ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda kongre üyelerinin sorularını yanıtladı. Blinken stratejik rakip olarak tanımladığı Çin, İsrail-Hamas çatışması, bazı NATO ülkelerinde gözlemlenen demokraside geriye gidiş, İran’ın nükleer programı, Rusya ve Afganistan’dan çekilme konu başlıklarına değindi.
Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda düzenlenen “Dış Politika Stratejisi ve 2022 Bütçe Talebi” başlıklı oturumda konuşan Blinken, ABD’nin 2022 mali yılında Dışişleri Bakanlığı için 58,5 milyar dolar bütçe talebinde bulunduklarını belirtti. ABD’nin dış politika önceliklerini ve bu önceliklere ne kadar kaynak ayrılmasını talep ettiklerini anlattı.
NATO’da demokrasi vurgusu
Oturumda söz alan NATO Parlamenter Asamblesi Heyeti Başkanı olan Demokrat Kongre Üyesi Gerry Connolly, NATO içinde Demokratik Dayanıklılık Merkezi kurulması önerisini gündeme getirdi.
ABD içinde 6 Ocak’taki Kongre baskını bağlamında demokrasi konusundaki kaygıyı dile getiren Connolly, bazı NATO üyeleri arasında demokraside geriye gidişin yaşandığını belirterek, NATO içinde kurulacak böyle bir merkezin yargı reformunun nasıl yapılacağı, parlamentoların demokratik bir şekilde nasıl işleyeceği ve hesap verilebilirliğin nasıl sağlanacağı konusunda bir kaynak olarak hizmet verebileceğini ve bu konuyla ilgili böyle bir merkezin kurulmasına ilişkin çalışma grubunun oluşturulması önerisine destek verdiğini söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, önümüzdeki hafta yapılacak NATO zirvesinin demokratik dayanıklılık dahil olmak üzere pek çok konunun konuşulması için önemli bir fırsat olacağını söyledi.
NATO’nun 2030 vizyonuna dikkat çeken Blinken, bu vizyonun en son 2010 yılında gözden geçirildiğini ve o dönem Rusya’nın bir ortak olduğunu Çin’in ise bu kadar varlık göstermediğini belirtti.
LGBT hakları
Oturumda Blinken’a aralarında Türkiye’nin de olduğu bazı ülkelerde LGBTİ hakları konusunda geriye gidişin olduğu ve ABD’nin bu konuda ne yapabileceği soruldu.
Blinken, bu ülkelerde demokraside geriye gidişin görülmesi sebebiyle LGBTİ haklarında da geriye gidişin olmasının sürpriz olmadığını; ABD’nin diplomatlarının bu konuda doğrudan diyalog içinde olduklarını; konuyu yakından takip ettiklerini belirtti.
“Söz edilen ülkeler ya da başka ülkelerde bir sorun gördüğümüzde, bu soruna dikkat çekiyor ve bu ülkelerle diyalogumuzda bu alanda ilerleme görmek istediğimizi anlamalarını sağlamaya çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
“Çin Olimpiyatları konusunda müttefiklerle istişare halindeyiz”
Oturumda Çin’in Şincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur Müslümanları’na yönelik muamelesi ve 2022 Pekin Kış Olimpiyatları’nın Çin’in insan kaynakları ihlalleri sebebiyle boykot edilmesi ya da başka bir şehirde yapılması çağrıları gündeme geldi.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, ABD’nin bu konuda müttefikleri ve diğer ülkelerle ortak bir yaklaşım belirlenmesi konusunda istişarede bulunduklarını söyledi.
İran’la nükleer görüşmeler
Biden yönetiminin İran’la nükleer anlaşmaya yeniden dönülmesi çabaları ve İran’ın bazı tesislerinde tespit edilen uranyum izlerine açıklama getirememesi de gündeme geldi. ABD Dışişleri Bakanı Blinken, İran’ın nükleer anlaşmaya yeniden uymaya başlamak amacıyla gerekenleri yapmaya istekli ve hazır olup olmadığının belirsiz olduğunu belirtti.
Blinken, İran’ın nükleer anlaşmayı ihlal etmeye devam etmesi halinde, nükleer silah için materyal toplaması gereken sürenin haftalarla ifade edileceğini söyledi. Bakan Blinken, “İran’ın programı ilerliyor. Bu ne kadar uzun sürerse, tek bir nükleer silah üretimi için gereken uranyumu üretme süresi de o kadar kısalacak. Haberlere göre bu süre birkaç aya inmiş durumda. Bu şekilde devam etmesi halinde, bu süre birkaç haftaya düşebilir” dedi.
