CHP Dış İlişkilerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz, “Türkiye halkı, yurttaşlar ve insanlarımız Suriye ile savaşmayı istemiyor. CHP olarak biz savaş istemiyoruz, CHP olarak Suriye ile hala barışın ve barış içinde Suriye sorununun çözümünün mümkün olduğunu düşünüyoruz. Ama savaş isteyenler var ya da savaş isteyen var. Türkiye’nin Suriye ile savaşmasını gerektirecek hiçbir meşru veya haklı bir gerekçe yoktur” dedi.
Ana muhalefet partisi CHP’de Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’nun başkanlığında Dış Politika Danışma Kurulu toplandı. Toplantıda Suriye ekseninde bölgesel son gelişmeler başta olmak üzere Türkiye’nin dış politikası üzerine değerlendirmeler yapıldı. CHP Dış Politika Danışma Kurulu üyeleri olarak toplantıda, eski CHP Genel Başkanı Hikmet Çetin, eski SHP Genel Başkanı Murat Karayalçın, CHP Ankara Milletvekili Haluk Koç, eski CHP Genel Başkan Yardımcıları Faruk Loğoğlu, Osman Korutürk, Onur Öymen, eski CHP milletvekilleri Rıza Türmen, Oğuz Oyan, Hüseyin Pazarcı ve Emekli Tümgeneral Cihangir Akşit hazır bulundu. Bu toplantı sonrasında Çeviköz, CHP’nin özellikle İdlib’de yaşanan son gelişmeler dolayısıyla Türkiye’nin Suriye politikası konusunda açıklamalarda bulundu.
Çeviköz, Türkiye’nin geçtiğimiz haftalarda 13 kayıp vermesi ardından İdlib’de bugün de 2 can kaybı verdiği haberi öncesinde kameralar karşısındaydı. Sonrasında CHP Lideri Kılıçdaroğlu, İdlib’teki hava saldırısında yaşanan kayıplar dolayısıyla başsağlığı mesajını paylaştı.
Emekli Büyükelçi Çeviköz, CHP’nin en başından beri Suriye sorununa barışçıl çözüm bulunması gerektiğini vurguladığını belirterek, “Türkiye halkı, yurttaşlar ve insanlarımız Suriye ile savaşmayı istemiyor. CHP olarak biz savaş istemiyoruz, CHP olarak Suriye ile hala barışın ve barış içinde Suriye sorununun çözümünün mümkün olduğunu düşünüyoruz. Ama savaş isteyenler var ya da savaş isteyen var. Türkiye’nin Suriye ile savaşmasını gerektirecek hiçbir meşru veya haklı bir gerekçe yoktur. Biz CHP olarak Atatürk’ten almış olduğumuz prensipleri hep savunduk; bir ülke için hayati çıkarlar söz konusu olmadığı müddetçe savaş cinayettir” ifadelerini kullandı.
CHP’nin Suriye’ye ilişkin bugüne kadar önerileri dikkate alınmadığı ve özellikle İdlib’le ilgili uyarılarına kulak verilmediği için Türk Silahlı Kuvvetleri’nin can kaybı verdiği son durumla karşılaşıldığı görüşünü dile getiren Çeviköz, CHP olarak şimdi de Türkiye’nin izleyeceği üç maddelik bir barış paketi önerdiklerini açıkladı. Çeviköz, Türkiye’nin Rusya’yla kesinlikle savaşmaması gerektiği yönünde de mesajlar vererek, Moskova yönetimince Ankara’nın yeni sığınmacı göçü endişesine karşı çözüm sunması gerektiği değerlendirmesinde bulundu. Çeviköz, Adana Mutabakatı’na geri dönüş çağrısıyla birlikte özetle CHP’nin Suriye’ye ilişkin önerisini şöyle ifade etti:
“Cihatçı ve bir takım terörist unsurları himayeden vazgeçilmeli”
