Türk lirası, yabancı para birimleri karşısındaki değer kaybını sürdürüyor. Bugün Amerikan doları, geçtiğimiz haftaki kapanışına göre yüzde 1,5'ten fazla değer kazanarak 7,79’un üzerine çıkarken, Euro 9 lirayı aştı.
Geçtiğimiz Perşembe günü, Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun bir hafta vadeli repo faiz oranını (politika faizi) yüzde 8,25’ten yüzde 10,25’e çıkarmasıyla, o gün içinde 7,54’e gerileyen USD/TL kuru, üç iş gününde yüzde 3’den fazla değer kazanmış oldu.
Kozanoğlu: "İç politikadaki otoriterleşme eğilimi ve jeopolitik riskler TL’nin değer kaybına yol açıyor"
Altınbaş Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Hayri Kozanoğlu, bu durumu Türkiye’nin iç politikasında yaptığı hamleler ve yakın çevresinde gelişen olaylara bağlıyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Profesör Kozanoğlu ‘‘Merkez Bankası’nın geçtiğimiz hafta 200 baz puan faiz artırım kararı geldiğinde, Doğu Akdeniz’de devam eden gerilim azalma yönünde işaretler veriyordu. Tam da bu nedenle 7,70’in üzerini test eden Amerikan doları/Türk lirası kuru, Perşembe günü 7,54’leri gördü. Ancak özellikle Cuma günü gelen HDP gözaltıları ve onunla paralel yapılan bazı muhaliflere yönelik gözaltılar, Türkiye’de suların durulmayacağı, nispi bir huzur ortamı olmayacağı algısını güçlendirdiğini düşünüyorum. Yani iç politikada otoriter eğilimlerin yaygınlaştığı fikri, faiz hamlesinin etkisini kırdı. O nedenle dolar kuru, Cuma günü 7,66’dan kapandı. Bugünkü artış da büyük ölçüde Azerbaycan-Ermenistan çatışması kaynaklı diyebiliriz. Türkiye’nin jeopolitiğinde yeni bir çatışma hattı endişeleri arttırıyor ve TL’nin değer kaybına yol açıyor’’ dedi.
Merkez Bankası: "Resmi rezerv varlıkları, Temmuz ayına göre yüzde 7,2 azalarak 83,8 milyar dolara geriledi"
Türkiye’nin resmi rezerv varlıklarındaki düşüş de devam ediyor. Bu sabah Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı Ağustos ayına ilişkin ‘‘Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi’’ verilerine göre, Türkiye’nin resmi rezerv varlıkları, Temmuz ayına göre yüzde 7,2 azalarak, 83,8 milyar ABD dolarına geriledi.
Türkiye’nin rezerv varlıklarında altının ağırlığı son bir buçuk yılda artmaya başlasa da bu yılın Haziran ayına kadar çoğunluğu döviz oluşturuyordu. Ağustos ayı itibariyle Merkez Bankası’nın sahip olduğu rezerv varlıklarının yüzde 54’ünü altın, yüzde 46’sını döviz oluşturuyor.
Veriler, önceki ay Türkiye’nin döviz varlıklarının bir önceki aya göre yüzde 14,1, altın varlığının ise yüzde 0,3 azaldığını gösteriyor.
Türkiye’nin uluslararası rezervleri 2020 yılında yüzde 20 eridi
Türkiye 2020 yılına, 105 milyar 422 milyon dolar tutarında uluslararası döviz rezerviyle başlamıştı. Bu rezervin 27 milyar 469 milyon dolarlık miktarı altın olarak bulundurulurken, toplam döviz miktarının Amerikan doları karşılığı 77 milyar 953 milyondu.
Sekiz ay içinde dolar karşılığı döviz rezervi yüzde 50'den fazla düşerek yaklaşık 78 milyar dolardan 38,8 milyar dolara inerken altın rezervi 27,4 milyar dolardan 43,4 milyar dolara yükseldi. Bununla beraber yılın ilk sekiz ayında toplam uluslararası rezervdeki kayıp yüzde 20’ye yükseldi.
Kozanoğlu: ‘‘Kamu bankalarının açık pozisyonu artıyor, Hazine döviz cinsinden iç borçlanmaya yöneldi’’
Profesör Hayri Kozanoğlu, Türkiye’nin altın rezervinin dolar olarak artışında altının ons fiyatındaki yükselişin ana etken olduğunu vurgularken toplam rezervlerdeki düşüşü kamu bankalarının açık pozisyonlarındaki artışa ve Hazine’nin döviz cinsi borçlarındaki sıçramaya bağlıyor.
Kozanoğlu ‘‘Türkiye, ABD’yle 2018 yılının yaz aylarında yaşanan Rahip Brunson krizinden sonra rezervlerinde altına ağırlık vermeye başladı ve başta ABD olmak üzere batılı devlet tahvillerinden çekilmeye başladı. Yıl içinde 16 milyar dolar artış gösteren rezervin neredeyse 7 milyar doları altının onsunun kazandığı değerden kaynaklanıyor. Bunu da not etmek gerekiyor. Eğer altın fiyatları bu denli artmasa, altın rezervinin dolar karşılığı da bu kadar yüksek olmazdı. Türkiye’nin döviz rezervindeki azalmada kamu bankalarının açık pozisyonlarının artması önemli bir etken. Özel sektörün 2018 ilk çeyreğinin sonundaki açık pozisyonu, 226 milyar dolardı. Şu anda bu 170 milyar dolara düşmüş durumda. Demek ki 56 milyar dolar açık pozisyon kapatılmış. Bunun doğrudan döviz talebi yaratmaması için kamu bankaları, şirketlerin döviz borçlarını TL’ye çeviriyor. Bunun sonunda da kamu bankalarının döviz açık pozisyonu artıyor. Hazine de 2001 krizinden bu yana döviz cinsinden iç borçlanmadan kaçıyordu ancak o da şimdi bu enstrümana yöneldi. Onun da dövize endeksli ödemesi gereken miktar 31 milyar doların üzerine çıktı’’ yorumunda bulundu.
