Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her yıl dünyada 15 milyon kişi, geçirdikleri kaza ve hastalıklar nedeniyle sakat kalıyor ve yürüyemiyor. Ancak teknoloji ve fizik tedavi yöntemlerindeki yeni gelişmeler, bu kişilerin yeniden yürümesine yardımcı oluyor. En çok umut vadeden gelişmelerden biri, robot dış iskeletler. Chicago’daki Notre Dame Üniversitesi'nden uzmanlar, giyilebilir robotlar üzerine yaptıkları çalışmalarla hastaların yeniden hareket yetilerini kazanmalarını sağlıyor.
17 yaşındaki Lindsey Stoefen, geçen Ekim ayında yakalandığı nadir hastalık nedeniyle felç geçirdi ve tekerlekli sandalyeye mahkum oldu. Nisan ayında Chicago'daki Marianjoy Rehabilitasyon Hastanesi'nde tedavi görmeye başlayan genç kız, bedenini destekleyen ve bacaklarını hareket ettirmesine yardım eden dış iskeletle tanıştı.
Lindsey Stoefen, ”Önce korktum çünkü bir robota benzeyeceğimi düşündüm. Rahat edip etmeyeceğimi bilmiyordum ama içine girince çok sevdim,” diyor.
Lindsey'nin terapisti Lauran Bularzik, dış iskeletlerin rehabilitasyon sürecini hızlandırdığını söylüyor: ”Dış iskeletler, sadece birkaç adım atmak için bile büyük enerji sarfedenlerin çok işine yarıyor. Hastaların hareket etmesini, doğru hareketleri yapmalarını sağlıyor.”
Robot iskeletler, iyileşme sürecini hızlandırmanın yanısıra özellikle omurilik sakatlanmaları ya da inme nedeniyle felç kalanlara çok yardımcı oluyor. Kimi hastalar, dış iskeletler sayesinde ikincil kaslarını kullanmaya, hatta iskelet olmaksızın yürümeye başlıyor.
Ancak Notre Dame Üniversitesi'nden Profesör Patrick Wensing, dış iskeletlerin olumsuz bir yanına dikkat çekiyor: ”Dış iskeletler çok güçlü, ancak kullanıcılarının ne yapmak istediğini anlamıyor. Örneğin gündelik faaliyetler arasında geçiş yapmak için bir düğmeye basıp cihaza, ’Şimdi ayağa kalkmak istiyorum' demeniz gerekiyor.”
Wensing ve ekibi, giyilebilir robot tasarımının önde gelen firmalarından Ekso Bionics'le işbirliği yapıyor. Amaç, nakil sensörler ya da karmaşık kontrol mekanizmalarına gerek kalmadan robotun kullanıcısını anlayabilmesini sağlamak.
Ulusal Bilim Vakfı'nın fonlarıyla yürütülen üç yıllık yeni proje, felçli hastaları daha çok rahat ettirecek bir sistem geliştirmeyi amaçlıyor.
Notre Dame Üniversitesi'nden Taylor Gambon, son bir yıldır dış iskelet kullanıcılarından elde ettiği verileri inceliyor:”Yavaş yürümenin, kişinin kendisinin doğal olarak seçtiği hızda yürümesinden çok farklı olduğunu görüyoruz. Bu durum dış iskeletle ya da normal olarak yürüyenlerde aynı.”
Ekip, önümüzdeki aylarda Ekso Bionics'in California'daki merkezine giderek farklı engelleri olan kullanıcılarla etkileşime geçecek dış iskeletlerle doğrudan çalışmaya başlayacak.
