ABD’de yürütülen bir klinik çalışma yeni bir yapay pankreas sisteminin, 6 yaş ve üstü Tip 1 diyabet hastası çocuklarda kan şekerinin kontrolunda tamamen güvenli ve etkili olduğunu ortaya koydu. Sistem, kandaki glikoz seviyesini otomatik olarak takip ediyor ve düzenliyor.
ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri’nin (NIH) mali destek sağladığı araştırma ülkedeki dört çocuk diyabeti merkezinde yürütüldü.
Akademik tıp dergisi New England’da yayınlanan araştırmaya yaşları 6 ile 13 arasında değişen 101 çocuk katıldı. Çocukların bir bölümünde yeni yapay pankreas sistemi denenirken, kontrol grubunda da sürekli glikoz izleme sistemi (CGM) ve ayrı bir insülin pompası kullanıldı.
Deneye katılanlardan normal hayatlarını sürdürmesi istendi. Çocukların günlük rutin içinde dört ay boyunca iki haftada bir kontrolları yapıldı ve veriler takip edildi.
Çalışmada, yapay pankreas sistemini kullanan çocukların kontrol grubuna kıyasla, gün içinde kan şekerini sağlıklı kabul edilen aralıkta tutmakta yüzde 7 gelişme sağladığı belirlendi. Bu oranın gece saatlerinde yüzde 26’ya çıktığı gözlemlendi.
Gece yapılan kontrollarda bu başarı özellikle dikkat çekici çünkü tip 1 diyabette, kan şekerinin ağır ve kontrolsuz bir şekilde düşmesi (hipoglisemi) nöbet geçirmeye, komaya hatta ölüme neden olabiliyor.
Daha önce yapılan çalışmalar yapay pankreas sisteminin 14 yaş ve üstü için güvenilir ve etkili olduğunu oraya koymuştu. Son araştırma, çocukların hastane dışında hayatlarını sürdürürken de bu sistemden yararlanılabileceğini gösterdi.
NIH’e bağlı Diyabet, Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Ulusal Enstitüsü (NIDDK) başkanı Doktor Guillermo Arreaza- Rubín, halihazırda uygulanan tedavilerle tip 1 diyabeti olan çocukların beşte birinden azının kan şekerini sağlıklı bir aralıkta tutabildiğine dikkat çekti ve ‘’bu durum uzun vadeli sağlıklarında ve yaşam kalitelerinde ciddi sorunlar doğurabilir’’ dedi.
Yapay pankreas nedir?
Kapalı çevrim kontrol sistemi olarak da bilinen yapay pankreas, diyabet hastalığının “hepsi bir arada’’ bir sistemle yönetilmesini sağlıyor. Sürekli glukoz izleme ile kandaki şeker miktarı takip ediliyor ve gerektiğinde hastanın üzerindeki insülin pompasından otomatik olarak bu hormon enjekte ediliyor.
Böylelikle hastaların ya da bakıcılarının insülin enjeksiyonu için parmaklarını delerek kan alması, günde birkaç defa insülin enjeksiyonu yapılarak sağlıklı aralığın bulunması ve insülin pompasının kontrolu gibi şartlar da ortadan kalkıyor.
Çalışmada önemsiz kabul edilen 16 olumsuz etki de gözlemlendi. Ancak bu olumsuzlukların insülin pompası ekipmanından kaynaklandığı belirtildi. Yapay pankreas sistemini kullanmayan kontrol grubunda da üç olumsuz etki tespit edildi. Ancak katılımcılarda hipoglisemi ya da diyabetik ketoasidoz gözlenmedi.
Diyabetik ketoasidoz, insülin hormonunun ağır yetersizliği halinde, vücudun kendi yağlarını parçalamasıyla oluşan ve keton adı verilen kan asitlerinin artışına bağlı, ölümcül olabilecek bir komplikasyon.
Çalışmada kullanılan ‘’Control-IQ’’ isimli sistem, NIH’in mali desteğiyle Virginia Üniversitesi Diyabet Teknolojiler Merkezi’nin ilk olarak geliştirdiği yapay pankreas sisteminin bir uyarlaması.
