Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Suriyeli muhalif güçleri eğitme programının Kırıkkale’de uygulanacağını açıkladı. Yılmaz, Amerika ve Türkiye’nin ortak bir komisyon kuracağını, eğitim görecek kişilerin kimler olacağına bu komisyonun karar vereceğini belirtti. Bakan ayrıca ortak program kapsamında eğitilen Suriyeliler’den IŞİD militanlarının yanısıra Esat güçleriyle de mücadele etmelerinin beklendiğini kaydetti.
Türkiye ve Amerika’nın birkaç ay süren görüşmelerden sonra vardığı anlaşma, Katar ve Suudi Arabistan’la yapılan anlaşmaya paralel olarak gelişti. Ancak Türkiye başından beri program kapsamında eğitilen Suriyeliler’in hem IŞİD’le hem de Suriye hükümet güçleriyle savaşmasında ısrar ediyor. Amerika ise askeri eğitim programının amacının sadece IŞİD militanlarıyla mücadele olduğunu vurguluyor.
Amerika’nın Suriyeli ılımlı muhalif savaşçıları eğitme ve donatma planı, Obama Yönetimi’nin IŞİD’i zayıflatma ve yok etme stratejisinin ana parçası olarak Kongre’ye sunuldu. Başkan Obama, Birliğin Durumu konuşmasının Suriye’ye ayırdığı bölümünde, IŞİD militanlarını hedef alacak bir güç yetiştirme ve bu güce teçhizat sağlama planına ağırlık verdi.
Savunma Bakanlığı Sözcüsü Tümamiral John Kirby, Türkiye’yle anlaşma imzalanmadan bir gün önce Washington’da gazetecilere verdiği demeçte, programın amacının IŞİD’le mücadele olduğunu söyledi. Tümamiral Kirby, ‘koalisyon güçleri için mücadele, sadece ve sadece IŞİD’i kapsayacaktır’ dedi.
'Eğit-Donat, Amerika ve Türkiye arasında sorun yaratabilir'
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise anlaşma imzalandıktan sonra yaptığı açıklamada, eğit-donat programının, Beşar Esat’ı devirmek için Suriyeli muhaliflerin güçlendirilmesi amacıyla kullanılması gerektiğini belirtti.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, geçen ay yaptığı açıklamada, programın amacının siyasi geçişi sağlamak ve muhalif Suriyeliler’i köktendincilik, terör ve Esat rejiminden gelecek her türlü tehdide karşı güçlendirmek olduğunu dile getirdi.
Uzmanlar, programın amacına yönelik görüş ayrılıklarının Amerika ve Türkiye arasında sorun yaşanması riski doğurduğu uyarısında bulunuyor.
Dış İlişkiler Konseyi üyesi, Northwestern Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Max Abrahms, programın başarısız olma ihtimaline karşı uyarıyor. Profesör Abrahms, Amerika’nın radikal Sünni İslam tehdidini IŞİD ve El Kaide şekline bürünmüş olarak gördüğünü, Beşar Esat’ın devrilmesini isteyen Türkiye içinse bu tehdidin ikinci planda olduğunu belirtiyor. Uzman, Ankara ve Washington’un siyasi önceliklerinin uyumlu olmadığının altını çiziyor.
Washington ve Ankara arasında programın zamanlamasına ilişkin bazı anlaşmazlıklar da gündeme geliyor. Amerika, Suriye’nin kuzeyindeki milislere ve güneyde faaliyet gösteren ve karargahları Ürdün’de olan güçlere de ayrı fonlar sağlıyor. Türk yetkililer, Şubat ayında yaptıkları açıklamada eğitim programının 1 Mart’ta başlayacağını belirtmiş, ancak Amerika Savunma Bakanlığı Sözcüsü, programın önümüzdeki aylarda hayata geçirileceğini kaydetmişti. Tümamiral Kirby, geçen hafta yaptığı açıklamada programın dört ila altı ay içinde başlayacağını bildirdi.
Programa Kimler Katılacak?
Programa kimlerin dahil edileceği konusunda da anlaşmazlık ve karmaşa sözkonusu. Bazı isyancı tugayların komutanları, Amerika’nın Sesi’ne yaptıkları açıklamalarda, IŞİD’le mücadele edecek bir oluşuma kendi savaşçılarını vermek gibi bir niyetleri olmadığını söyledi.
Halep’in kuzeydoğusundaki köy ve kasabalarda doğan İslam eğilimli Mücahit Ordusu Tugayı’nın komutanı Abdül Rahman, istediği bütün adamların halihazırda elinde bulunduğunu söylüyor. Birçok isyancı tugay komutanı, eğit-donat programına adam sağlamalarına dair herhangi bir talep gelmediğinin de altını çiziyor. Komutanlar, Obama Yönetimi’nin bu yıl eğitmek istediği beş bin kişiyi nereden bulacağını da merak ettiklerini dile getiriyor.
Amerikalı yetkililer, eğitim programına alınacak bin 500 adayın belirlendiğini, ancak bu kişilerin derslerden önce elemeden geçirileceğini hatırlatıyor. Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada, programa deneyimli ve iyice oturmuş isyancı birliklerden savaşçı dahil etmenin zor olduğunu bildiklerini söyledi. Yetkili, eğit-donat programı için şimdi Suriye’nin doğusundan Türkiye’ye kaçan direnişçileri hedef alacaklarını belirtti.
Amerikalı yetkililer, daha büyük bir İslamcı birliğe katılmak için haftasonunda kendisini feshettiğini açıklayan Amerika destekli Hazım Hareketi mensuplarını da yakından izliyor. Hazım Hareketi’nin dağılması, IŞİD’in rakibi El Kaide bağlantılı El Nusra’nın haftalardır süren saldırılarını izliyor. Suriyeli muhalif kaynaklara göre El Nusra, 300 savaşçı öldürdü, Halep yakınlarında Hazım Hareketi’ne ait son kaleyi de ele geçirdi. Amerikalı yetkililer, eski Hazım Hareketi savaşçılarından bazılarını eğit-donat programı kapsamına almak istediklerini söylüyor.
