Erişilebilirlik

CPJ: ‘‘Gazeteci Katilleri Serbest’’ 


Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), Perşembe günü yayınladığı raporda basın özgürlüğü uzmanlarının yıllardır işaret ettiği bir sorunu gözler önüne serdi ve gazetecilerin katillerinin serbest dolaştığına dikkat çekti.

CPJ son 10 yılda 278 gazeteci cinayetini kayda geçirdi. Bunların yüzde 81’inde olayla bağlantılı kimse mahkum edilmedi.

Amerika’nın Sesi’ne konuşan CPJ Başkan Yardımcısı Robert Mahoney, ‘‘Bu gazetecilik için korkunç bir mesaj, çünkü bir gazeteciyi susturmak isteyen herhangi bir hükümet ya da suç çetesi bunu birkaç bin dolara bir katil kiralayarak yapabilir’’ dedi.

Listenin başında Somali, Suriye ve Irak var

Bu yılın verilerine göre Somali, Suriye ve Irak, gazetecilerin katillerinden en az hesap sorulan ülkeler listesinin başında geliyor. Sicili en kötü beş ülkenin tamamı savaş sonrası siyasi istikrarsızlık yaşanan ülkeler.

Rapora göre savaşın gölgesindeki Somali’de son 10 yılda çeşitli sebeplerle meydana gelen 70 gazeteci ölümünden 25’i çözümsüz kaldı.

Listenin beşinci sırasında son 10 yılda yaşanan en az 17 gazeteci ölümü vakasıyla Afganistan yer alıyor. Bunların dördü Amerika’nın Sesi’nin (VOA) kardeş kuruluşları Hür Avrupa Radyosu ve Özgürlük Radyosu (Radio Free Europe/Radio Liberty) için çalışan gazetecilerdi.

Ancak CPJ’e göre son bir yılda ülke daha da tehlikeli hale geldi. Taleban’ın Ağustos ayının sonunda başkent Kabil’i ele geçirmesiyle gazeteciler ülkeden kaçmak zorunda kaldı.

CPJ’in kayıtlarında yer alan en az iki gazeteci ölmeden önce Taleban’dan ölüm tehditleri aldıklarını bildirmişti. CPJ’nin raporlarından çok öncesinden itibaren gazetecilere saldırıları takip eden Afgan Gazetecilerin Güvenliği Komitesi’nin bir raporu Taleban’ın en az 27 ölümden sorumlu olduğundan şüphelenildiğini ortaya koyuyor.

Afganistan istikrarlı şekilde yıllardır CPJ’in listesinin beşinci sırasında yer alıyor, ancak Ağustos ve Eylül aylarında yüzlerce gazeteci ülkeden kaçtı.

‘‘Afganistan’daki gazeteciler için durum kötüleşti’’

Raporda, ‘‘Ülkenin listedeki sıralaması değişmezken ABD askerlerinin ve NATO birliklerinin ülkeden çekilmesi ve Devlet Başkanı Eşref Gani’nin de ayrılmasının ardından Taleban’ın Ağustos ortasında kontrolu ele geçirmesiyle sahada gazeteciler için durum 2021 yılında ciddi şekilde kötüye gitti’’ denildi.

Mahoney, ‘‘Adalet, soruşturma ve cezalandırma mekanizmaları tamamen ortadan kalkmasa da çok zayıflamışken bu önemli vakaların hiçbirinin adalete kavuşturulabilmesi mümkün görünmüyor’’ diye konuştu.

Son aylarda Afganistan’daki gazeteciler ve ülkeden kaçanlar birçok meslektaşlarının kaybolduğunu bildirdi.

Güvenliği için Pakistan’a kaçan Pajhwok Afgan Haber muhabiri Storai Karimi, Eylül ayında VOA’ya yaptığı açıklamada 200’den fazla gazeteci ve sivil toplum eylemcisinin nerede olduğunun bilinmediğini söyledi.

Güvenliği için Kanada’ya kaçan Afgan Kadın Gazetecilerin Korunması Merkezi Başkanı Feride Nekzad ise bu ay VOA’ya yaptığı açıklamada meslektaşlarının Taleban’ın evlere ve ofislere zorla girdiği ancak tehditleri ihbar edemeyecek kadar çok korktuklarını anlattıklarını söyledi.

‘‘Kimse bu konuları gündeme getiremez çünkü korkuyorlar’’ diyen Nekzad, ‘‘Güvenlik garantisi olmadığı için geçen gece olanları anlattıklarında bu gece gelip kendilerini alacaklarından ve kaybolacaklarından korkuyorlar’’ diye konuştu.

Kaçanlar ya da Afganistan’dan tahliye edilmeyi isteyenler arasında aralarında VOA’in de içinde olduğu ABD Küresel Medya Dairesi (USAGM) ağına mensup gazeteciler de var.

‘‘Korku ve otosansür arttı’’

Mahoney’e göre gazetecileri tehdit eden ve öldürenlerden nadiren hesap sorulduğu için gazeteciler arasında korku ve otosansür arttı.

Mahoney, ‘‘Cezasızlık gazeteciliğin bir kanseri. Karanlıklara ışık tutma korkusu içinde yaşadıkları için gazetecilerin kendini sansürlemesine neden oluyor. Bir ülkede gazetecilerin katilleri serbest olduğu sürece o ülkede gazetecilik tehlike altındadır’’ diye konuştu.

CPJ’in 10 yıl önce ilk cezasızlık raporunu yayınlamasından bu yana listenin ilk sıralarındaki birçok ülkede durum değişmedi. Ancak basın özgürlüğü savunucuları katillerden hesap sormayan ülkelerin gözlemlenmesi ve bunlara baskı yapılmasının gerekli olduğu görüşünde.

Guernica Uluslararası Adalet Merkezi Başkanı Almudena Bernabeu, VOA’e yaptığı açıklamada ‘‘Bu şeyleri olduğu gibi adlandırmanın ve onları daha kamuoyunun gözü önüne çıkarmanın gerçekten önemli olduğunu düşünüyorum" dedi.

Bernabeu Lahey'deki gazeteci cinayetlerini soruşturacak yeni bir Halk Mahkemesi’ne başsavcı olarak seçildi. İlk duruşma, Gazetecilere Karşı Suçlarda Uluslararası Cezasızlıkla Mücadele Günü olan 2 Kasım'da yapılacak.

Mahkemenin kimseyi cezalandırma yetkisi olmayacak ancak hükümet liderlerinin kendileri mahkemeye çıkmayacak olsa da koşulların ve şüphelilerin incelenmesinin dünya genelinde basın özgürlüğüne katkı sağlayacağı görüşü hakim.

Bernabeu, ‘‘Bu utançla ilgili. Sorumsuz bir ülkeyi veya belirli bir soruşturmayı ihmal eden yetkilileri açıkça, yüksek sesle adlandırmanın çok fazla etkisi var" dedi.

Cezasızlık Endeksi adlı listenin yayınlanmasının en büyük nedeni bu utancı oluşturmak ve kamuoyunda farkındalık yaratmak.

Mahoney, ‘‘Cezasızlık Endeksi hayatını kaybeden meslektaşlarımızı unutmayacağımız mesajını veriyor. Mesleklerini icra ederken hayatını kaybeden gazeteciler için adalet aramakta kararlıyız’’ diye konuştu.

STÜDYO VOA

Köprü kazasının ardından milyarlarca dolarlık tazminat bekleniyor – 28 Mart
lütfen bekleyin

No media source currently available

0:00 0:29:59 0:00
XS
SM
MD
LG