Amerika’yla Türkiye arasında gerginlik yaratan konular Türk lirasının Dolar karşısında değer kaybetmesine neden oluyor. Son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Amerika’nın Golan Tepeleri kararını eleştirmesinin ardından Türk lirasının değer kaybetmemesi için Türk yetkililer çaba sarf etti.
Ancak Türk lirasına olan güveninin azalması ve dövize yönelmesi nedeniyle bir kez daha lirada değer kaybı yaşandı.
Reuters Haber Ajansı Türk lirasının değer kaybetmesine neden olan Amerika-Türkiye ilişkilerindeki sorunlu konuları sıraladı.
S-400 füze savunma sistemi
Washington, Türkiye’nin NATO sistemleriyle uyumlu olmayan S-400 füze savunma sistemleri satın alma kararından endişe duyuyor. Amerika, yaptığı bir teklifle bu sistemler yerine Türkiye’nin, Mart ayı sonuna kadar karar vererek Patriot hava savunma sistemlerini satın almasını önerdi. Mevcut plana göre Rusya, S-400 füze savunma sistemlerini Türkiye’ye Temmuz ayından itibaren teslim etmeye başlayacak.
Amerikalı yetkililer eğer Türkiye S-400 füze savunma sistemi satın alırsa bunun Türkiye’nin F-35 savaş uçakları üretimi projesindeki konumunu tehlikeye düşüreceğini ve muhtemelen Amerika’nın Türkiye’ye yaptırım uygulayarak F-35 programından çıkarılacağını bildiriyor.
Suriye konusu
Amerika’nın, Türkiye’nin terör örgütü olarak gördüğü YPG’ye Suriye’de destek vermesi, Türkiye’nin tepkisine neden oluyor. Türkiye, Suriye’yle arasındaki sınırda bir güvenli bölge kurmak istiyor. Bu sayede Amerikan askerleri çekildiğinde, Türkiye sınırı yakınlarında YPG güçlerinin kalmayacağını garanti altına almayı hedefliyor.
Buna karşın Amerika, IŞİD’e karşı savaştaki ortağı YPG’nin zarar görmeyeceğinden emin olmak istiyor.
İran petrolü
Amerika geçen yıl itibariyle İran’a yönelik yeni yaptırımları devreye soktu ve İran’ın petrol satışını yasakladı. Ancak aralarında Türkiye’nin de bulunduğu bazı ülkeler için geçici bir muafiyet uygulaması getirdi. Amerika şimdi Türkiye’den İran’dan aldığı petrolü azaltmasını talep ediyor. Ancak enerji konusunda dışa bağımlılığı yüksek bir ülke olan Türkiye, İran’ı ana tedarikçi ülkelerden biri olarak görüyor.
Tutuklu konsolosluk çalışanları
Perşembe günü görülen davada mahkeme, Amerika’nın İstanbul Başkonsolosluğu çalışanı Metin Topuz’un tutukluluk halinin devamına karar verdi.
Topuz’un Ekim 2017’de tutuklanması iki ülke arasında ciddi bir diplomatik kriz yaratmış ve iki ülke arasında geçici bir süreyle vize hizmetlerinin askıya alınmasına neden olmuştu.
Bir başka konsolosluk çalışanı ev hapsinde tutulmaya devam ederken Adana’da görevli bir diğer çalışan da silahlı terör örgütüne üye olmak suçlamasıyla 4 yıl hapis cezasının ardından serbest kaldı.
Amerika’nın Ortadoğu politikası
Erdoğan, Amerika’nın İsrail’e desteğini sert biçimde eleştiriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Washington’un Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasının, Amerika’nın bölgedeki arabuluculuk rolünü sona erdirdiğini söylerken Amerika Başkanı Trump’ın son olarak Golan Tepeleri konusunda aldığı karar da yeni bir krizi tetikledi.
Erdoğan bu kararın ardından Trump’a seslenerek “Kimin arazisini İsrail’e veriyorsun?” ifadesini kullandı.
Venezuela
Amerika Başkanı Donald Trump, Venezuela’da muhalif lider Juan Guaido’ya destek verirken Erdoğan, Trump’ın bu tavrı nedeniyle şoke olduğunu söyledi ve Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’ya destek verdiğini açıkladı.
Halkbank
Geçen yıl Amerika’da yargılanan Halkbank eski Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla, İran’a yönelik yaptırımların delinmesine yardımcı olmak suçlamasıyla 32 ay hapis cezası aldı.
Washington’un, İran'a yaptırımları delmeye yönelik işlemler nedeniyle Halkbank’a da ceza kesmeyi düşündüğü ifade ediliyor.
Federal savcılar Atilla’yı İran asıllı altın tüccarı Rıza Sarraf’la işbirliği yapmakla suçladılar. Sarraf, suçunu itiraf ederek savcılıkla işbirliği yaptı.
Sarraf, Erdoğan’ın bilgisi dahilinde Türk yetkililere rüşvet verdiği ve bu şekilde İran ambargosunu delmek için Türk bankalarını kullandığı bir sistem kurduğunu iddia etti. Erdoğan bu davanın kendisine yönelik siyasi bir saldırı olduğunu söyledi.
Fethullan Gülen’in iadesi
Türkiye 2016 yılındaki darbe girişiminden sorumlu tuttuğu ve Amerika’da yaşayan Fethullah Gülen’in Türkiye’ye iade edilmesini istiyor.
Ancak Amerikan mahkemeleri iade işleminin gerçekleşmesi için Türkiye’nin iddialarını destekleyecek yeterli kanıtları mahkemeye sunmasını talep ediyor.
