Dünyanın en çok ziyaret edilen kentlerinden Amsterdam'da, MoCo Müzesi (Modern Contemporary Museum- Modern Çağdaş Müze) efsane sokak sanatçısı Banksy'nin eserlerine ev sahipliği yapıyor. MoCo'da sergilenen Banksy'nin 50 eserinin yanı sıra, iki büyük eseri "Kırmızı Balonlu Kız- Her zaman umut vardır!" ve İntifada ayaklanmasında "Çiçek fırlatan Filistinli genç" eserleri müzenin dış duvarlarını da süslüyor.
Moco'nun da bulunduğu Amsterdam Müze Alanı (Museum Square- Museumplein) eski ve yeni eserlere bir arada ev sahipliği yapan üç müzenin bir arada bulunduğu bir alan. Ünlü Vangogh Müzesi, ReijksMuseum ve Modern Çağdaş yan yana.
MoCo'da Banksy ile birlikte 'İranlı Banksy kardeşler' olarak adlandırılan sokak sanatının ünlü isimleri Icy ve Sot'un çarpıcı eserleri de yer alıyor. Sergi, 15 Ocak 2019 tarihine kadar görülebilecek.
Bir sokak efsanesi
Banksy, 10 yıldır başta İngiltere, Amerika, Filistin ve İsrail olmak üzere dünyanın çeşitli ülkelerinde yaptığı çarpıcı duvar resimleriyle ünlenen bir sanatçı. Gerçek kimliğini saklaması onu bir efsane yaparken, "Gerilla sanatçı", "Duvar filozofu", "Çağdaş vandal" ya da "sanat teröristi" diye pek çok takma adı da var.
Savaşa, sisteme, kurumlara, kapitalizme, kapitalist tüketim alışkanlıklarına karşı muhalif çizimleriyle tüm dünyada etkili bir isim. Muhalif temaların yanı sıra eserlerinde barış, çevre, sevgi ve umut gibi dünyanın en basit temalarını, sokak sanatı dilinin en çarpıcı yöntemleriyle işlemeyi başarıyor.
Önce Londra ve Bristol sokaklarına 1990’larda çizmeye başladığı graffitilerle dikkat çekiyor. Ardından dünyayı sarsan savaş, sistem, çevre gibi sorunlara dahi dokunuşlarıyla ve çarpıcı yaklaşımıyla kısa sürede dünya çapında üne kavuşuyor. 2015'te kaçak olarak Filistin'e gelen Banksy'nin burada çizdiği eserler bütün dünyada büyük yankı uyandırdı.
Ama dünyanın 'yaşayan en esrarengiz sanatçısı', ünlü olmayı reddediyor ve sadece isminin bilinmesinin yeterli olduğu felsefesini savunuyor.
Kim olduğu bilinmese de, herkes onu, geceleri tüm dünya sokaklarına çizdiği çocuklar, balonlar, yaşlılar, polisler, askerler, fareler ve maymunlar gibi sembolleri kullanarak sistemi sert eleştiren eserlerinden tanıyor.
Banksy aslında kim?
İngiltere'nin Bristol kentinde doğduğu ve bir süre burada yaşadığı dışında Banksy hakkında doğrulanan hiçbir bilgi yok. Ancak o saklanmaya çalıştıkça, dünyanın ona ilişkin merakı da giderek artıyor. Hayranları, son olarak Paris'te 7 ayrı duvar resmi çizerek, eserleriyle Fransa'nın göçmen politikasını adeta topa tutan Banksy'nin kim olduğu sorusunun yanıtını arıyor.
Banksy'nin kimliği bilinmese de birçok kişi onun Bristol merkezli hip-hop grubu Massive Attack'in kurucu üyesi Robert Del Naja olduğunu düşünüyor. Banksy, Paris sokaklarını resmederken, Massive Attack'ın aynı günlerde Lyon kentinde konser vermiş olması da Banksy'nin, Robert Del Naja olduğu yönündeki şüpheleri artırıyor.
Moco Müzesi
Amsterdam'ın yeni sanat mekanı MoCo, 2016'da, Lionel ve Kim Logchies tarafından kurulmuş. Koons, Hirst, Haring gibi modern sanatçılarla yaptıkları çalışmalar sonunda modern sanat dünyasındaki tanıdıkları sayesinde müzeyi kuran çift, Amsterdam'da klasik müzelerin arasında, en büyük modern sanat eserlerine de ulaşımın sağlandığı ayrıcalıklı bir mekan oluşturmuş. Müze, dünyanın dört bir yanından gelen turistler de dahil, genç bir ziyaretçi kitlesi hedefliyor.
