Anayasa Mahkemesi Başkan Donald Trump’ın nüfusunun çoğunluğunu Müslümanlar'ın oluşturduğu 5 ülkeyle Kuzey Kore ve Venezuela'ya getirdiği seyahat yasağını onadı ve yasağın ayırımcılık oluşturacağı ya da başkanın yetkisini aşacağı yönündeki iddiaları reddetti. 4’e karşı 5 oyla kabul edilen karar, Trump yönetiminin politikalarına ilişkin olarak verilen ilk önemli karar niteliğinde.
Çoğunluk oyların görüşünü kaleme alan Anayasa Mahkemesi Başkanı John Roberts, Başkan’ın göç konusunda gerekli düzenlemeleri yapmak için geniş yetkisi olduğunu kaydetti.
Ancak Roberts, Trump’ın göçmenlikle ya da Müslümanlar’la ilgili sert açıklamalarını destekler yönde bir açıklama yapmaktan kaçındı.
Roberts, "Biz bu politikanın doğruluğunu tartışmıyoruz” dedi.
Seyahat yasağı zaten mahkemenin yasağı engellemeyi reddettiği Aralık ayından sonra uygulamaya girmişti.
Başkan Donald Trump, Anayasa Mahkemesi’nin kararının ardından attığı twitter mesajında “Anayasa Mahkemesi Trump’ın seyahat yasağını onadı. Wow!” diye yazdı.
Beyaz Saray tarafından yayınlanan açıklamasında Trump, kararı “Amerikan halkı ve Anayasa açısından büyük bir zafer” olarak nitelendirdi.
Trump, “Masum sivilleri hedef alan bu terör ve aşırıcılık çağında ülkemize gelenleri uygun şekilde elemeden geçirmeliyiz” dedi.
Karara karşı sesler yükseliyor
Kararla ilgili ilk tepkilerden biri Demokrat Senatör Chris Coons’tan geldi. Coons, “Anayasa Mahkemesi’nin kararı Başkan Trump’ın seyahat yasağının anayasaya uygun olduğunu söylüyor. Ancak karar, bu politikanın doğru veya haklı olduğu ya da Amerikan değerlerini yansıttığı anlamına gelmiyor” dedi.
Senato Hukuk Komisyonu üyelerinden Coons, Amerika’nın din ve milliyet temelli ayrımcılığı hoş karşılamayacağını göstermek için bir yasa teklifi sunacağını söyledi.
Coons, seyahat yasağının yalnızca ayrımcı olmadığını aynı zamanda yıkıcı ve Anayasa’daki prensiplerle ve ülkeyi kuranların tüm insanların istedikleri şekilde ibadet etmelerinin özgür olduğu yönündeki vizyonuyla kesin şekilde çeliştiğini söyledi. Coons, “mahkemenin kararı, yüksek ideallerimize ulaşmadan önce gidilecek çok yolumuz olduğunu gösteriyor” dedi.
Karara karşı oy kullanan yargıç Sonia Sotomayor “Mantıklı bir gözlemci kararın Müslüman karşıtı niyetle hareket edilerek alındığı sonucuna varacaktır” dedi. Sotomayor meslektaşlarının kararı alırken gerçekleri görmezden geldiğini, emsal kararları yanlış yorumladığını ve çoğu Amerikan vatandaşı olan sayısız aile ve bireyin acılarını görmezden geldiğini kaydetti.
Karşı oy kullananlar arasında yargıç Stephen Breyer, Ruth Bader Ginsburg ve Elena Kagan da vardı.
Yasak nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan beş ülkeye uygulanıyor. Bunlar İran, Libya, Somali, Suriye ve Yemen. Ayrıca Müslüman olmayan iki ülke Kuzey Kore ve Venezuela’nın hükümet yetkilileriyle aileleri de yasak kapsamında. Listede var olan bir diğer ülke Çad ise Nisan ayında kimlik tarama ve bilgi paylaşımı uygulamalarını geliştirdiği için listeden çıkarılmıştı.
Yönetim Çad’ın listeden çıkarılması kararının tamamen güvenlik kaygılarıyla ilgili olduğunu bildirmişti.
Başkan Trump göreve gelmesinden bir hafta sonra Ocak 2017’de yedi ülkeyi içeren ilk seyahat yasağını ilan etmişti.
Bu ülkelerden Amerika’ya seyahat edenlerin havaalanlarında gözaltına alınması ya da geri çevrilmesi ülke genelinde kaosa ve protestolara yol açmıştı. San Francisco’da temyiz mahkemesinin yasağı reddetmesiyle Trump kararı yeniden gözden geçirmişti.
Yasak yenilenmiş haliyle Mart 2017’de yeniden açıklandı. Irak listeden çıkartıldı. 90 gün boyunca uygulanacak yasağın İran, Libya, Somali, Sudan, Suriye ve Yemen’i kapsadığı ancak bu ülkelerden olup zaten vizesi olanları kapsamadığı belirtildi. Ancak yapılan değişiklikler yasağın önündeki yasal engelleri kaldırmadı.
Eylül ayında hazırlanan yeni bir karardaysa yasağın federal daireler tarafından her yönüyle incelendiği belirtildi ancak mahkemeyle ya da kamuoyuyla bu dairelerin görüşleri paylaşılmadı.
Hawaii ve Maryland’de federal hakimler yasağın yeni halinin de eskisinden farklı olmadığını belirterek yasağın uygulanmasını engelledi. Bu engelleme Richmond, Virginia ve San Francisco’daki federal temyiz mahkemelerince desteklendi.
