Almanya'da son dönemde sürekli artan ve kapatılamayan kalifiye eleman açığına paralel, emeklilik yaşının yükseltilmesi tartışmaları gündemi belirliyor.
Ülkede pek çok sektörde ciddi bir eleman sıkıntısı çekiliyor. Hem işverenler hem de siyaset bu açığın ülke dışından getirilecek iş gücüyle kapatılmasını hedefliyor. Ancak demografik gelişmeler sorunun giderek büyüyeceğini kanıtlıyor.
Almanya‘da çalışanların yüzde 23‘ü 55 yaşının üzerinde. Bu da şu andaki emeklilik yaşından yola çıkınca önümüzdeki 10 yılda en az 7 milyon 300 bin kişinin emekli olacağı anlamına geliyor.
Emekliye ayrılacaklardan 2 milyondan fazlası ise kalifiye eleman sıkıntısı çekilen sektörlerden.
"Emeklilik yaşı 70'e çıkarılsın" önerisi
2050’li yıllara gelindiğinde her üç kişiden birinin 67 yaş üzerinde, yani geçerli emeklilik yaşında olacağı, önlem alınmazsa nüfustaki dengesizliğin bakım giderlerinin ve emeklilik kasasının finansmanını çökerteceği ve toplumun refahının tehlikeye gireceği belirtiliyor.
İş dünyasından ve bazı ekonomistlerden gelen öneri ise 67 olan emeklilik yaşının artan yaşam beklentisine de endekslenerek yükseltilmesi.
Son olarak Metal Sanayi ve Elektro Endüstrisi İşverenleri Birliği Başkanı Stefan Wolf, emeklilik yaşının kademeli olarak 70’e çıkarılmasını talep ederek, tartışmalara yeni bir ivme kazandırdı.
Wolf, "Demografik gelişmeye, sosyal ve emeklilik fonlarının yüküne bakarsanız, rezervler tükendi. Daha uzun ve daha fazla çalışmamız gerekecek. Ortalama insan ömrü uzadığı için kademeli olarak emeklilik yaşını 70’e çıkarmamız gerekecek" şeklinde konuştu.
Bir diğer teklif emeklilik maaşının enflasyona endekslenmesi
Ülkenin en önemli ekonomistlerden Martin Werding ise bu önerinin doğru olduğunu belirterek, ekonomik dengeleri göz önünde bulundurarak, esnek emekli yaşı uygulanmasını teklif etti.
Sosyal politika ve kamu maliyesi konusunda Federal Hükümet’e danışmanlık yapan Werding, emeklilik yaşının 2054 yılında kadar 69’a yükseltilmesini önerdi.
Tartışma yaratması beklenen bir diğer teklifi ise, emeklilik maaşlarının enflasyon oranına endekslenmesi oldu.
Werding buna göre enflasyonun yüksek olduğu bir yılda emeklilik maaşına zam yapılırken, enflasyonun düştüğü bir yılda ise maaşların aynı oranda azaltılmasını önerdi.
Daha önce de ekonomistler, vasıflı işçi sıkıntısı olduğunu için gelecek yıllarda çalışanların daha fazla ücret talep edeceklerini ve bunun da enflasyonu tetikleyeceğini ileri sürerek, emekliliğin daha sonra başlamasını istemişti.
Siyasetçiler 70 yaşında emekliliğe şimdilik karşı
Emeklilik yaşı yaklaşanları daha şimdiden tedirgin eden bu önerilere siyaset, sendikalar ve sivil toplum örgütleri şimdilik sıcak bakmıyor.
Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Hubertus Heil koalisyon anlaşmasında, yasal emeklilik yaşını yükseltmeme konusunda anlaştıklarını hatırlatarak, bu yönde bir planları olmadığını dile getirdi.
Ancak bazı uzmanlar, yüksek enflasyon, kalifiye eleman azlığı ve emeklilik kasalarındaki yüksek borçlar nedeniyle gelecek yıllarda emeklilik yaşının yükselmesine alternatif olmayacağını ve siyasetçilerin de bu noktaya gelmesi gerekeceğini vurguluyor.
Almanya’da mevcut durumda emeklilik yaşı çalışanların ne zaman doğduğuna bağlı olarak belirleniyor. Buna göre 1947’den önce doğanlar için sınır 65 yaş.
1947 ile 1963 yılları arasında doğanlar için normal yaş sınırı kademeli olarak yükseliyor. 1964 veya daha sonra doğanlar için bu emeklilik yaşı 67.
Emeklilik yaşı en yüksek ülke Yunanistan
Avrupa’nın diğer ülkelerinde emeklilik yaşı ülkeden ülkeye göre farklılık gösteriyor. Fransa’da şu anda 62 olan emeklilik yaşının 2023 yılından itibaren aşamalı olarak 2032’de 65‘e yükseltilmesi, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un seçim vaatleri arasında yer almıştı. İtalya’da çalışanlar 66 ve 67 yaşında emeklilik hakkı kazanıyor.
Avrupa’da emeklilik yaşı en yüksek ülkeyse Yunanistan. Yunanistan'da erkekler de kadınlar da 67 yaşında emekli oluyor.
Amerika’da ise sigortalı çalışanlar 65 yaşında emeklilik hakkı elde ediyor. Ayrıca eksik maaş almayı kabul eden kişiler 62 yaşında da emekli aylığı almaya başlayabiliyor.
Türkiye’de çalışan kişilerin emeklilik yaşı belirlenirken sigorta başlangıç tarihi dikkate alınıyor. Kişinin çalışma hayatına başladığı tarihe göre emeklilik hakkı elde edeceği yaş da değişiklik gösteriyor.
Son düzenlemelerle birlikte erkek çalışanların en az 60 yaşını ve belirli prim gününü tamamlamış olmaları gerekiyor. Kadınlarda ise en erken emeklilik yaşı 58 olarak düzenleniyor.