ABD ve İran Nisan ayında İsviçre’nin Cenevre kentinde nükleer anlaşmayı yeniden canlandırmak amacıyla dolaylı görüşmelere başlamıştı. Görüşmelerin beşinci turu 2 Haziran’da sona ermiş, diplomatlar altıncı turun Perşembe günü başlayabileceğini belirtmişti.
İran 18 Haziran’da cumhurbaşkanlığı seçimi için sandığa gidiyor. Görüşmelerin Perşembe günü başlaması halinde İran’la bir anlaşmaya varılması için seçime kadar yalnızca sekiz gün kalmış olacak.
İsrail-Hamas çatışması ve ABD yardımı
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail ve Gazze’nin kontrolunu elinde bulunduran Hamas arasında 11 gün süren çatışmaların ardından ateşkesin sağlanmasından sonra bölgeye giderek temaslarda bulunmuştu. Biden yönetimi Gazze’nin yeniden inşası için toplam 360 milyon dolarlık bir kaynak sağlayacağını açıklamıştı.
Kongre oturumunda Dışişleri Bakanı Blinken’a bu yardımın Hamas’ı güçlendirmeden nasıl sağlanacağı sorusu yöneltildi.
Hamas’ın bölgedeki umutsuzluktan beslendiği yönünde bir anlayış olduğunu belirten Blinken, “İsrail, Birleşmiş Milletler, biz, Mısır ve diğer ülkeler olarak, yardım materyallerinin tünel yapımında ya da roket gücünü yeniden sağlamada kullanılmak üzere Hamas tarafından ele geçirilmesine sebep olmayacak şekilde bunu yapabileceğimizi düşünüyoruz. Böyle bir mekanizmanın olması çok önemli. Bu konuya ilişkin planlar geliştikçe Kongre’yi bilgilendirmeyi bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
Afganistan’dan çekilme
Kongre’deki oturumda ABD’nin Afganistan’dan çekilme süreci de gündeme geldi. Kongre üyeleri bir süredir Afganistan’da ABD’ye yardımcı olan Afgan tercümanlar ya da başka çalışanlara göçmen vizesi imkanı tanınması ve bu kişilerin ABD’ye getirilmesi konusunda çabaların olması gerektiği görüşünü dile getiriyor.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, “Bize Afganistan’da yardım etmek için hayatlarını riske atan ve Afganistan’dan ayrılmak isteyenlere gerek özel göçmen vize programı gerekse mülteci programı aracılığıyla yardımcı olmak için her olasılığa bakıyoruz” dedi.
Başkent Kabil’de pandemi sebebiyle vize mülakatlarında aksamaların yaşanması nedeniyle bir birikmenin yaşandığını belirten Blinken, “Tamamen çekilmiyoruz, kalıyoruz. Büyükelçiliğimiz orada olmaya devam ediyor, vize programlarımız devam ediyor. Diğer ortaklarımızın kalmasını sağlamak için çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Dış politika öncelikleri ve bütçe talebi
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, oturumda yaptığı konuşmada ABD’nin dış politikasının önemli unsurlarını oluşturan konu başlıkları ve bunlara ayrılması planlanan kaynaklara da değindi.
Blinken, küresel sağlık güvenliğine ve salgınların pandemiye dönüşmeden önce engellenmesi amacıyla yürütülecek küresel sağlık programlarına 10 milyar dolar kaynak talep ettiklerini söyledi.
İklim değişikliği ve uluslararası iklim programlarına 2,5 milyar dolar kaynak sağlanacağını belirten Blinken gelişmekte olan ülkelere de emisyon azaltma programlarını uygulamaları için destek verileceğini söyledi.
Demokrasinin dünya genelinde geliştirilmesi ve geriye gidişin durdurulması, insan haklarının desteklenmesi, yolsuzlukla mücadele, seçimler için teknik destek sağlanması ve bağımsız medya ve sivil topluma destek verilmesi gibi adımlar için 2,8 milyar dolarlık kaynak talep ettiklerini belirtti.
Blinken, Latin Amerika’dan düzensiz göçün temelinde yatan sebepleri çözmek için kapsamlı strateji geliştirilmesine destek amacıyla 4 yıl boyunca 4 milyar dolarlık yatırım yapılacağını söyledi.
Blinken, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın personel sayısında artış yapılacağını, teknoloji ve siber güvenliği modernize edeceklerini, dünya genelinde konsolosluk hizmetlerine doğrudan 320 milyon dolarlık kaynak ayrılacağını kaydetti.
ABD Dışişleri Bakanı, “Ulusal güvenliğimiz yalnızca silahlı kuvvetlerimizin gücüne değil, aynı zamanda etkili diplomasi yürütme kapasitemize bağlıdır. Bakan olarak önemli önceliklerimden biri Kongre’nin dış politika geliştirilmesindeki rolünü yeniden tesis etmek” ifadelerini kullandı.