İşte Amsterdam'da Ocak 2019'a kadar görebileceğiniz Banksy sergisinden dünyanın hafızasına kazınan eserlerden bazıları:
Banksy sergisinde, sanatçının dünya duvarlarına kazıdığı "Eğer grafitti bazı şeyleri değiştirebilseydi yasaklanırdı", "Polise yalan söylemek asla yanlış değildir", "Kazananlar hiçbir zaman başarısızlığa uğramayanlar değil, hiçbir zaman vazgeçmeyenlerdir" gibi ünlü sözleri de yer alıyor.
Müzayede ve 'Moronlar'
Banksy 2006'da yaptığı bu eserinde satirik bir zekayla sanat pazarını eleştiriyor. Sanat eserlerine milyonlarca lira döken 'aptal tüketiciyi' eleştirse de, onun eserleri de sert eleştirdiği bu zenginler tarafından yüksek fiyatlar ödenerek satın alınıyor. Brad Pitt, Angelina Jolie çifti gibi pek çok ünlü sanatçı tarafından eserleri satın alındı. Madonna'nın Banksy hayranı olduğu, Justin Bieber’in koluna 'kırmızı balonlu kız' dövmesi yaptırdığı da biliniyor.
Kırmızı balonlu kız - "Daima Umut Vardır"- Londra
Özlem, heves, masumiyet ve umut... Banksy elindeki kalpli balonu uçuran bir kız çocuğunun umudunu çiziyor. Sanatçının 2003'te çizdiği bu eseri hiç şüphesiz 21'inci yüzyılın en ikonik imajları arasında yerini aldı.
Öpüşen Polisler - Brighton
Banksy bu duvar resmini 2004 yılında Brighton'da Prince Albert Pub'ın duvarına yaptı. Eşcinsellerin haklarını savunan ve homofobiye karşı bir eleştiri olarak bu eseri yaptı. Barın sahibi daha sonra buradan alınarak Amerika'da bir açık arttırmaya gönderdiği eserden kazanılacak paranın bölge için harcanacağını açıkladı.
Muz Kurgusu - Pulp Fiction - Londra
Banksy'nin 2007'de yaptığı Muz Kurgusu hayranı olduğu Quentin Tarantino'nun 1994'te çektiği kült filmi Pulp Fiction/Ucuz Roman filmine bir gönderme, Samuel L. Jackson ve John Travolta ellerinde silah yerine muz doğrultuyor.
"Şimdi Gülün Bakalım" - Los Angeles
Farelerin yanısıra, maymunlar Banksy'nin gözde kahramanlarından birisi. Banksy'nin 2002'de Los Angeles'ta çizdiği bu eserde maymun, "Şimdi gülün bakalım, yarın hesap vereceksiniz" diyor. Bu resim Ocean Rooms gece klübünün duvarlarına 2002'de çiziliyor.
Çiçek fırlatan Filistinli genç - 'Öfke'- Batı Şeria
Banksy'nin yine Batı Şeria duvarına çizdiği oldukça iz bırakan bir duvar resmi. Daha çok savaşı değil barışı imgeleyen bir ikon. Resimde çiçekler hariç, her yer siyah beyazdır, yalnızca çiçekler renklidir. Banksy'nin burada vermek istediği, "Eğer bir kavga yaşanacaksa, o da barış için olmalıdır" temasıdır. Bu duvar resmi ayrıca Banksy'nin kendi kitabı "Wall and Piece" in de kapağında yer aldı.
Barcode Leoparı - 'Kapitalist üretimin tutsakları'
Kanvas üzerine stencil sprey tekniğiyle 2002'de çizdiği eseri. Pek çok sanatçı barcode'u kapitalist tüketim sisteminin sembolü olarak kullandı. Banksy de bu geleneği sürdürerek, son derece çarpıcı bir tarzda, tüketimin bizleri demir parmaklıklar arkasındaki sirk hayvanları gibi esir aldığını işliyor. Demir parmaklıklar barcode çizgilerini temsil ediyor. Bu eser 'Hepimiz kapitalist sistemin tutsakları mıyız?', 'Hepimiz sadece bir numaradan mı ibaretiz?', gibi tam da Banksy'nin istediği pek çok soruyu akıllara getiriyor.
Kraliçe Lady Di
Sanatçı 2004 yılında çizdiği bu eserinde, İngiliz Sterlini’ndeki isim ve resimleri değiştiriyor. 10 sterlin üzerine Kraliçe Elizabeth yerine Lady Diana'nın resmini koyuyor, 'Bank of England' yerine de 'Banksy of England' yazıyor.
