Önceki ay son 15 yılın zirvesini gören enflasyon rakamları, Kasım ayında geriledi ve 20 ay sonra ilk kez bir önceki aya göre eksi çıktı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı verilere göre; TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) Kasım ayında bir önceki aya göre %1,44, Yİ-ÜFE (Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi) ise %2,53 düşüş gösterdi.
Böylelikle Ekim ayında %25,24 olan TÜFE 21,62’ye, %45,01 olan Yİ-ÜFE ise %38,54’e gerilemiş oldu.
Enflasyondaki düşüşte en büyük pay, petrol ürünleri, ana metaller ve ulaştırmaya ait
TÜFE’de endeks oluşturulurken fiyat değişimi hesaplanan 407 kalem mal ve hizmetten 261’inde fiyat artışı, 208’inde fiyat düşüşü gözlenirken en büyük düşüş %6,46 ile ulaştırma ve %2,85 ile ev eşyasında görüldü.
YU-ÜFE’de ise bir önceki aya göre en fazla düşüş; %15,49 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %8,11 ile ana metaller, %6,32 ile metal cevherlerinde görüldü. Tütün ürünleri %4,14, elektrik, gaz üretim ve dağıtımı %2,35, içecekler %1,78’le bir önceki aya göre endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
Berat Albayrak: “Düşüş eğilimi sürecek”
Enflasyondaki düşüşün “Enflasyonla Topyekun Mücadele Programı”nın başarılı olduğunun ispatı olduğunu söyleyen Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Yeni Ekonomik Programı’nda öngörülen hedeflerinin tutturulacağını vurguladı.
Twitter hesabından açıklamalarda bulunan Albayrak, “Tüketici Fiyat Endeksi, Kasım'da bir önceki aya göre %1,44 düştü. Üretici Fiyatlarında da %2,53 düşüş gerçekleşti. Çekirdek enflasyon ise %24,34'ten %20,72'ye geriledi. Bu tablo enflasyonda düşüşün güçlü bir şekilde başladığını ve bu düşüş eğiliminin süreceğini göstermektedir. Kasım ayı enflasyon rakamları, Eylül ayındaki yüksek enflasyon sonrasında atılan adımların ve Enflasyonla Topyekun Mücadele programının başarısını ortaya koymuştur. Dengelenme süreci kur ve faizlerden sonra enflasyon rakamlarında da etkisini göstermeye başlamıştır. Fiyatlardaki köpüğün ortadan kalkmaya başladığı bu süreci, para ve maliye politikalarımızdaki güçlü duruş ile desteklemeye devam ediyoruz” dedi.
Prof. Güneş: “Kısa zamanda enflasyon kalıcı olarak %20’nin altına inmez”
Bakan Albayrak’ın pozitif yaklaşımına rağmen düşük büyümenin işsizlik artışı getireceği yorumunu yapan çok sayıda ekonomist var. Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Hurşit Güneş de hem ihracat rakamlarındaki artışın hem de enflasyondaki azalmanın çeşitli riskler içerdiği görüşünde.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Prof. Güneş, “İhracat büyümeyi de yükseltmeli. İç piyasayı mahvedip ithalatı çökertip bir ihracat sağlıyorsak bu sürdürebilir olmaz. Merkez Bankası döviz alımlarıyla kuru tutuyor, ihracat büyümenin lokomotifi ise anlamlı olur. Enflasyondaki düşüş de sürpriz değil. Çünkü kur düştü, petrol fiyatları düştü, çeşitli indirim kampanyaları yapıldı, satıcılar satamadıkları için mecburi indirimler yaptı, portakal gibi tarım ürünlerinde olağanüstü düşüşler var. Ama mesele şu enflasyon kalıcı olarak mı düşüyor yoksa geçici mi? İlelebet indirim yapamazsınız, enflasyon 25’ten aşağıya düşecekti. Ama kısa zamanda 20’nin çok altına kalıcı olarak inemez” dedi.
Doçent Çelik: “Hükümet, enflasyonu baskılamaya çalışıyor; işsizlik artış eğilimi gösteriyor”
Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü öğretim üyesi Aziz Çelik de işsizlik rakamlarının artış eğilimi sergilediğine dikkat çekiyor.
VOA Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Doçent Çelik, “Hükümetin fiyatları baskılamaya çalıştığını hissediyoruz. Bugün de birçok yorum bu yöndeydi. Çeşitli indirimlerle enflasyonun %20’lerde seyredeceğini görüyoruz. Malum önümüzdeki ay asgari ücret zammı var. Ücret pazarlıkları yapılacak. Bu nedenle de tüm sektörlerde enflasyonu düşük tutmaya çalıştıklarını görüyoruz. Ekonomide bir yavaşlama var, alım gücü düşüyor, bunun işsizlik verilerine yansımasını da görüyoruz. İşsizlikte artış eğilimi var” dedi.
Prof. Güneş: “Baskılanmış yıl sonu enflasyonu üzerinden zam yapmak ne kadar adil?”
Profesör Hurşit Güneş de enflasyon ve ihracat rakamlarındaki değişimin toplumsal boyutunun ihmal edildiğinin altını çiziyor:
“Bugün ortalama enflasyon %20,61 olarak açıklandı ama dar gelirler bu enflasyonu çok daha sert hissediyor. Prof. Seyfettin Gürsel bunu yıllar önce dar gelirlilerin enflasyonun çok daha yüksek olduğunu araştırmasında göstermişti. Ocak başında işçilere, emeklilere, memurlara zam yapılacak. Yıl boyu enflasyonla hırpalanan kitlelere yıl sonu enflasyonu üzerinden zam yapmak ne kadar adil? Baskıyla oluşturulan bir enflasyon üzerinden yapılan zam sabit gelirlilerin satın alma güçlerini daha da yitirmesine yol açacak. Ayrıca her ne kadar dördüncü çeyrek büyüme rakamları 2019’un ilk çeyreğinde açıklanacak olsa da az da olsa bir büyüme ortaya çıkacak. Peki, burada oluşan refah payı ücretlilere ya da emeklilere verilecek mi? ”
