Fransa'da 13 Kasım'da meydana gelen ve 130 kişinin ölümüne yol açan Paris, Bataclan ve Stade de France saldırıları engellenebilir miydi? Saldırılara Fransız istihbaratındaki zaafiyet mi neden oldu? Saldırının sorumlularından Salah Abdeslam, aynı gece elini kolunu sallayarak, kendi kimlik bilgileri ile sınırdan nasıl Brüksel'e geçti? Bataclan saldırganlarından Sami Amimour, Suriye'den döndüğü bilindiği halde ve kimliğine polisin el koymasına rağmen, nasıl yeniden pasaport çıkartabildi? Saldırıların beyni Abdelhamid Abaoud nasıl oldu da Suriye ve Avrupa arasında mekik dokudu ve Paris saldırılarını planlayıp 4 gün saldırı alanına 500 metre yakında saklanabildi?
Fransa'da kurban yakınları bu soruların yanıtlarını ararken, "Ulusal Meclis 13 Kasım Saldırılarını Araştırma Komisyonu'nun" bugün Meclis Başkanlığı'na sunduğu "şok raporda bütün bunların engellenebileceği iddia edildi. Daha önce açıklanan raporun resmen Meclis Başkanlığın sunulmasıyla, rapordaki "şoke eden gerçekler" de kamuoyu ile paylaşıldı.
Komisyon Başkanı: "Saldırılar engellenebilirdi!"
Komisyon Başkanı, Fransız siyasetinin önemli isimlerinden George Fenech, "13 Kasım saldırıları engellenebilirdi. Ama istihbarat zafiyeti nedeniyle saldırganlar kolayca Paris'e sızdılar" dedi. Komisyon 300 sayfalık raporunda sorunu tanımladı, 40 adet de çözüm önerisi sundu. En önemli öneri Fransız istihbarat birimlerinin dev bir yönetimle birleştirilmesi ve hem içerde, hem de diğer istihbarat servisleriyle daha etkin bir koordinasyon sağlanması oldu.
Aileler "devlet aleyhinde" dava açıyor
Ancak İçişleri Bakanı Bernard Cazeneuve, bu öneriye sıcak bakmayınca Komisyon Başkanı Fenech, İçişleri bakanını kendi çalışmalarını "hafife almakla" suçladı. Kurban yakınları ise, avukatları aracılığıyla "ihmal" iddiasıyla devlet aleyhinde dava açacaklarını bildirdiler.
İçişleri Bakanı Cazeneuve, Soruşturma komisyonuna mensup milletvekilleri ve kurban yakınlarıyla yaşanan tansiyonu düşürmek için her iki tarafı da Bakanlığa görüşmeye çağırdı. Bugün bakanlığa ilk gelen aileler, devletin ihmali olduğuna inandıklarını açıkladılar. Cazeneuve yarın da komisyon üyesi milletvekilleri ile görüşecek.
İstihbarat Şefi'nden şok itiraflar
Komisyon 6 ay süren titiz çalışması boyunca Avrupa istihbaratının yanısıra Amerikan, İsrail gibi dünyanın etkili istihbarat birimlerinde görevli pek çok istihbaratçıyı, politikacıyı ve uzmanı dinledi. Türkiye ve Suriye sınırına gitti. Brüksel'de incelemelerde bulundu.
Sonuçta 190 kişiyi dinleyen Komisyon, Fransız istihbaratının kendi birimleri arasında ve diğer ülke istihbaratlarıyla yeterince işbirliği ve koordinasyona girmemesi nedeniyle terör saldırılarının engellenemediğini öne sürdü.
Özellikle Paris saldırılarının beyni olarak tanımlanan ve 4 gün sonra (18 Kasım'da) Saint Denis banliyösünde operasyonla ölü olarak ele geçirilen Abdelhakim Abaoud'un "Eğer Belçika ve Yunan istihbaratı ile sağlam bir koordinasyon kurulabilseydi, Abaoud Ocak 2015 tarihinde yakalanabileceği" iddia edildi.
