ABD, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi'nin Sırp üyesi Milorad Dodik ile bazı Bosnalı yetkililere, ülkede yolsuzluğa ve istikrarsızlığa sebep oldukları gerekçesiyle yeni yaptırımlar açıkladı.
Geçmişte resmi görevlerde bulunan bazı isimlerin de yer aldığı yaptırım açıklamasında Washington, istikrarsızlaştırma ve yolsuzlukla bağlantılı kişilere karşı daha fazla önlem alacağı uyarısında bulundu.
Maliye Bakanlığı yaptığı açıklamada, halihazırda başka ABD yaptırımlarına tabi olan Dodik'i yolsuzlukla ve Bosna Hersek'in istikrarını ve toprak bütünlüğünü tehdit etmekle suçladı.
Bakanlık ayrıca medya kuruluşu Alternativna Televizija'ya (ATV) da yaptırım uyguladı. ABD, Dodik'in kişisel kontrol uyguladığı medya kuruluşunu kendi gündemi için kullanmakla itham etti.
ATV, ABD yaptırımlarını medya özgürlüklerine ve demokrasiye doğrudan bir saldırı olarak nitelendirerek şiddetle kınadı. ATV yönetimi, Dodik ile bağları hakkındaki iddiaları “anlamsız” olarak niteledi.
ATV yönetiminin Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, “Böyle bir karara şaşırdık ve büyük bir devletin medya kuruluşumuzla siyasiler arasındaki bağlara ilişkin birilerinin imalarını güvenilir kaynak olarak almasını son derece abes buluyoruz” ifadeleri kullanıldı.
Dodik ve ATV'nin ABD'deki varlıklarını donduran ve Amerikalılar'ın ilişki kurmasını engelleyen Maliye Bakanlığı yaptırımları, ABD'nin Batı Balkanlar'da barışı veya istikrarı tehdit edenlerin hedef alınması amaçlı geçen Haziran ayında imzalanan bir başkanlık kararnamesinin ilk uygulaması oldu.
Dışişleri Bakanı Blinken’dan açıklama
ABD Dışişleri Bakanlığı da Bosna Hersek Yüksek Yargı ve Savcılık Konseyi’nin eski başkanı Milan Tegeltija’nın ve Demokratik Eylem Hareketi adlı siyasi partinin başkanı ve milletvekili Mirsad Kukiç'in ABD'ye girişini yasakladı.
Dışişleri Bakanı Antony Blinken yazılı açıklamasında, “Rüşvet alan veya istikrarsızlaştırıcı aktörlerle bağlantısı olan diğer liderler ve kuruluşlar da ABD hükümetinin gelecekteki tedbirlerine tabi olabilir” dedi.
Bosnalı Sırplar’ın merkezi hükümetin çalışmalarını engellemesi ve Sırp milletvekillerinin özerk Sırp Cumhuriyeti'ni devlet kurumlarından ayırmaya başlama yönünde oy kullanmaları sonrasında, Bosna 1990’lardaki savaşın sona ermesinden bu yana en ciddi siyasi krizini yaşıyor. Tüm bu yaşananlar, ülkedeki parçalanma korkularını yeniden canlandırıyor.
Bosna Hersek’teki etnik gruplar arası üçlü devlet başkanlığının Sırp üyesi olan Dodik, savaştan sonra ülkede yapılan tüm reformları geri almak istiyor. Dodik ayrıca, tüm yetkilerin bölgelere ait olduğu ve devletin yalnızca temel kurumlar seviyesinde temsil edildiği 1995 anayasasına dönmek istiyor.
ABD Maliye Bakanlığı'nın Terör ve Mali İstihbarattan Sorumlu Müsteşarı Brian Nelson yaptığı açıklamada, “Milorad Dodik'in kendi çıkarları doğrultusunda istikrarsızlaştırıcı yolsuzluk faaliyetleri ve Dayton Barış Anlaşması’nı bozma girişimleri, Bosna Hersek'in ve tüm bölgenin istikrarını tehdit ediyor” dedi.
1995 yılında ABD'nin aracılığında imzalanan Dayton Barış Anlaşması, Bosna'da üç buçuk yıllık etnik savaşa son verdi. Savaşta yaklaşık 100 bin kişi hayatını kaybederken iki milyon kişi evini terk etmek zorunda kaldı.
Dodik’ten ABD’ye yanıt
Dodik ise ABD'nin gücünden ziyade “acizliğini” gösterdiğini söylediği yaptırımlardan endişe duymadığını söyledi.
Bosna'nın Banja Luka şehrindeki halka açık bir etkinliğe katılan Dodik, yerel bir TV kanalına yaptığı açıklamada, “ABD meselesine gelince, zaten kibirli davranıyorlar, bu yaptıkları bir işe yaramaz” diye konuştu.Dodik, “Onların orta düzey yetkililerinin söyledikleri kutsal kelam değil” ifadelerini kullandı.
Dodik, Bosnalı Sırp haber ajansı Srna'ya da ABD tarafından yeniden cezalandırıldığını ancak bunun ne için olduğunu bilmediğini söyledi. Hakkında herhangi bir cezai işlem olmamasına rağmen ABD’nin kendisini yolsuzlukla suçladığını söyleyen Dodik, Bosna'nın anayasal düzenini veya istikrarını hiçbir şekilde tartışmaya açmadığını da vurguladı.
Dodik yaptırımlar hakkında, “Beni bu şekilde disipline sokacaklarını sanıyorlarsa çok yanılıyorlar. 26 yıldır elimizden alınan haklar için savaşmak için artık bir nedenim var” dedi.
Uluslararası toplumun Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Christian Schmidt ise ABD'nin yaptırım uygulama kararını, Dodik’in “sorumlu bir liderliğin temel gereksinimlerini karşılamaktaki başarısızlığından kaynaklı yıkıcı ve tehlikeli bir tutumun mantıklı bir sonucu” olarak değerlendirdi.
