BM Güvenlik Konseyi’nin Tahran’a silah ambargosunu uzatmaması halinde ABD’nin tüm BM yaptırımlarının geri dönmesini tetikleyebileceği uyarısında bulunmasına İran Dışişleri Bakanı’ndan yanıt geldi. Muhammed Zarif, ABD’nin açıklamasını ‘‘saçma iddialar’’ olarak değerlendirdi.
2015 yılında İran’la varılan uluslararası nükleer anlaşmanın kapsamına göre BM ambargosunun süresinin Ekim ayında dolması bekleniyor. Başkan Donald Trump, 2018 yılında ABD’yi nükleer anlaşmadan çekmişti. Ancak ABD’li yetkililer, anlaşmanın Amerika’yı hala katılımcılar arasında saymasının yaptırımları tetikleyebileceği görüşünü öne sürüyor.
Zarif, gazetecilere yaptığı açıklamada, ‘‘ABD’li yetkililer tarafından yapılan saçma iddialar; bunlar yeni şeyler değil’’ dedi. Zarif, ‘‘Corona virüsüne karşı dezenfektan içilmesini tavsiye edenlerden anlaşmadan çekildikten sonra bile imzacılar arasında olduklarını duymak sürpriz değil’’ ifadelerini kullandı.
Başkan Donald Trump’ın bir basın toplantısında dezenfektan ve mor ötesi ışınların insan bedeninde Corona virüsüne karşı kullanımı konusunda araştırma önerisi getirmesi, tartışma yaratmıştı. Trump, o sözleri için “kinaye yaptım” demişti.
Bundan iki hafta önce adını açıklamayan bir ABD yetkilisi, Washington’un BM yaptırımlarını yeniden başlatma planlarını İngiltere, Fransa ve Almanya ile paylaştığı belirtilmişti.
ABD’nin İran özel temsilcisi Brian Hook, daha sonra bunu doğrulamıştı. Hook, Wall Street Journal gazetesinde kaleme aldığı yazıda, ‘‘ABD o ya da bu şekilde ambargonun yürürlükte kalmasını sağlayacak’’ demişti. ABD’nin bir Güvenlik Konseyi taslağı hazırladığını söyleyen Hook, destek kazanmak için diplomasi yoluyla baskı uygulayacağını belirtmişti.
Güvenlik Konseyi’ne gelen bir tasarının 15 üyeli konsey tarafından kabul edilmesi için dokuz ‘‘evet’’ oyu alması ve Rusya, Çin, ABD, Fransa ile İngiltere tarafından veto edilmemesi gerekiyor.
Hook, kaleme aldığı yazıda, ‘‘ABD diplomasisi bir veto ile hayalkırıklığı yaşarsa ABD’nin silah ambargosunu yenilemek için kullanabileceği başka araçlar da var’’ demişti. Hook, uluslararası nükleer anlaşmanın taraflarından birinin, İran’a silah ambargosunu da içeren BM yaptırımlarını yeniden tetikleyebileceğini hatırlattı.
Tahran’a yönelik yaptırımlar, 2015 yılında ABD, Rusya, Çin, Almanya, İngiltere ve Fransa’yla yapılan ve nükleer silah geliştirmesini önlemeyi hedefleyen nükleer anlaşma sonucu kaldırılmıştı. Anlaşma, İran’ın anlaşmayı ihlal etmesi halinde yaptırımların geri dönmesini içeriyor.
ABD Başkanı Donald Trump, 2018’de anlaşmadan ABD’yi çektiğini açıklamış ve eski başkan Barack Obama döneminde varılan anlaşma için ‘‘Şu ana kadar yapılan en kötü anlaşma’’ ifadesini kullanmıştı. ABD’nin BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesini tetikleyebileceğini açıklamasının gerekçesiyse hala bu anlaşmanın imzacıları arasında görünmesi.
Rusya’nın BM temsilcisi Büyükelçi Vassily Nebenzia da konuyla ilgili olarak, ‘‘Anlaşmadan çekildiler, yaptırımları tetikleme hakları yok’’ ifadesini kullanmıştı.
Öte yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musavi, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın İran ve dört diğer ülkenin ABD’nin terörle mücadele çabalarına tam destek vermedikleri şeklindeki raporuyla ilgili yorum yaptı.
Musavi, Twitter mesajında ‘‘Farklı terör gruplarını kurma, onlara mali destek sağlama ve onları silahlandırma konusunda geçmişi olan; devlet terörü sicili bulunan ve bir terörist rejime desteği açık olan ABD, terörle mücadeleyi ölçmek konusunda iyi bir ibre olamaz’’ ifadelerini kullandı.
