Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 24 Nisan’ı Ermeni soykırımını anma günü ilan edeceğini açıklaması Türkiye’de tepki yarattı. Ankara, Ortak Tarih Komisyonu önerisini anımsatarak, tartışmalı bir konunun tek taraflı değerlendirilmesini şiddetle kınadığını bildirdi.
Macron, dün akşam katıldığı Fransa Ermeni Organizasyonları Koordinasyon Konseyi’nin yıllık yemek davetinde yaptığı konuşmasında, seçim kampanyasında vaat ettiği üzere resmi anma takvimine 24 Nisan tarihini “Ermeni Soykırımını Anma Günü” olarak ekleyeceğini açıkladı.
Macron, “Fransa, her şeyden önce tarihe doğru bakmasını bilen bir ülke. Fransa, 1915 olaylarını o dönemde soykırım olarak tanıyan ve uzun bir mücadeleden sonra 2001’de bunu yasayla tanıyan ilk ülkelerden biri oldu. Gelecek haftalarda ise, ülkemizde 24 Nisan’ı Ermeni Soykırımı’nı Anma Günü olarak tanıyacağız” ifadelerini kulandı.
Fransa’nın 24 Nisan kararına Türkiye’den ilk tepki Cumhurbaşkanlığı’ndan geldi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Sözde Ermeni soykırımı iddiaları hiçbir hukuki temeli olmayan, tarihi gerçeklere aykırı, siyasi bir yalandır. Türkiye açısından hiçbir hükmü yoktur. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın 2005’de tarihi gerçeklerin aydınlatılması için yaptığı Ortak Tarih Komisyonu kurulması çağrısından kaçanlar, tarihi olayları manipüle etmeye çalışmaktadırlar. Geçmişimizi çarpıtarak tarihten kin, nefret ve husumet çıkarmaya tevessül edenlere asla fırsat vermeyeceğiz. Hiç kimse Türkiye’yi işlemediği bir suçtan dolayı itham edemez ve tarihimize leke süremez. Ülkesinde siyasi sorunlar yaşayan Sayın Macron’un günü kurtarma gayreti ile tarihi hadiseleri politik malzeme haline getirmesini kınıyor ve reddediyoruz. Acıları yarıştırmak ve siyasi malzeme konusu yapmak siyasi ve ahlaki bir cürümdür. Türkiye, Birinci Dünya Savaşı’nda yaşanan hadiseleri ortak acı ve adil hafıza yaklaşımıyla aydınlatmak için her türlü iyi niyetli çabaya destek olmaya devam edecektir” dedi.
“Fransa’nın kibirli politikacılarından alınacak tarih dersimiz yok”
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy da, yazılı açıklama yaparak, Fransa Cumhurbaşkanı başta olmak üzere Fransız yetkililere 1915 olaylarına ilişkin hukuki, tarihi ve akademik boyutlarıyla tartışmalar bulunduğunu defalarca anlatıldığını vurguladı. Aksoy, “1915 olaylarının hukuki, tarihi ve akademik boyutlarıyla meşru bir tartışma konusu olduğu Fransa Cumhurbaşkanı başta olmak üzere Fransız yetkililere defaatle her düzeyde anlatılmıştır. Buna rağmen Macron’un, Fransız Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararlarını ve tarihi olguları dikkate almayarak, Ermeni seçmenlerinden oy alabilmek ümidiyle verdiği vaadi yerine getirmeye çalıştığı anlaşılıyor. Osmanlı tarihinden bihaber bir siyasetçinin, Fransız ve Avrupa hukukuna itibar etmemesi ve Türkler için son derece hassas olan tarihi bir meselede kişisel siyasi çıkar uğruna tek taraflı tutum alması esef vericidir” ifadelerini kullandı.
Aksoy, Türkiye’nin Ermenistan’a resmi olarak geçmişte sunduğu Ortak Tarih Komisyonu önerisini savunduğunu işaret ederek, ayrıca “500 binden fazla Müslüman’ın Ermeni isyancılar tarafından katledildiği Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılış döneminin tüm yönleriyle anlaşılması için nesnel bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. Tarihin bu acılı döneminin aydınlatılmasına büyük önem veren Türkiye’nin Ortak Tarih Komisyonu kurulması önerisi halen geçerlidir” dedi.
Aksoy, Fransa’nın geçmişteki savaş dönemi icraatlarını da hatırlatarak, “Kurtuluş Savaşı döneminde Ermenileri de kullanarak Anadolu’da yaptığı mezalimler, Cezayir’de yaptığı katliamlar ve Ruanda soykırımındaki sorumluluğu ile tanıdığımız Fransa’nın kibirli ve temel tarih bilgilerinden yoksun politikacılarından alınacak hiçbir dersimiz bulunmamaktadır” tepkisini gösterdi.
‘’Macron kendi ülkesinin tarihiyle yüzleşmeyi tercih etmelidir”
AKP Parti Sözcüsü Ömer Çelik de “Macron’un, 1915 yılında Osmanlı Devleti'nde yaşanan olaylar hakkındaki asılsız iddiaları esas alan kararını kınıyoruz. Siyasi çıkar lobilerini memnun etmek adına Macron’un attığı bu adım, diyaloğu engeller niteliktedir. Tarihle yüzleşme iddiasındaki Fransa’nın öncelikle Benin, Burkina Faso, Gabon, Gine, Kamerun, Moritanya, Nijer, Senegal, Tunus ve Çad’da insanlığa karşı işlediği suçlarla yüzleşmesi gerekmektedir. Macron tarihle yüzleşmeyi siyaset konusu yapmak istiyorsa, kendi ülkesinin tarihiyle yüzleşmeyi tercih etmelidir” açıklamasında bulundu.
CHP: ‘Geçmişteki acı olayları siyasi malzeme yapmak yanlış’
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da, konuya ilişkin yazılı açıklamasında Macron’un açıklamasını derin bir üzüntüyle karşıladığını ve şiddetle kınadığını belirtti.
Kılıçdaroğlu, “1915 yılında yaşanan ve hem Ermeniler için hem Türkler için büyük bir travma yaratan olaylar iki halkın hafızasında derin yaralar bırakan bir trajedi oluşturmaktadır. Bu trajedinin izlerini silmek ve hafızalarda bıraktığı yaraları onarmak üçüncü ülkelerin bu konuda yersiz ve gereksiz kararlar almaları ile mümkün değildir. Geçmişte yaşanan acı olayların günlük siyasi hesaplara malzeme yapılması, iki toplum arasında yeniden köprü kurulmasına yardımcı olmamaktadır. Yapılması gereken, Türkiye ve Ermenistan halklarının ayrışmasını ortadan kaldıracak adımların atılması ve yeni nesillerin çatışmacı değil barışçı bir anlayış esasına dayalı biçimde geleceğe bakmalarını sağlamak olmalıdır. Türkiye ve Ermenistan üçüncü ülkelerin müdahalesi olmaksızın bunu pek ala başarabilecek imkana sahiptirler” mesajını verdi.