Belçika polisinin aylar önce Abaoud'un da içinde bulunduğu cihatçı oluşum Verviers çetesine yönelik operasyon yaptığı belirtilerek, raporda "Belçika polisinin operasyonunda, Abaoud ile Verviers çetesi arasında cep telefonu görüşmeleri tespit edildi. Belçika istihbaratı Yunanistan'da bulunan Abaoud'un yakalanmasını talep etti. Ancak Verviers operasyonunda acele edilmesi ve Yunan polisinin bu operasyondan sadece 15 dakika önce haberdar edilmesi nedeniyle, operasyonu haber alan Abaoud, Yunan polisinin elinden kaçmayı başardı" ifadesine yer verildi.
Ardından kendisinden hiç söz ettirmeyen ve sırlara kartışan Abdelhamid Abaoud, 13 Kasım saldırısının beyni olarak ortaya çıktı. Üstelik, Abaoud defalarca Suriye ve Avrupa arasında mekik dokuyarak adeta Avrupa istihbaratı ile dalga geçmiş.
Aranan zanlıya pasaport verilmiş
Raporla ortaya çıkan yeni bir ihmal de Bataclan saldırganlarından Sami Amimour'un durumu oldu. Amimour hakkında, cihatçı örgütlere yakınlığı nedeniyle 15 Ekim 2012'de soruşturma açılmış ve Yemen'e gitmeye çalışırken, yurt dışına çıkma yasağı getirilmiş. Ancak Amimour, hiç bir engelle karşılaşmadan Eylül 2013'te Suriye'ye giderek IŞİD saflarına katılmış. Amimour da Paris saldırılarına katılan pek çok terörist gibi Suriyeli göçmenlerin arasına karışarak geri dönmüş. Sahte kimliklerle Avrupa'ya ulaşmış. Polis Amimour'un kimliğine el koymuş. Ancak Amimour, kimliğini kaybettiğini belirterek yeniden polise başvuru yaparak kolaylıkla pasaport alabilmiş.
"Big data" kurulmalı
Raporun kamuya açılmasının ardından Fransa İç İstihbarat Birimi (DGSI) Başkanı Patrick Calvar'in ifadeleri de tüm detayları ile kamuoyu ile paylaşıldı. Calvar, Fransa'daki "cihatçı terör kampanyasının endişe verici boyutlarda olduğunu, internet üzerinden yapılan kampanyaların ciddi izlenmesi gerektiğini ancak Whatsapp, Viber, I-message ya da Telegram gibi şifreli mesajlara ulaşılmakta hala güçlük çekildiğini" dile getirdi. Calvar, 3 bin istihbarat ajanının bu şifreli görüşmelere ulaşmak için çalıştığını belirterek, çok sayıda bilgi yoğunluğu altında boğulan istihbarat için bir "big data" sisteminin acilen kurulması gerektiğini vurguladı. Calvar, sadece Whatsapp gibi Amerika kökenli operatörlerle değil, Rus operatör Telegram'a da atıfta bulunarak, "Er ya da geç iletişim operatörleriyle bilek güreşine girilmesi bir gün zorunlu olacak" dedi.
"Aşırı sağ ile Müslüman radikaller arasında iç savaş kaygısı"
Calvar 10 Mayıs'ta komisyona verdiği ifadesinde, "Terörizme karşı verdiğimiz mücadeleyi kazanacağımızı düşünüyorum. Fakat daha çok endişe ettiğim bir durum, toplumun radikalleşmesi. Bütün Avrupalı meslektaşlarımla konuştuğumda aynı endişeyi paylaştıklarını gördüm. Günü geldiğinde diğer aşırılarla da mücadele etmek durumunda kalacağız. Zira, çatışma kaçınılmaz olacak. Aşırı sağ ile Müslüman dünyası arasında çatışma çıkması endişemiz var. Cihatçılarla değil, dikkat edin, Müslüman dünyası ile... Avrupa büyük bir tehlike içinde, bütün Avrupa'da yükselen bir ultra sağ var. Ve biz servisimizin bir bölümünü bunları izlemek için kaydırıyoruz. Çünkü birgün topluluklar arası çatışma patlak verecek" dedi.
