Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası ve Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği tarafından kentteki tekstil işletmelerine ilişkin yapılan araştırmada, işletmelerin yüzde 73’ünün yeterli destek alamadığı belirlendi.
Kentte “İstihdamın Lokomotifi” olarak adlandırılan tekstil sektörünün salgın sürecinden nasıl etkilendiğinin belirlenmesi amacıyla bir araştırma yapıldı. Tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren 107 işletmeyle yüz yüze görüşmeyle yapılan araştırmanın raporu tamamlandı.
Raporda yer alan bilgilere göre işletmelerin yüzde 78,2’si salgın sürecinden etkilendi. İşletmelerin bu dönemle ilgili aldıkları önlemler ise şöyle sıralandı: “İşletmeler üretim kapasitelerini düşürmüş, yarı zamanlı üretime geçmiş veya üretimlerini durdurmuşlardır. Bu dönemde farklı sürelerle üretimini durduran işletmelerin oranı yüzde 53,7’dir. İşletmelerin sadece yüzde 7,3 üretimini değişiklik yapmadan sürdürmüştür. Yüzde 2,7’si üretimini arttırarak pandemi döneminde artan maske, tulum, bone ihtiyacını karşılamak için üretim yapmıştır.”
Araştırma sonuçlarına göre görüşme yapılan işletmelerin yüzde 79,1’i kiracı olup, kiracıların %69’u kiralarını ödeyemedi.
İşletmeler Desteklerden Ne Kadar Yararlandı?
Araştırmada işletmelerin bu dönemde sağlanan desteklerden ne kadar yararlandıkları da soruldu. Araştırma raporunda yer alan bilgilere göre işletmeler yeterli destek alamadı. Raporda “Kısa çalışma ödeneğinden işletmelerin yüzde 23,40’ı yararlanmış, 5604 çalışanın da yüzde 23,86’sı yararlanmıştır. Bu dönemde açıklanan kısa çalışma ödeneğine işletmelerin yüzde 38,2’si başvurmuştur. 107 firmada çalışan toplam 5.604 çalışanın yüzde 48,11’i için başvuru yapılmış (2.696 çalışan), başvuru yapılan çalışanların yüzde 49,59’u (1.337 çalışan) bu destekten yararlanmıştır. Kısa çalışma ödeneğine başvuru yapıp destek alamayan işletmelerin yüzde 75,9’u 450 prim gün koşulunu sağlayamamıştır. Görüşme yapılan işletmelerin yüzde 55,5’inin faaliyet süresinin 10 yıl altında olması, ilimizde küçük ve mikro ölçekli işletmelerin yoğunluğu, tekstil ve hazır giyim sektöründe çalışan sirkülasyonun fazla olması ve bölgenin özgün sorunları düşünüldüğünde 450 prim gün koşulu Diyarbakır için dezavantaj yaratmıştır” denildi.
İşletmelerde bu dönemde 256 kişinin ücretsiz, 1.096 kişinin ücretli izne ayrıldığı kaydedilen raporda bu durumun kentteki yüksek işsizlik oranlarının artmasına neden olduğuna dikkat çekildi.
İşletmeler Borç Ödeyemedi
İşletmelerin bu dönemde ciddi mali sorunlar yaşadığına dikkat çekilen raporda, “İşletmelerin yüzde 60,9’u bu dönemde kira, fatura, vergi, SGK, çalışan maaşı, banka kredi ve borçlarını ödeyememişlerdir. Pandemi öncesi finansa erişimde zorlanan il ve bölge işletmeleri bu dönemde daha ciddi finansal sorunlar karşı karşıya kalmışlardır. İşletmelerin yüzde 64,6’sının hali hazırda bankalara kısa, orta ve uzun vadede kredi borçları bulunmaktadır. Açılan kredi desteklerine görüşme yapılan işletmelerin yüzde 50,9’u başvurmuştur. Başvuru yapmama nedenleri arasında mevcut kredi borçları ve sicilleri önemli bir paya sahiptir. Banka kredi başvurusu yapan işletmelerin de yüzde 62,50’si kredi alabilmiştir” bilgilerine yer verildi.
Destekler Yetersiz
Raporun sonuç bölümünde işletmelerin yüzde 73’ünün sağlanan destekleri yetersiz bulduğu ifade edilerek şu bilgilere yer verildi: “İşletmelerin yüzde 76,60’ı kısa çalışma ödeneğinden, yüzde 92’si banka kredi, borç ertelemeden, yüzde 91,5’i SGK ve vergi borcu ötelemeden, yüzde 81’i banka kredi desteklerinden yararlanamadı.”
