Corona virüsü önlemlerinin gevşetilmesiyle birlikte Amerika’da hayat normale dönmeye başladı. Salgının hala sürdüğü bu ortamda en çok merak edilen konu, hangi faaliyetlerin güvenli, hangilerinin riskli olduğu.
Reuters’ın görüştüğü beş epidemiyolog ve kamu sağlığı uzmanı, gündelik yaşam faaliyetlerinin risk seviyesini 1 ila 5 arasında bir ölçekte (skala) değerlendiriyor. Bilimadamlarının üzerinde uzlaştığı ortak mesaj, faaliyetleri daha güvenli hale getirmek için gerekli bütün tedbirlerin alınması gerektiği.
Michigan Üniversitesi’nden araştırmacı Ryan Malosh, skaladaki sıralamayı, “Yüksek risk taşıyan faaliyetler, havalandırma sistemi zayıf olan kapalı ve kalabalık mekanlarda uzun süre kalınmasını gerektiren etkinliklerdir. Düşük riskli olanlarsa, açık havada, sosyal mesafenin korunabildiği geniş alanlarda, az kişiyle, kısa süreliğine yapılanlar” şeklinde özetliyor.
Doktora gitmek: Düşük riskli (Ortalama 2.1)
Washington Üniversitesi’nden Jared Beaten, “Herkes rutin veya acil doktor ziyaretlerini erteliyor. Oysa şu anda doktor muayenehaneleri gidilebilecek en güvenli yerler çünkü çalışanların ve bekleme odalarına alınan hastaların uyması gereken çok katı kurallar söz konusu” diyor.
Piknik yapmak: Düşük riskli (Ortalama 2.3)
Emory Üniversitesi’nden Matybeth Sexton’a göre pikniklerin riski düşük. Sexton, ‘’Yemek yenmediği zaman maske takılmalı, el dezenfektanı getirilmeli ve yemek yemeden önce kullanılmalı. Oturanlar arasında 2 metre mesafe olmalı ve bu mümkün olduğunca korunmalı. Yiyecek ve içecekler paylaşılmamalı. Yakın temas veya yemek paylaşımını gerektiren, özellikle açık büfe tarzındaki toplantılar riski arttırır’’ diyor.
Çocukların açık havada oynaması: Düşük ila orta riskli (Ortalama 2.4)
Sexton’a göre bu faaliyetin riskini çocukların yaşı belirliyor. Eğer çocuklar sosyal mesafeyi korumanın önemini anlayabilecek yaştalarsa, oynamak için biraraya gelen çocukların sayısı azsa ve oynadıkları oyun fiziksel temas içermiyorsa risk düşük oluyor. Ancak çocukların yaşları küçüldükçe risk seviyesi 4’e, hatta 5’e kadar tırmanabiliyor.
Alışverişe gitmek: Düşük ila Orta riskli (Ortalama 2.5)
Jared Baeten, “Eğer çalışanlar maske takıyorlarsa ve siz de mağazalara maskeli ve planlı bir şekilde girip çıkarsanız risk yüksek olmaz” diyor.
Ofislere dönmek: Orta riskli (Ortalama: 2.6)
Columbia Üniversitesi’nden Barun Mathema’ya göre, çalışanların işe dönüşümlü gitmesiyle ofislerdeki yoğunluk azaltılabilir. Çalışanlar, hastalık belirtileri gösterip göstermediklerini yakından takip etmeye ve hatta antikor testi yaptırmaya teşvik edilebilir.
Yaşlı bir akrabayı ziyaret etmek: Orta riskli (Ortalama 3.2)
Los Angeles’taki California Üniversitesi’nden Richard Jackson, bu faaliyette riskin ziyaret edilen yaşlıya ait olduğunu ve ziyareti yapan kişinin sosyal tecrit önlemlerine uymamış olması durumunda bu riskin daha da artacağını vurguluyor. Jackson, “Ancak böyle ziyaretler hem gençlerin hem de yaşlıların psikolojisi açısından faydalı. Maske takın, ellerinizi yıkayın ve mesafenizi koruyun” diyor.
“Eğer başka hiç kimseyle temas etmediyseniz ve hastalık belirtiniz yoksa, yaşlı akrabaları ziyaret etmek yararlı olabilir” diyen Baeten da ziyareti maske takarak ve mümkünse açık havada yapmayı tavsiye ediyor.
Kuaföre gitmek: Orta riskli (Ortalama: 3.4)
Jackson’a göre kuaföre gitmek bazı durumlarda düşük riskli de olabilir. Uzman, “Eğer kuaförünüz hasta değilse, belirti göstermiyorsa ve ikiniz de maske takıyorsanız, risk düşük olur. Ancak çalışanlar arasında hapşıran ve öksüren varsa, uzak durun” diyor.
Restorana gitmek: Orta riskli (Ortalama: 3.4)
Sexton, açık havada yemek yemenin, kapalı mekanlarda yemek yemekten daha az riskli olduğunu söylüyor. Ayrıca yemeği kimlerle yediğiniz, masaların birbirine ne kadar yakın olduğu, restoranda kaç kişinin bulunduğu ve çalışanların maske takıp takmadığı da önemli.
Ev partisine gitmek: Orta ila yüksek riskli (Ortalama: 3.8)
Jackson’a göre, eğer sadece yetişkinlerin bulunduğu ve sosyal mesafenin korunduğu bir toplantıysa, risk düşük olur. Ancak uzman, hastalık belirtisi gösterenlerin kesinlikle eve alınmamasını öneriyor. Çünkü ortamda hasta birinin bulunması risk seviyesini skala üzerinde 4’e yükseltiyor.
Çocuğunuzu kampa göndermek: Yüksek riskli (Ortalama 3.9)
Bu etkinliğe skalada 4 puan veren Jackson, “Dağ yürüyüşleri, grup yemekleri, kamp ateşleri ve ranza yataklar kamp tecrübesinin vazgeçilmez unsurlarıdır. Ancak bunlar aynı zamanda virüsün kolayca yayılmasına da yol açar. Dolayısıyla, kamp yöneticilerinin önlem alması ve bu önlemlerin ciddi bir şekilde uygulanmasını sağlamaları çok önemli” diyor.
Yaz kamplarının yüksek risk taşıdığı konusunda Jackson ile aynı görüşte olan Baeten, risk seviyesinin kamplardaki çocuk sayısına ve alınan önlemlere göre değişebileceğini söylüyor.
Toplu taşıma araçlarına binmek: Yüksek risk (Ortalama 4.1)
Toplu taşımanın sadece zorunlu hallerde kullanılmasını öneren Jackson, maske ve eldiven kullanmanın, kalabalık metro trenlerinden uzak durmanın ve otobüslerde mümkünse camları açmanın çok önemli olduğunu söylüyor.
