Türkiye ve Fransa arasında bir süredir durulan sular yeniden mi ısınıyor? Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 3 günlük Cezayir ziyareti, bir süredir suların durulduğu Fransa-Türkiye ilişkilerini yeniden gerdi. Cumhurbaşkanı Macron'un, 25-27 Ağustos tarihlerinde Cezayir'e düzenlediği resmi gezide, Rusya, Türkiye ve Çin hakkındaki sözlerine Ankara sert tepki verdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bir süredir gergin olan "Fransa-Cezayir" ilişkilerini yeniden rayına oturtmak için, 25-27 Ağustos tarihlerinde bu ülkeye 3 günlük bir resmi ziyaret gerçekleştirdi. Avrupa'nın 3'üncü büyük gaz tedarikçisi Cezayir, son haftalarda birbiri ardına Avrupalı liderlerin geçit törenine sahne oluyor. Rus gazına alternatif arayan İtalya ve Almanya'dan sonra, en son görece ekonomisi doğalgaza daha az bağımlı olan Fransa’nın Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Cezayir'i ziyaret eden liderler listesine eklendi.
Macron, gezisinin ikinci gününde Cezayirli gençlere seslendiği bir toplantıda, "Bir yanda siyasi İslamcılık, diğer yanda Rusya, Çin ve Türkiye, Fransız düşmanlığı gibi ortak bir ajandaya sahipler. Açık olalım. Birçok siyasal İslam aktivistinin bir düşmanı var: Fransa. Türkiye'nin, Rusya'nın, Çin'in üstü örtülü olarak ülkeye sürdüğü güçlerin ortak bir düşmanı var: Fransa. Fransa. Bu ülkeler Cezayir'de yeni sömürgeci ve emperyalist güçler. Bir düşman var, o da Fransa. Herkes bu konuda hemfikir. Çok kolay. Büyükanne ve büyükbabanızın, anne-babanızın kavgası bu olabilir, ancak Afrika'nın her yerinde size saçmalıklar anlatılıyor. Sizleri uzaktan ve el altından muazzam manipüle eden yabancı güçlere kendinizi kaptırmayın. Çünkü sizin geleceğiniz Fransız karşıtlığı değil" diye konuştu.
Cezayirli gençlere, "Hadi ilerleyelim" diye seslenen Macron, "Güveni yeniden inşaa etmek zaman alır. Ama ben sabır, sevgi ve kararlılıkla bunu yapıyorum" dedi. Sahel'deki terör tehdidine karşı mücadelede Cezayir’le ortaklığın güçlendirilmesi çağrısı yapan Fransa Cumhurbaşkanı, yerel halkın ve darbe rejiminin tepkileri üzerine Fransız ordusunun tümüyle terk ettiği Mali'de "özel Rus Wagner paralı askerlerinin gelişmesini engellemek" için işbirliği de önerdi.
Ankara: "Son derece talihsiz açıklamalar"
Macron'un sözlerine, Ankara'nın yanıtı gecikmedi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Tanju Bilgiç, "Macron’un Cezayir’e yapmakta olduğu ziyaret sırasında diğer bazı ülkelerle birlikte ülkemizi hedef alan beyanlarda bulunması son derece talihsizdir. Başta Cezayir olmak üzere Afrika’daki sömürgeci geçmişiyle yüzleşmekte zorlanan Fransa Cumhurbaşkanı Macron'un, ülkemiz dahil başka ülkelere yönelik ithamda bulunarak sömürgeci geçmişinden sıyrılmaya çalışması kabul edilemez. Fransa'nın, en kısa zamanda, kendi sömürgeci geçmişiyle, ülkemiz dahil başka ülkelere ithamda bulunmadan yüzleşebilecek olgunluğa erişmesini temenni ediyoruz" dedi.
