Cumhuriyetçi Parti başkan adayı Donald Trump, geçtiğimiz günlerde Orlando’da IŞİD’e bağlı olduğunu açıklayan Ömer Metin’in düzenlediği gece kulübü saldırısından sonra Müslüman göçmenlere uygulanmasını önerdiği yasağın kapsamını genişletti.
Kısa süre önce New Hampshire eyaletinde konuşan Trump, "Amerika’nın göçmenlik yasaları, başkana, kim olursa olsun Amerika’ya giriş yasağı koyma yetkisi tanır” dedi. Trump, başkan seçilmesi durumunda Amerika, Avrupa ya da müttefiklere yönelik terör saldırısı geçmişi olan ülkelerden göçmen kabulünü, bu tehditlerin nasıl bertaraf edileceği tam olarak anlaşılıncaya kadar askıya alacağını söyledi.
Peki Amerika kimlerin ülkeye giriş yapıp kimin yapmayacağına nasıl karar verir? Amerikan başkanı, sınırı bazı bireylere kapatma konusunda nasıl bir yetkiye sahiptir?
Amerika’da federal hükümet, ülkenin güvenlik ve istikrarına karşı tehdit oluşturan kişileri sınırların dışında tutmak için her zaman yoğun çaba sarfediyor.
Amerika’ya yasal giriş yapmak isteyen yabancı ülke vatandaşları, gerekli vize ya da yeşil kart almak için farklı aşamalarda taramadan geçiriliyor. AllLaw internet sitesi, Amerika’ya girişi yasaklayan bazı önemli gerekçeleri sıralıyor. Bu gerekçeler arasında bulaşıcı hastalığa, sabıka siciline ya da terör örgütleriyle bağlantıya sahip olmak var. AllLaw internet sitesine şu adresten erişim sağlamak mümkün: http://www.alllaw.com/articles/nolo/us-immigration/who-cant-get-in-to-united-states-inadmissibility-laws.html
Başkanlık yetkisi
1952 tarihli Amerikan Göçmenlik Tüzüğü ve Tabiyet Yasası uyarınca Amerikan başkanının kimi birey ya da gruplara Amerika’ya giriş yasağı koyma yetkisi bulunuyor. Bu yetkiler, şu sitede açıklanıyor: http://www.archives.gov/federal-register/codification/proclamations/03004.html
Tüzük, başkana, bir bildirge yayınlayarak Amerika’nın çıkarlarına zarar verebilecek yabancı kişi ya da grupların ülkeye girişini askıya alma ya da kısıtlama yetkisi tanıyor.
Federal Kayıt Sistemi’ne giren başkanlık bildirgesi, tüzük haline geliyor ve vize yasağı getiren gerekçeler listesine ekleniyor. Dışişleri Bakanlığı personeli, vize verirken bu listeye başvuruyor.
Mevcut bildirgeler
Şu anda kimi bireylere göçmenlik kısıtlaması getiren 16 başkanlık bildirgesi bulunuyor. Bu bildirgelerden biri, Haiti’de anayasal yönetimin getirilmesini engelleyen kişi ve grupların Amerika’ya girişini yasaklıyor. Sierra Leone’de askeri cuntaya bağlı olanların da Amerika’ya giriş yapmaları yasak.
Bu başkanlık bildirgelerinden hiçbiri, Amerika’ya giriş yapmayı dinsel nedenlerden ötürü yasaklamıyor. Bildirgelerin Trump’ın önerdiği ölçüde kısıtlayıcı olmaması da dikkat çekici.
Trump’ın California eyaletinin San Bernardino kentinde Aralık ayında girişilen terör saldırısından sonra getirdiği ilk önerisi, tüm Müslümanlar’ın Amerika’ya giriş yapmalarını yasaklamak şeklindeydi. Los Angeles Times gazetesi, İç Güvenlik Bakanlığı’ndan eski bir yetkilinin, Trump’ın tek bir inancı hedef aldığı yönündeki eleştirileri bertaraf etmek için önerisinin kapsamını genişlettiğini söylediğini yazdı.
Sorular artıyor
Los Angeles Times gazetesi, Trump’ın Müslümanlar’a getirmeyi önerdiği kısıtlamanın büyük olasılıkla yasal olduğunu bildiriyor. Ancak gazete, bir dine mensup kişilerin ve bazı ülke vatandaşlarının Amerika’ya gelmesini yasaklamanın hukuki sonuçlar doğuracağını, başkanın etkilerini çok geniş kapsamlı bir şekilde kullanmasının Anayasa Mahkemesi’nde sorgulanacağını da yazıyor.
CNN Televizyonu, Trump’ın çapı genişletilmiş yasak önerisinin, Amerikan vizesi bulunan, ancak göçmen statüsünde olmayan yaklaşık 40 ülke vatandaşı milyonlarca kişiyi kapsayacağını bildiriyor. CNN, bu öngörüyü, ay başında Dışişleri Bakanlığı’nın yayınladığı yıllık küresel terör raporundaki verilere dayandırıyor.
Terörist cenneti olarak ifade edilen 12 ülkeden biri de Afganistan. Orlando’daki gece kulübü saldırısını düzenleyen Ömer Metin’in ailesi de Afgan göçmeni.
Amerika’nın yakın tarihinden bazı yasak örnekleri
- 1954-Kaçak Meksikalı Göçmen İşçi Operasyonu: Amerikan hükümeti, ülkeye kaçak giren Meksikalı tarım işçilerini sınırdışı etmek için kolları sıvamış, Amerika-Meksika sınırı yakınlarındaki bölgelere düzenlenen baskınlar sonucu yaklaşık 300 bin Latin kökenli sınırdışı edilmişti.
- 1980-İranlılar: Demokrat Partili Başkan Jimmy Carter’ın 1979’da Tahran’daki Amerikan Büyükelçiliği’nde militanların Amerikalı personeli rehin almasıyla patlak veren krizden sonra imzaladığı başkanlık bildirgesi, İranlılar’ın Amerika’ya girişini yasaklamıştı.
- 1987-HIV ve AIDS krizi: Amerika, AIDS’in hızla yayıldığı yıllarda HIV virüsü taşıyan bireylere tıbbi yasak getirmeye başlamış, bu yasak, kaldırıldığı 2009 yılına kadar geçerli olmuştu.
