmeye çalışılıyor ama özellikle turist, sağlık turizmi gibi ziyaretlerin tamamen önü kesilmiş oldu” diye konuştu.
Irak’la yapılan ticarette 2019 yılında bir önceki yıla oranla 600 milyon dolar arttığına dikkat çeken Kaya, geçişlerin kontrollü sağlanabileceğini söyledi. Kaya, geçici bir çözüm bulduklarını belirterek, “Bu şekilde çok erken bir şekilde kapatılması Türkiye ve bölge ticaretine önemli bir darbe vuracaktır. Girişimler sonucu şöyle bir ticaret gerçekleşiyor; köprü üzerinde şoför değişimi yöntemi ile oradan gelen tırlar Türk şoförleri tarafından Türkiye'ye getiriliyor, buradan giden tırlar da Iraklı şoförler tarafından o tarafa götürülüyor. Böyle bir yöntemle gidiyoruz ama bu çok yoğun işleyen bir ticarette, ürüne zarar verecek kadar beklemelerine sebep olacaktır. Özellikle Türkiye tarafından ihraç edilen ürünler konusunda bu şimdilik bir nefes aldırıyor ama bunun sürdürülebilir bir tarafı yok” diye konuştu.
Peki sınırın kapısının kapanmasından sadece Türkiye mi etkilenecek? Sınırın kapanmasının Türkiye kadar Irak ve Kürt bölgesini de etkileyeceğini yanıtını veren Kaya, “Irak’ın İran’la sınır kapısı 3 hafta önce kapatılmıştı, Suriye kapısı çalışmaz durumda zaten. Merkezi hükümetteki çatışmalı ortam dolayı Kürdistan bölgesi bu süreçten en fazla etkilenecek olan bölge konumunda. Bu bizim ticaretin vuracak kadar desek te, Ortadoğu’ya satılan ürünlere göre kurulmuş fabrikalar var. Bunların hepsi kapanacak. Özellikle yumurta, gıda gibi ürünlerimiz var. Bunların tamamı başka pazar arama şansları yok” ifadelerini kullandı.