Yazılı bir açıklama yayımlayan Dışişleri Sözcüsü Bilgiç, "Düşmanlıkları değil dostluğu teşvik eden ve aynı zamanda Afrika Birliği’nin stratejik ortakları arasında yer alan Türkiye, hem Cezayir hem de Afrika kıtasının diğer ülkeleriyle ilişkilerini her geçen gün geliştirmekte, karşılıklı güven ve kazan-kazan ilişkisine dayanan bu ilişkiler, ülkelerin kendi iradelerine saygılı biçimde ilerlemektedir. Fransa, Afrika kıtasında, kendisine yönelik tepkiler olduğunu düşünüyorsa, bu tepkilerin kaynağını kendi sömürgeci geçmişinde ve bunları hala farklı yöntemlerle devam ettirme çabalarında aramalı ve bunu düzeltme yoluna gitmelidir. Kendi geçmişine ilişkin sorunlarla yüzleşmek ve bunları çözmek yerine, bu tepkilerin üçüncü ülkelerin faaliyetleri nedeniyle ortaya çıktığını iddia etmek sadece sosyolojik bir olguyu ve tarihi yadsımak değil, aynı zamanda bazı siyasetçilerin sahip olduğu çarpık bir zihniyeti de yansıtmaktadır" ifadelerini kullandı.
Lavrov da eleştirmişti
Emmanuel Macron, Temmuz ayı sonunda, 3 Afrika ülkesine yaptığı ziyarette de benzer bir konuşma yapmış, burada Rusya'nın Afrika'daki "dezenformasyon ve milisler aracılığıyla gerçekleşen hibrit varlığını" kınamıştı. Bu açıklamadan bir gün sonra, 29 Temmuz'da, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Fransız devlet başkanının, Fransa'nın sömürge geçmişine ve kıtadaki "France-Afrique" ısrarına atıfta bulunarak, "Fransızlardan daha etik beyanlar beklerdik" diye eleştirmişti.
Cezayir Cumhurbaşkanı Tebboune ise, yakında Macron'un sert eleştirdiği Rusya ve Çin'e gitmeye hazırlanıyor.
Sömürge yılları için Tarih Komisyonu
Cumhurbaşkanı Abdülmecit Tebboune'un daveti üzerine başkent Cezayir'e giden Macron'a gezisinde 7 bakan ve 80 kadar işadamı, sanatçı, entellektüel eşlik etti. Her ne kadar Elysee "ana konumuz doğalgaz değil" açıklaması yapsa da Fransız gaz firması ENGIE'nin patronunun da geziye katılması, konunun gündeme geldiğinin işaretlerini verdi. İki Cumhurbaşkanının gündeminde, ülkeleri arasındaki "Fransa'nın Cezayir'e vize kotası koyması krizi" gibi gerginlik yaratan sorunların çözümü, "yabancı güçlerin etkisi altına geçtiği" belirtilen Sahara bölgesinin güvenliği, ekonomik, kültürel ve diplomatik ilişkilerin geliştirilmesi konuları yer aldı.
Macron'un gündeminde ağırlıklı yer alan bir diğer konu da, "Cezayir'in Fransa sömürgesi olduğu dönemde açılan derin yaraların sarılması için yapılması gereken hafıza çalışması" oldu. Macron, iki ülkeden tarihçilerin bir araya gelerek, tarihi gerçekleri araştırıp bir sonuca ulaşmasını kararlaştırdıklarını açıkladı.
Macron, Cumhurbaşkanı Tebboune'un yanı sıra, Cezayirli gençler, iş adamları ve burada yaşayan Fransızlar'a hitap etti. Gezinin sonunda ortak basın toplantısı düzenleyen iki lider, olumlu mesajlar verdi. Macron, "Fransa-Cezayir ilişkilerini geri dönülmez şekilde rayına koyma yolunda ilerleme sağladık" derken Tebboune da "Harika, başarılı bir gezi oldu" mesajını verdi.
Gezisinin sonunda, Oran kentinde Rai müzik efsanesi "Disco Magrep'i" ziyaret eden Macron, kendisini dışarıda bekleyen ve sevgi gösterisinde bulunan gençlere karşı ilerleyerek onlarla el sıkışmak istedi. Ancak gençler arasındaki grubun, "1,2, 3, Yaşayın Cezayir" ve "Burası bizim ülkemiz, çek git" sloganları nedeniyle gençlerle buluşma seansını kısa keserek ülkeden ayrıldı.
