Amerika Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’ndan resmen çekildi. Antlaşma “Soğuk Savaş” yıllarında 1987’de Rusya ve Amerika arasında imzalanmıştı.
Trump yönetimi Amerika’yı antlaşmadan çekme gerekçesi olarak Rusya’nın anlaşmayı ihlal etmesini gösterdi. Rusya bu iddiaları reddetti. Tarafların anlaşmanın devamı konusundaki görüşmeleri de sonuç vermedi ve bugün itibariyle Amerika resmen çekilmiş oldu.
1987 yılında imzalanan antlaşma 500 ila 5500 km menzile sahip karadan havaya tüm orta menzilli füzelerin geliştirilmesini yasaklıyordu.
Amerika Dışişleri Bakanı Mike Pompeo yaptığı açıklamada “Amerika, Rusya’nın kasten ihlal ettiğibu antlaşmanın artık bir parçası olmayacak. Rusya’nın antlaşmayı ihlal eder şekilde füzeler geliştirmesi Amerika’yı ve müttefiklerini doğrudan tehdit etmektedir. Rusya’nın antlaşmaya uymaması Amerika’nın öncelikli çıkarlarına zarar vermektedir” ifadelerini kullandı.
Üst düzey Trump yönetimi yetkilileri Moskova'nın Rusya toprakları üzerinde kritik Avrupa hedeflerini vurma kapasitesine sahip çok sayıda seyir füzeleri yerleştirdiğini ve bunun da antlaşmanın ihlali olduğunu belirtti.
Rusya ise bu füzenin menzilinin antlaşma kapsamı dışında olduğunu, bu nedenle de antlaşmanın ihlal edilmediğini savundu. Moskova NATO askeri sisteminde SSC-8 olarak bilinen Novator 9M729 füzesinin imha edilmesi talebini de reddetti.
Rus yetkililer Amerika’nın suçlamalarını reddetti ve Washington’un kasten bu şekilde davrandığını çünkü kendisinin füze geliştirmek istediğini öne sürdü.
Rus yetkililer ABD'den Avrupa'da kısa ve orta menzilli nükleer füzelerin yerleştirilmesi konusunda moratoryum uygulanması talebini iletti. Rus haber ajansı TASS'ın haberine göre Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov "ABD ve diğer NATO ülkelerine bizim gibi kısa ve orta menzilli füzelerin konuşlandırılması konusunda benzer bir moratoryum uygulama olasılığını değerlendirmeleri önerisinde bulunduk" dedi.
Putin: "Silahlanma yarışı istemiyoruz"
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin bir silahlanma savaşı istemediğini ve önce ABD yapmadıkça Rus füzelerini konuşlandırmayacağının sözünü verdi. Ancak Putin Washington'un böyle bir adım atması halinde Rusya'nın da ABD kara sularına yakın bölgelerdeki Rus gemileri ya da denizaltılara hipersonik nükleer füze yerleştirmek zorunda kalacağı uyarısında bulundu.
Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması 1987 yılında dönemin Amerika Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov tarafından imzalanmıştı. Antlaşma o tarihten bu yana yürürlükteydi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise Rusya'nın moratoryum talebini "Güvenilir bir teklif değil" sözleriyle reddetti. Stoltenberg, NATO'nun Rusya'nın yaptığını yapmayacağını ve ittifakın yeni bir silahlanma savaşı istemediğini belirtti.
Söz konusu anlaşmayla ilgili yaşanan kriz Soğuk Savaş'ın 1991'de sona ermesinden bu yana ABD ve Rusya arasındaki sürtüşmeyi daha da gerginleştiriyor. Bazı uzmanlar antlaşmanın çöküşünün diğer silah denetimi anlaşmalarına da zarar verebileceğini ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesi amacıyla tasarlanmış küresel sistemdeki erozyonu hızlandırabileceği uyarısında bulunuyor.
NATO üyeleri İngiltere ve Polonya krizden Moskova'yı sorumlu tuttu. İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab Twitter'dan yaptığı açıklamada "Kurallara dayalı uluslararası sistemi kaale almamaları Avrupa'nın güvenliğini tehdit ediyor" diye yazdı.
Avrupalı yetkililer antlaşmanın çökmesi halinde Avrupa'nın yeniden ABD ve Rusya'ya ait nükleer silahlı orta menzilli füze sistemleri için bir platform olmasından endişe ediyor.
