CHP, Dünya İnsan Hakları Günü’nde olağanüstü hal rejimi altındaki süreci temel hak ve özgürlükler açısından, “12 Eylül askeri darbesi dönemini gölgede bırakıyor” şeklinde değerlendirdi.
TBMM İnsan Hakları Komisyonu Başkanvekili ve CHP Ankara Milletvekili Şenal Sarıhan, 21 Temmuz 2016’dan bugüne olağanüstü hal (OHAL) uygulaması ve insan haklarıyla ilgili hazırladığı raporu tanıttı. Komisyon üyesi CHP’li vekiller ile birlikte raporu değerlendiren Sarıhan, “Bugün OHAL ile karşılaştığımız tablo, 10 yılı aşkın bir süre devam etmiş olan 12 Eylül sıkıyönetiminin baskı ortamlarında doğmuş olan hak ihlallerini fazlasıyla aşmış bulunuyor. Olağanüstü halin bir hukuk rejimi olduğunu ve hukuk kuralları içerisinde yürütülmesi gerektiğini unutan iktidar önüne geçilemez bir şekilde özgürlük ve hak alanlarını daraltmaya devam ediyor” dedi.
OHAL’in herkes için tehdit haline geldiğini belirten Sarıhan, “12 Eylül, 10 yılı aşkın süre devam etti ve 90’lı yıllara kadar etkisini sürdürdü. Ancak bugün OHAL ile karşılaştığımız tablo, 10 yılı aşkın bir süre devam etmiş olan 12 Eylül sıkıyönetiminin baskı ortamlarında doğmuş olan hak ihlallerini fazlasıyla aşmış bulunuyor" diye konuştu.
Sarıhan, CHP olarak OHAL’in devamından yana olmadıklarını ve Başbakanlık’ın OHAL tezkeresine karşı “hayır” oyu kullandıklarını anımsatarak, Türkiye’nin temel hak ve özgürlükler açısından gerileme dönemine son verilmesi çağrısında bulundu.
CHP’li Sarıhan, Türkiye’deki insan hakları ihlallerini anlattığı “OHAL’de Ne Haldeyiz?” kitabını da basın mensuplarıyla paylaştı. Kitapta da bazı verilerin yer aldığı şu satırlar dikkat çekti:
- Darbe girişimi ardından 169 bini aşkın kişi hakkında adli işlem yapıldı. Bu kişilerden, 47 bin küsur kişi adli kontrol koşuluyla serbest kalabildi. 7 bin 605 kişi hakkında yakalama kararı çıkartıldı.
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı 140 bin kişi pasaportsuz bırakıldı. Adeta Türkiye, dışarı çıkılması yasak yarı açık bir cezaevine dönüştürüldü.
- 12 Eylül döneminde hakkında işlem yapılan öğretmenler 3 bin 854 idi. OHAL Darbesi’nin ardından işlerini kaybeden öğretmen sayısı bu rakamın nerdeyse 16 katı oldu. 60 bin 532 öğretmen görevden alındı.
- Yükseköğretimde görevden alınan akademisyen sayısı ise 12 Eylül döneminde 120 iken; bugün bu rakam aralarında barış bildirgesi imzacısı akademisyenler ile birlikte 4 bin 931 kişiye ulaştı.
- OHAL ilanının ardından toplam 124 bin civarında kamu görevlisi ihraç edildi. 12 Eylül döneminde ihraç edilen 35 bin küsur insanın neredeyse 3 buçuk katı olan bu rakamla sadece FETÖ’cüler değil, muhalif olan herkes kamudan uzaklaştırıldı.
Sarıhan kitabında gazeteciler ve medya kuruluşları ile ilgili de veriler paylaştı.
- OHAL boyunca 16 TV kanalı, 24 radyo, 63 gazete, 20 dergiyle birlikte toplam 178 medya kuruluşu kapatıldı. 184 gazeteci cezaevine konuldu. Kapatılan yayınevi sayısı ise 30’u buldu.
- 12 Eylül döneminde tutuklu gazeteci sayısı 31 iken, 20 Temmuz Darbesi’nden bugüne dek tutuklanan gazeteci sayısı, 12 Eylül’ün neredeyse 6 katına ulaştı. Bugün tutuklu gazeteci sayısı 184.
- 12 Eylül Döneminde gazeteciler hakkında istenen hapis cezası toplamda 4 bin iken, 20 Temmuz Darbesi’nden sonra 301 gazeteci hakkında 142 ağırlaştırılmış müebbet ve 4259 yıl 10 ay hapis cezası istendi. 18 gazeteciye Cumhurbaşkanı’na hakaretten istenen 90 yıl hapis cezası bu rakama dahil değil.
- 12 Eylül dönemi en çok işkencenin yaşandığı dönem olarak kayıtlara geçerken, o dönemde, işkenceye yönelik 9 bin 962 dava ve soruşturma açıldı. 15 Temmuz sonrası yaşanan işkence olayları ise televizyon kanallarında açıkça sergilenip, insan hakları örgütlerince hazırlanan raporlara; TBMM’ye şikayet dosyalarına girmiş olmasına rağmen etkili hukuk yollarına başvurma olanağı dahi verilmedi.
- 12 Eylül döneminde 544 güvenlik görevlisi işkence suçlaması ile hakim karşısına çıkartılırken, bugün aynı suçtan tek bir kişi bile sanık sandalyesine oturtulmadı.
- Toplumsal travma nedeniyle sadece geçtiğimiz 1 yılda 38 kişi intihar ederken 9 yıllık sıkıyönetim döneminde kayıtlara geçen intihar vakası 43 idi.