“Her şeyden önce Türkiye Suriye’de rejim değişikliği hevesinden vazgeçmelidir. Türkiye’nin hedefi, Suriye’nin rejimini değiştirmek değil, Suriye’nin toprak bütünlüğünü, bağımsızlığını ve siyasi birliğini muhafaza etmek üzere Suriye’ye yardımcı olmaktır. Bunu yapmak için, Suriye’nin toprak bütünlüğünü bozmaya uğraşan cihatçı veya birtakım terörist unsurlara himayede bulunmak veya onlara yardım etmekten vazgeçilmelidir. Adana Mutabakatı sürekli olarak yanlış bir referans şeklinde kullanılıyor. Bugün Türkiye’nin İdlib’de bulunmasının sebebi hiçbir şekilde Adana Mutabakatı ile bağdaştırmak mümkün değildir. Ama biz daha evvel savunduğumuz gibi Adana Mutabakatı’nın Türkiye ile Suriye arasında mutlaka tekrar yürürlüğe girmesi gerektiğine inanıyoruz çünkü Adana Mutabakatı Türkiye ile Suriye’nin birlikte kendi topraklarındaki ayrılıkçı hareketlere ve teröre karşı ortak mücadelesini öngörmektedir. Türkiye, Adana Mutabakatı’na göre hareket etmiş olsaydı şimdi Türkiye ile Suriye ordusu karşı karşıya gelmezdi. Türkiye’nin Suriye iç savaşında karşı karşıya olduğu tehdit Suriye’den gelmemektedir. Suriye’den Türkiye’ye herhangi bir tehdit mevcut değildir ama Türkiye’nin karşı karşıya olduğu önemli bir sığınmacı sorunu vardır. Sığınmacı sorununun çözülebilmesi için Türkiye’nin öncelikle Rusya ile elbette gerek onların aracılığı, gerek doğrudan bir şekilde Şam yönetimiyle de en kısa zamanda tekrar görüşmeye başlaması ve sığınmacı sorununu çözmek için birlikte nasıl adım atılacağının gözden geçirilmesi gerekir. Eğer Türkiye’nin Suriye ile olan sınırlarının, Suriye topraklarında olan bölümünde bir güvenli bölge oluşturulması gerekiyorsa ve böyle bir güvenli bölgede İdlib’de iç savaştan etkilenen sivil halkın rahatça yaşayabileceği bir imkan sağlanabilecekse Türkiye buna hazır olduğunu Suriye yönetimi ile paylaşabilmelidir. Belki de Rusya ile yapılan müzakerelerde de öncelikli olarak Türkiye’nin esas itibariyle sorununu ne şekilde gördüğünü Rusya’ya açık ve şeffaf bir şekilde anlatması ve sığınmacı sorununun çözümü için Rusya’nın da desteğini istemesi en önemli hareket tarzı olacaktır.”
“İdlib’de ABD’den ziyade Rusya’nın ağırlıklı konumu var”
Çeviköz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “İdlib harekatı artık bir an meselesidir” sözleriyle ilgiliyse CHP olarak kesinlikle sahada Türkiye’nin Rusya’yla karşı karşıya gelmesini düşünmek dahi istemediklerini söyledi. Çeviköz, “Böyle bir şeyi asla düşünmek dahi istemiyoruz. Türkiye’nin Suriye ordusuyla karşı karşıya gelmesini gerektirecek bir durum görmüyoruz, onun için Suriye ile karşı karşıya gelmesi üzerinden Türkiye’nin, Rusya ile karşı karşıya gelmesi de en istenmeyecek, en düşülmeyecek şeydir” diye konuştu.
CHP’li Çeviköz, ayrıca ABD’nin İdlib konusunda Türkiye’yi destekleyici açıklamalarıyla ilgili “samimi mi?” yönündeki soruya karşılık ise, “Şu sırada İdlib’de ve Suriye’nin batı ve kuzeybatısında ABD’den ziyade öncelikli olarak Rusya’nın daha ağırlıklı bir konumu vardır. Dolayısıyla ABD’nin sağlayacağı bazı istihbari faaliyetler elbette yararlı olacaktır ama biz öncelikle Moskova ile görüşülmesini ve mutlaka ikinci planda da Şam yönetimiyle görüşülmesini öncelikli olarak görüyoruz” dedi.
