Avrupa antlaşmalarına aykırı unsurlar içeren yaklaşık 30 anayasal değişikliğin geçmesini sağlayan Macaristan Başbakanı Viktor Orban’a yönelik tonunu sertleştiren Avrupa Birliği Komisyonu, üç uyarı mektubuyla ihlal süreci başlattı. Bu süreç, bir üye ülkenin Avrupa Birliği ilke ve kurallarına uymaması halinde başlatılan ve ilgili ülkenin prestiji açısından hiç de olumlu sonuçlar doğurmayan bir içeriğe sahip olmasıyla dikkat çekiyor.
Daha önce Orban’ı en üst düzeyden iki kez uyaran ancak herhangi bir sonuç alamayan Avrupa Birliği Komisyonu, Macaristan’da 1 Ocak’ta devreye giren anayasal değişikliklerle ilgili olarak belli bir süredir hukuki analiz çalışması yürütüyordu. Bu çalışmadan çıkan veriler doğrultusunda üç ihlal belirleyen Avrupa Birliği Komisyonu, Orban hükümetini uyarma ve gerekli değişiklikleri yapmasını talep etme kararı aldı. İhlal belirlenen alanlar ise Macaristan Merkez Bankası ile veri koruma kurumunun bağımsızlığı ve yargıçların emeklilik yaşlarının düşürülmesi oldu. Komisyon, yargının bağımsızlığı konusunda da Budapeşte’den detaylı bilgi talep etti.
Bu aşamadan sonra Orban’ın atacağı adımlar beklenecek. Normalde sürecin ilk aşamasında ilgili hükümete iki aylık bir süre tanınsa da Orban hükümetinden en geç 17 Şubat’a kadar gerekli adımları atması talep edildi. Macar hükümeti Brüksel’i tatmin edici açıklamalar yapmak ve talep edilen değişiklikleri yapmak durumunda. Şu ana kadar olduğu gibi çağrılara kayıtsız kalınması halinde ise Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın devreye girmesi gündeme gelecek.
Avrupa Birliği Komisyonu, istenen yasal düzenleme değişikliklerini yapmadan Macaristan’ın peşini bırakmama konusunda oldukça kararlı olduğu izlenimi veriyor. Ancak Orban’dan şu ana kadar ciddi bir geri adım sinyali gelmemesi ve Macaristan’ın Brüksel’in uyarısına rağmen bildiğini okuması durumunda izlenecek strateji Avrupa Birliği kurumları nezdinde sıkıntı yaratıyor.
Özellikle Avrupa Parlamentosu’ndan, Birlik ilke ve değerlerini ihlal eden ülkelerin oy hakkının askıya alınmasını öngören 7. maddenin devreye sokulması yönünde çağrılar yükselse de Komisyon, bunu son çare olarak görüyor. 7. maddenin hayata geçirilmesi Avrupa Parlamentosu üyelerinin, Avrupa Birliği Komisyonu üyelerinin ya da 9 üye ülkenin talebi ve Avrupa Birliği Konseyi’nin nihai onayıyla mümkün olabiliyor. Macaristan konusunda şu ana kadar sadece Fransa, Finlandiya ve Lüksemburg’un çok sert çıkış yapması diğer ülkelerin ise net bir pozisyon takınmaması bu maddenin devreye sokulma ihtimalinin halen oldukça düşük olduğunu gösteriyor.
Sadece siyasi değil ekonomik baskı altında da olan ve kısa sürede ciddi düzeyde kaynağa ihtiyaç duyan Orban hükümetinin belli bir aşamada geri adım atması bekleniyor. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, sorunun mümkün olan en kısa sürede halledilmesinin herkesin yararına olacağı görüşünde.
Komisyon ihlal süreci başlatarak “antlaşmaların koruyucusu” olmanın kendisine verdiği görevin ilk aşamasını tamamladı. Konu çarşamba günü de Avrupa Parlamentosu’nun gündemine geliyor. Oturumun en dikkat çekici yanını ise Orban’ın katılımıyla yapılacak olması oluşturuyor. Katılım talebi Orban’dan gelirken yapılacak tartışmaların son derece hararetli olmasına kesin gözüyle bakılıyor.
