Çin bu ay içinde klinik deneylerde en son aşamaya geçmesi planlanan ikinci çalışmasıyla Corona virüsüne karşı aşı geliştirilmesi yarışında öne geçti.
ABD hükümeti de Novavax adlı ilaç firmasıyla 1 milyar 600 milyon dolarlık sözleşme yaptı.
Biyoteknoloji firması Sinovac Biotech tarafından geliştirilen aşı, Çin’de klinik deneyleri son aşamaya gelen ikinci aşı çalışması. Aşı, dünya genelinde de bu aşamaya gelen üçüncü çalışma.
Küresel aşı sektöründe genelde geride kalan ve yeni Corona virüsü salgınının çıkış noktası kabul edilen Çin, dünya çapında 500 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği hastalıkla mücadele için devlet, ordu ve özel sektörün imkanlarını biraraya getirdi.
Çin’in Corona enfeksiyonlarını kontrol altına almaktaki başarısı, geniş çaplı aşı denemelerinin yapılmasını zorlaştırıyor. Bulaşıcılığın azalması, deneklerin virüse maruz kalmasına ve böylece aşının test edilmesine sekte vuruyor.
Şimdiye kadar sadece birkaç ülke Çin’le birlikte çalışmaya yanaştı. Pekin, daha önce yaşanan aşı skandallarının ardından, dünyayı aşı çalışmalarında güvenlik ve kalite standartlarını yerine getirdiği konusunda ikna etmek zorunda kalacak.
Ancak Çin’in devlet denetimindeki planlı ekonomi araçlarını kullanması şu an için sonuç veriyor. Devlet kontrolunda bulunan bir kurum sadece birkaç ay içinde ve kendi deyişiyle ‘’savaş dönemindeki bir hızla’’ iki aşı tesisinin yapımını tamamladı.
Devlete ait şirketler ve ordu da ilk dozların personel üzerinde deney amaçlı kullanılmasına izin verdi. Çin’in bulaşıcı hastalıklarla mücadele çalışmalarının arkasındaki itici güç olan Halkın Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) tıbbi araştırma merkezi de Corona virüsüne karşı aşı geliştirmek amacıyla CanSino gibi özel firmalarla çalışıyor.
İnsanlar üzerinde denenen 19 aşı adayının sekizi, Batı ülkelerinin sektörde geleneksel olarak lider konumunda olmasına meydan okuyan Çin’den. Sinovac’ın aşı denemesi ile CanSino ve ordunun geliştirdiği aşı adayı bu çalışmalar arasında yer alıyor.
Ölü aşı güvenilir yöntem olarak görülüyor
Çin daha çok grip ve kızamık gibi hastalıklara karşı aşı çalışmalarında kullanılan inaktif (ölü) aşı teknolojisine odaklanıyor. Bu da başarı şansını artırıyor.
Buna karşılık merkezi ABD’de bulunan Moderna , Alman CureVac ve BioNTech gibi rakip şirketlerse, elçi RNA adı verilen yeni bir teknolojiyi kullanıyor. Elçi RNA teknolojisi, bugüne kadar sektörün kurallarını belirleyen kurumların onayını almayı başaran bir ürün ortaya çıkarmış değil.
Philadelphia’daki Çocuk Hastanesi’nin Aşı Eğitim Merkezi’nin Müdürü Paul Offit, inaktif aşı teknolojisi için ‘’Denenmiş gerçek bir strateji. En güvenli ve etkili olacağını düşündüğüm bir aşı seçmem gerekse, bu yöntemle geliştirilen bir aşıyı seçerim’’ diyor.
Çin’in insanlar üzerinde denenen aşı adaylarının dördünde bu teknoloji kullanılıyor.
Şu anda dünyada Corona virüsüne karşı geliştirilen ve en son aşamada olan iki aşı çalışması var. Biri Çinli firma Sinopharm, diğeri de AstraZeneca ve Oxford Üniversitesi tarafından yürütülen araştırma. Sinovac da bu ay içinde bu gruba katılmış olacak. Çin süreci hızlandırmak amacıyla, Sinopharm ve Sinovac’ın araştırmaların birinci ve ikinci aşamasını birleştirmelerine imkan verdi.
Salgının ülkedeki etkisini kaybetmeye başlaması kapsamlı denemelerin yapılmasını engellediği için Çin yüzünü yurt dışına döndü. Ancak yalnızca Birleşik Arap Emirlikleri, Kanada, Brezilya, Endonezya ve Meksika işbirliğine yanaştı.
Kendi aşı projelerine odaklanan Avrupa ülkeleri ve ABD’den Çin’in aşı çalışmasına ilgi yok.
Son yıllarda standartları karşılamayan aşılar konusunda yaşadığı skandalların ardından Çin, aşı kalitesi ve güvenliği konusundaki endişeleri de gidermek zorunda olduğu kaydediliyor.
Çin’de geçmiş yıllarda Changsheng Biotechnology Co isimli firmanın çocuklara yapılan kuduz ve DTaP (difteri, boğmaca, tetanoz) aşılarında kalite standartlarını ihlal ettiği ortaya çıkmıştı.
BM Kalkınma Programı bünyesindeki Uluslararası Aşı Enstitüsü Başkanı Jerome Kim, Pekin’in denetimin iyileştirilmesi konusunda adım attığını belirtiyor.
Çin aşı endüstrisini düzenlemek üzere geçen yıl, diğer ürünlere kıyasla sahte ya da düşük kalitede aşı geliştiren ya da satanlara ağır cezalar öngören bir yasa çıkarmıştı.
Amerikan hükümetinden Novavax’a 1,6 milyar dolarlık aşı ihalesi
Amerikan hükümeti de, Corona virüsüne karşı aşı geliştirilmesi için merkezi Maryland eyaletinde bulunan Novavax’la 1 milyar 600 milyon dolarlık sözleşme imzaladı.
Bu meblağ, Amerikan hükümetinin aşı ve tedavi geliştirilmesi sürecini hızlandırmak amacıyla başlattığı ‘’Işık Hızı Ötesi Operasyonu’’ adlı girişim kapsamında verdiği en büyük ihale.
''Ocak ya da Şubat’a kadar 100 milyon doz’’
Şirketin Genel Müdürü Stanley Erck, bu yılın dördüncü çeyreğinde 100 milyon doz aşı dağıtmaya başlamayı hedeflediklerini ve bu sürecin gelecek yılın Ocak ya da Şubat ayına kadar tamamlanabileceğini belirtti.
ABD Sağlık Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı da ortak açıklama yaparak, girişime federal hükümetin kaynak sağlamasından dolayı, deneme aşamasında elde edilmesi beklenen 100 milyon doz aşıyı kendilerinin alacağını belirtti.
Hükümet desteğinin açıklanmasının ardından Novavax’ın hisseleri yükseldi. Washington’un şirkete açıkladığı destek, dünyada en fazla vakanın görüldüğü ABD’de salgının hız kesmemesiyle, çok sayıda eyalet ve şehrin karantina önlemlerini yeniden uygulamak zorunda kaldığı bir döneme rastladı.
ABD’nin Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü Başkanı Dr. Anthony Fauci, Pazartesi günü verdiği bir röportajda, ‘’Amerika’nın salgının ilk dalgası içinde hala diz boyu batık olduğunu ’’ söylemişti.
