Yaklaşık 20 yıl önce kökü kurutulan kızamık vakaları Amerika’da yeniden hortladı. Hastalık Kontrol ve Önleme merkezi 2019 yılının başından bu yana yani sadece son iki buçuk ayda 228 yeni kızamık vakasının görüldüğünü açıkladı. Merkez, bu hızla bu yıl kızamık görülen hasta sayısının 2014’teki vakaları da aşabileceğini açıkladı. Bu sayı 2014’te 667’ydi. 2017’de tüm yıl boyunca görülen vaka sayısı da 372’ydi.
Kızamığın görüldüğü California, Colorado, Connecticut, Georgia, Illinois, Kentucky, New Jersey, New York, Oregon, Texas ve Washington’a son olarak New Hampshire eyaleti katıldı.
Salgının olduğu eyaletler kendi önlemlerini almaya çalışıyor. New York eyaletinde federal bir yargıç, aşısız olan 40 çocuğun eğitim gördükleri okullara gitmelerini engelleyen yasağı sürdürme kararı aldı.
Eyaletin Rockland ilçesinde görülen salgın nedeniyle 40 çocuk geçen Aralık ayından beri eğitim göremiyordu. Rockland Sağlık Müdürlüğü, aşılanma oranı yüzde 95’in altında olan okullarda okuyan aşısız çocukların evde kalması gerektiğine hükmetmişti. Aşı karşıtı ailelerse bu yasağın dini gerekçeleri ihlal ettiğini öne sürerek dava açmıştı. Rockland’da 2018’in Ekim ayından bu yana 145 kızamık vakası tespit edildi. Salgın daha çok, İsrail’i ziyaretlerinde kızamık kapan ve aşı oranının düşük olduğu Ortodoks Yahudi cemaati içinde baş gösterdi.
Seyahat ve aşı karşıtlığı nedeniyle hızla yayılıyor
Özellikle çocuklarda önde gelen ölüm nedenlerinden biri olan kızamık, Amerika’ya başka ülkelerden giriyor. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi verilerine göre 2018’de 82 yolcu kızamık virüsünü Amerika’ya taşıdı.
Ancak kızamık virüsünün salgına yol açmasının bir başka önemli nedeni de anne babaların çocuklarını aşılatmamaları. Amerika’yı alarma geçiren salgının nedeni de bu.
Amerika'da 18 eyalette dini inançları, kişisel ya da felsefi itirazları gereği ailelerin çocuklarını aşılatmamalarına izin veriliyor. Ebeveynler arasında kızamık-kızamıkçık ve kabakulaktan korunmak için yapılan karma aşının çocuklarda otizme neden olduğu inancı, aşı karşıtlığını da arttırıyor. Bu inanç, 1998'de İngiliz cerrah Andrew Wakefield'ın ünlü tıp dergisi Lancet’ta yayınlanan araştırmasına dayanıyor. Son 20 yıldır yapılan araştırmalarda bu karma aşıyla otizm arasında bir bağlantı kurulamadı.
2010’da birçok soruşturma sonrasında Andrew Wakefield İngiltere'de meslekten men edildi; Lancet da araştırmayı yayından kaldırdı. Araştırmasından ve iddiasından geri adım atmayan Wakefield ise hala aşı karşıtı lobi içinde güçlü bir isim.
‘’Kızamık en büyük 10 sağlık tehdidinden biri”
Wakefield’ın araştırması sonrası gerileyen aşı oranı hala Dünya Sağlık Örgütü'nün istediği yüzde 95’in üzerine çıkamadı. Örgüte göre aşı karşıtlığı dünyanın en büyük 10 sağlık tehdidi arasında. Kızamık vakalarının sayısı 2017’de bir önceki yıla göre yüzde 30 artarak 173 bin 330’a çıktı.
Örgüt verilerine göre 2017’de dünya çapında çoğu çocuk 110 bin kişi kızamık nedeniyle hayatını kaybetti. 2018’de Avrupa’da 80 bin kızamık vakası görüldü; 72 kişi hayatını kaybetti.
İtalya’da ülke çapında önlem
12 Mart 2019 itibariyle de İtalya, 6 yaş altı aşısız çocukların okullara kabul edilmesini yasakladı. Düzenlemeye göre aileler resmi bir belge sunamazsa bu çocuklar yuvalara ya da anaokullarına kabul edilmeyecek.
6 ila 16 yaş arası çocuklara okul yasağı getirilmeyecek, ancak çocuklarını aşısız olduğu halde okula gönderen aileler 500 Euro'ya kadar para cezasına çarptırılabilecek.
Bu aşılar karma aşı dışında suçiçeği ve çocuk felci aşısını da kapsıyor.
2017’de kabul edilen ve dönemin Sağlık Bakanı Beatrice Lorenzin'e atfen ‘Lorenzin yasası' olarak anılan düzenleme, çocukların okula başlamadan önce zorunlu aşıları tamamlamasını öngörüyordu. Aşıların tamamlanması gereken son tarih 10 Mart 2019’du. Sağlık Bakanlığı bu tarihte bir uzatmaya gidilmesini de kabul etmedi.
Kızamık son derece kolay bulaşabilen bir hastalık. Daha belirti göstermeden taşıyıcıdan sağlıklı insanlara geçebiliyor. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu kızamığın nasıl bulaştığını, ‘’Kızamıklı kişi, döküntüsü başlamadan dört gün önce ve başladıktan dört gün sonraki dönem arasında hastalığı başkalarına bulaştırabilir. Kızamık virüsü burun ve boğaz içindeki salgılarda bulunur. Kişi hapşırdığı ya da öksürdüğü zaman mikroplar damlacık ile etrafa yayılır. Havada veya bulaştığı zeminde iki saat süre ile canlı kalıp başkalarına bulaşabilir’’ şeklinde tarif ediyor.
