STRASBOURG —
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), son dönemde Ermeni diasporasının da etkisiyle bazı Avrupa ülkelerinde sürekli gündemde tutulmaya çalışılan, “Ermeni soykırımının” inkarının cezalandırılması çabalarına ağır darbe indiren bir karar aldı.
İsviçre’nin üç farklı kentinde yaptığı konuşmalarda Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ermenilere soykırım yapıldığı iddialarını “uluslararası yalan” olarak nitelediği için hakkında dava açılan ve cezalandırılan İşçi Partisi Lideri Doğu Perinçek, AİHM’de bu ülke aleyhine açtığı davayı kazandı.
İsviçre yargısı nezdinde yaptığı başvurular sonuçsuz kaldığı için davayı 2008’de AİHM’e taşıyan Perinçek, ifade özgürlüğünün ihlal edildiği tezini işledi. Türkiye’nin de 2010’dan bu yana müdahil olduğu davada İsviçre, dünya genelinde 20’den fazla ülkenin 1915 olaylarını soykırım olarak tanıdığı tezini işledi. Perinçek’i, “ırkçı ve milliyetçi” olarak tanımlayan İsviçre, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlüğünü garanti altına alan maddesini ihlal etmediğini savundu.
Perinçek ise “Ermeni soykırımı” iddialarını reddeden tek ismin kendisi olmadığını belirterek, Fransız Anayasa Konseyi’nin “Ermeni soykırımını inkar eden kişileri cezalandıran yasaların Fransız Anayasası’na aykırı olduğuna” ilişkin kararını örnek gösterdi.
Türk hükümeti de Perinçek’in soykırım kavramının İsviçre hukukunca tanımlanmasına karşı çıktığını ve tarihçiler arasında halen süren tartışmalarda hakemlik yapma görevinin AİHM’ye düşmediğini dile getirdi. Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde “Ermeni soykırımını inkar” nedeniyle cezai mahkumiyet veren bulunmadığının altını çizen Türkiye, Yahudi soykırımı ile 1915 olayları arasında karşılaştırma yapmanın mümkün olmadığını belirtti.
İsviçre’nin, “1915’te yaşananların soykırım olduğu konusunda genel bir konsensüs olduğu” yönündeki yaklaşımını muğlak bulan AİHM, Türkiye’nin 1915 olayları ile Nazi soykırımının karşılaştırılamayacağı tezine hak vererek, “Nazi rejimi tarafından işlenen suçları inkar edenlerin cezalandırılmalarının Nüremberg Mahkemesi tüzüğü kapsamında yapıldığını” hatırlattı.
Bazı olayların soykırım olarak tanınması ile resmi görüşe karşı çıkan bireylerin cezalandırılmalarının anayasaya aykırılığı arasında çelişki olmadığını vurgulayan AİHM, Perinçek’i mahkum ederken kullanılan gerekçeleri yetersiz buldu.
İsviçreli hakimlerin yetkilerini aştığına kanaat getiren AİHM, Perinçek hakkındaki mahkumiyet kararının sosyal bir ihtiyaçtan kaynaklandığının ve demokratik bir toplumda gerekli olduğunun kanıtlanamadığı sonucuna vardı.
İsviçre, Perinçek’in maddi ve manevi tazminat taleplerini geri çeviren AİHM’nin kararına, 3 ay içinde itiraz etme hakkına sahip. Kararın kesinleşmesi halinde Perinçek’in açtığı davada alınan karar benzer davalar için emsal oluşturacak.
İsviçre’nin üç farklı kentinde yaptığı konuşmalarda Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ermenilere soykırım yapıldığı iddialarını “uluslararası yalan” olarak nitelediği için hakkında dava açılan ve cezalandırılan İşçi Partisi Lideri Doğu Perinçek, AİHM’de bu ülke aleyhine açtığı davayı kazandı.
İsviçre yargısı nezdinde yaptığı başvurular sonuçsuz kaldığı için davayı 2008’de AİHM’e taşıyan Perinçek, ifade özgürlüğünün ihlal edildiği tezini işledi. Türkiye’nin de 2010’dan bu yana müdahil olduğu davada İsviçre, dünya genelinde 20’den fazla ülkenin 1915 olaylarını soykırım olarak tanıdığı tezini işledi. Perinçek’i, “ırkçı ve milliyetçi” olarak tanımlayan İsviçre, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlüğünü garanti altına alan maddesini ihlal etmediğini savundu.
Perinçek ise “Ermeni soykırımı” iddialarını reddeden tek ismin kendisi olmadığını belirterek, Fransız Anayasa Konseyi’nin “Ermeni soykırımını inkar eden kişileri cezalandıran yasaların Fransız Anayasası’na aykırı olduğuna” ilişkin kararını örnek gösterdi.
Türk hükümeti de Perinçek’in soykırım kavramının İsviçre hukukunca tanımlanmasına karşı çıktığını ve tarihçiler arasında halen süren tartışmalarda hakemlik yapma görevinin AİHM’ye düşmediğini dile getirdi. Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde “Ermeni soykırımını inkar” nedeniyle cezai mahkumiyet veren bulunmadığının altını çizen Türkiye, Yahudi soykırımı ile 1915 olayları arasında karşılaştırma yapmanın mümkün olmadığını belirtti.
İsviçre’nin, “1915’te yaşananların soykırım olduğu konusunda genel bir konsensüs olduğu” yönündeki yaklaşımını muğlak bulan AİHM, Türkiye’nin 1915 olayları ile Nazi soykırımının karşılaştırılamayacağı tezine hak vererek, “Nazi rejimi tarafından işlenen suçları inkar edenlerin cezalandırılmalarının Nüremberg Mahkemesi tüzüğü kapsamında yapıldığını” hatırlattı.
Bazı olayların soykırım olarak tanınması ile resmi görüşe karşı çıkan bireylerin cezalandırılmalarının anayasaya aykırılığı arasında çelişki olmadığını vurgulayan AİHM, Perinçek’i mahkum ederken kullanılan gerekçeleri yetersiz buldu.
İsviçreli hakimlerin yetkilerini aştığına kanaat getiren AİHM, Perinçek hakkındaki mahkumiyet kararının sosyal bir ihtiyaçtan kaynaklandığının ve demokratik bir toplumda gerekli olduğunun kanıtlanamadığı sonucuna vardı.
İsviçre, Perinçek’in maddi ve manevi tazminat taleplerini geri çeviren AİHM’nin kararına, 3 ay içinde itiraz etme hakkına sahip. Kararın kesinleşmesi halinde Perinçek’in açtığı davada alınan karar benzer davalar için emsal oluşturacak.
